De lier ten
Bogfoi
van
Tekst: Oei Tat Ie
Het paleis van Bogor, voorheen
het ver blijf van gouverneurs-
generaaltrekt nog steeds veel
belangstelling, hen andere
bezienswaardigheid daar is de
hertenbevolking in de
paleistuin, hike zon
dag of tijdens vakan
tiedagen, voordat de
toeristische drukte
begint, staan kinde
ren met hun ouders
vlak voor de omhei
ning. Herten lopen
dan naar hen toe om
snoep en andere lek
kernijen te ontvan
gen. Buitenlandse
toeristen maken foto's
van het mooie paleis en natuur
lijk ook van de herten.
De wetenschappelijke naam van de her
ten is axis axis. Ze kwamen in 1811 aan
in Bogor. De toenmalige luitenant
gouverneur sir Thomas Stamford
Raffles heeft de herten uit het grensge
bied tussen India en Nepal gehaald.
Raffles voerde het bewind over Indië in
de periode 1811-1816.
Raffles ia Arnoldi
Er is ook een andere opinie, namelijk dat
degene die de dieren naar Indië bracht
gouverneur-generaal Herman Willem
Daendels zou zijn geweest, gezaghebber
van 1808-1811. Deze visie wordt door
paleiskringen aan nieuwsgierige toeristen
verteld. Doch het bureau van toerisme
van de gemeente Bogor verklaart in een
brochure dat de herten-importeur
Raffles was. Deze visie benadert de
waarheid, daar Raffles bekend is als
bewonderaar van de natuur en cultuur
van Indië, speciaal van Java. Hij schreef
het boek History of Java, dat in 1817 ver
scheen, hier uit blijkt duidelijk zijn
belangstelling voor de lokale natuur en
cultuur. Die belangstelling blijkt ook uit
zijn ontdekking van de beroemde reu-
zenbloem te Benkulu op Sumatra,
momenteel gedeeltelijk verwoest door
een recente aardbeving. Deze bloem
heeft de officiële naam rafflesia arnoldi.
Vandaar dat het heel geloofwaardig klinkt
dat Raffles de Bogorse herten heeft
geïmporteerd. India was in die tijd een
Britse kolonie, dat vergemakkelijkte hem
om de dieren mee te nemen naar Java.
Gouverneur-generaal Daendels daaren
tegen, had tijdens zijn diensttijd de han
den vol aan de defensie van Java,
bedreigd door de grote koloniale macht
van Engeland. Toen gold nog de leuze
Brittania rules the leaves. Voor Daendels
was het dus bijna niet mogelijk om de
herten uit India, een Britse kolonie, naar
Java over te brengen. Het maritime over
wicht van de Engelsen was een van de
redenen om de bekende Daendels-weg
(de Grote Postweg) aan te leggen op
Java. Dit om eventuele Britse aanvallen
af te weren.
De eerste groep herten bestond uit drie
paren. Naar verluidt is dit soort herten
nu niet meer te vinden in het Nepal-
India gebied. Sinds 1811, na verloop
van een aantal jaren en enkele genera
ties, ontstond een hechte band tussen de
dieren en de paleistuin in Bogor, een
tuin met een oppervlakte van 24 hecta
re. Dit blijkt uit hun natuurlijke aanwas.
Er is een wisselwerking ontstaan tussen
de herten en het grasveld van de paleis
tuin. De herten eten zich vol met het
gras en het gras groeit voorspoedig
door de bemesting van de dieren.
Tijdens een lange, droge moesson in
1997-1998, verdroogde het gras en
leden de herten honger. Het personeel
zorgde toen voor gras van buiten het
paleis. Dagelijks bracht een truck een
lading vers gras en de herten werden
ook bij gevoerd met dedek (afval van
rijstpellerijen).
Diefstal
De herten voelen zich echt thuis in de
paleistuin, want ondanks het feit dat de
toegangspoort
open is, loopt
geen enkel dier
weg. In februari
1992 gebeurde
iets merkwaar
digs met de
herten. De poli
tie had een her-
ten-diefstal
ontdekt. Er
waren al 37
herten gestolen.
De recherche
ontdekte dat de
dieven de
herten terug
verkochten aan
het paleis, tegen
de sappige prijs
van twee tot
drie miljoen
rupiah per dier. Behalve deze diefstal,
werden de herten ook bedreigd door
zwerfhonden, vermoedelijk afkomstig uit
de buurtkampongs niet ver van het
paleis. Anderen beweren dat het geen
kamponghonden waren, doch wilde hon
den, zogenaamde adjag-fauna uit de
naburige Kebun Raya ('s Lands
Plantentuin). Deze honden eten een hert
niet op, maar bijten ze. Herten zijn erg
gevoelig, de kans bestaat dat een hon
denbeet de dood veroorzaakt. Bung
Karno gaf in zijn tijd een geweer aan
elke paleiswacht en de order om elke
hond die op het paleis erf rondliep,
dood te schieten. Tot 1984 werden deze
geweren goed bewaard in het paleis.
De feitelijke gegevens in dit verhaal zijn
onüeend aan een artikel in het
Jakartaanse dagblad Suara Pembaruan
van 25 juni 2000.
moessQn
12
