Ems van Soest (1908-1984)
Schrijfsters uit het Damescompartiment
Tekst: Vilan van de Loo
hmmci Ingelina Helena van Soest heette zij, en hoewel haar romans
tientallen jaren geleden verschenen, zijn ze nog altijd geliefd. Velen
hennen haar meisjesboeken, zoals De Pauw 1Q30), Het
Berghoninginnetje 1Q34) of latere titels a/s Een Wajang in Gods
handen 1Q4Ó). In Moesson publiceerde Ems herinneringen aan
een heerlijke Indische jeugd op de thee-onderneming Ngargoloko-
Malebari (Midden-Java)in haar romans vertelde ze over optimisme
en levensmoed.
'"Ouwe, trouwe ratelkast,'" sprak ze
tegen haar Remington. "Je verveelt me
soms gruwelijk. Kon ik maar eens wat
interessanter dingen op je neertikkelen,
maar helaas, de Baas voelt slechts voor
zakelijke en geldswaardige pampieren...
enfin!" Ze zuchtte van verademing, toen
het vijf uur sloeg...'.
In deze paar zinnen uit De Pauw liet
Ems van Soest haar lezeressen weten dat
een modern meisje het kantoor heus niet
hoefde te idealiseren. Het was vaak ploe
teren en weinig echt plezier. Soms
dwong de crisistijd meisjes tot een wer
kend bestaan. Zo ook 'de Pauw' zoals
Inka in de roman door collegaatjes werd
genoemd, die haar trots om geld te kun
nen verdienen beschouwden als hoog
moed. Nee, kantoor was niet alles, dat
wist Ems wel uit eigen ervaring.
Nadat zij de drie-jarige HBS-cursus
doorlopen had, haalde Ems van Soest
type- en stenodiploma's. In betrekking
op het Semarangse kantoor van Crone
leerde ze de ups and downs van het kant
oorleven kennen. Over dergelijke erva
ringen kon ze geen boeken vinden.
Ems, die zo graag las, besloot daarin
verandering te brengen, vertelde ze later:
'Ik nam de typemachine en schreef ach
ter elkaar "De Pauw", mijn eerste boek.
Ik heb altijd getracht het Indische leven,
mijn leven, zo precies mogelijk weer te
geven.'
buccessen
Met De Pauw legde Ems van Soest de
basis voor een succesvolle literaire car-
Op jonge leeftijd.
rière. Ieder jaar verscheen er een, soms
twee boeken. Vrijwel altijd vertelde ze
over het werkende meisje in Indië, dat
soms in troosteloze pensions moest
wonen, vaak een gelukkig huwelijk sloot
en altijd een goed karakter had. Elke
roman bezat de positieve Van Soest-
moraal: gebruik je talenten, leer doorzet
ten en geniet van het goede. Het was een
nieuw genre meisjesboeken dat enorm
aansloeg. Lezeressen, onder wie de
jonge prinses Beatrix, adoreerden de
boeken, recensenten waren vol waarde
ring, de verkoopcijfers stegen en vele
kranten en tijdschriften vroegen haar om
artikelen. Ems gaf lezingen, maakte
samen met haar broer Jan reizen die ze
in haar boeken verwerkte, las wat ze kon
en genoot van het leven. Tot kort na de
Tweede Wereldoorlog was Ems een
gevierd schrijfster. Toen keerde het tij.
Stralend als altijd.
Tliee- roman
Net als voor veel anderen, was de oorlog
ook voor Ems een omslagpunt. Ze had
Indië inmiddels ingeruild voor het
Hollandse Den Haag. Door bombarde
menten verloor ze woning, huisraad en
dierbare familie-eigendommen uit Indië.
De boekenmarkt liep terug en voortaan
moest ieder dubbeltje tweemaal omge
keerd worden. Terwijl ze haar teleurstel
ling over een verloren liefde verwerkte,
vocht met bureaucratische instanties om
de vergoeding van geleden oorlogsschade,
had ze ook nog zorgen om haar broer, bij
wie tuberculose geconstateerd was. Dit
alles vond zijn weerslag in haar boeken.
Op latere leeftijd, als altijd mooi en
goed verzorgd.
45 ste jaargang - nummer 2 - augustus 2000
35
