boek, dat zij het nog steeds gebruiken,
en waar het nog te koop was.
Ja, zo ben ik aan mevrouw Kloppenburg
gekomen... en zij misschien ook aan mij'.
haar stap Monk. Ik zal het moeten doen
met een raam waar ik door mag kijken, de
echte toegangsdeur is voorgoed dicht.'
Was zij geëmancipeerd?
geval was zij in staat om duidelijke keuzes
te maken'.
Waar kwam haar belangstelling voor
planten en kruiden vandaan?
Wat was mevrouw Kloppenburg voor
een vrouw?
Vilan:'Tot op de dag van vandaag weet ik
niet hoe ik haar zou moeten beschrijven,
wat voor persoon zij is. Zou ik haar aardig
vinden, heb ik mij afgevraagd. En ook of
zij mij zou mogen.
Zij hield van principes, ik ook, maar mis
schien waren haar principes wat anders
dan de mijne. Zij was wat ze nu domi
nant zouden noemen, een sterke per
soonlijkheid.
Op foto's kun je wel zien dat zij zeer
aanwezig is. Daar staat zeker geen
aarzelende vrouw die zich dagelijks
afvraagt of zij er wel mag zijn. Nee,
daar staat een vrouw met ruggen
graat, een vrouw die kracht uit
straalt en het rustige weten.
Misschien kwam dit ook voort uit
het feit dat zij een gelovige vrouw
was. Zij was katholiek en ze was
opgevoed door een moeder die ook
een sterke persoonlijkheid had.
In haar derde en laatste boek, Eene ttabe-
trachting, bespreekt mevrouw
Kloppenburg herhaaldelijk allerlei ziekte
gevallen die zij heeft genezen en zegt dat
zij dit heeft mogen doen dankzij God. Of
dit een vorm van Massieke bescheidenheid
is, ik weet het niet. Hoe veel ik de afgelo
pen zes jaar ook over mevrouw
Kloppenburg te weten ben gekomen, zij
blijft een mysterie.
Ik benijd eenieder die haar heeft gekend.
Zij hebben haar stem gehoord, weten hoe
Vilan: 'Dat is een moeilijk hanteerbare
term. Aan de ene kant zie ik een vrouw
die haar gaven optimaal ontwiMcelde.
Iemand die correspondeerde met vooraan
staande wetenschappers, die haar serieus
namen. Haar naam was legendarisch in
die tijd. Ze had een praktijk aan htüs en
reisde over heel Java.
Aan de andere kant heeft zij nooit geld
willen verdienen met haar werk. Misschien
kwam dit ook wel omdat haar man bepaal
de dat alleen hij de kostwinner was. In elk
Links: Albertina van Spreeuwenburg, de grondlegster voor
de grote kruidenkennis die haar dochter eens zou bezitten.
De meeste dames op de foto onder zijn onbekend gebleven
en wat zij omhoog houden en waarom, is evenzeer een
raadsel. Mevrouw Kloppenburg zit rechtsvoor.
september 2000
45 ste jaargang - nummer 3
Vilan: Mevrouw Kloppenburg werd op
Midden-Java geboren, op de onderneming
Soekamangli, in de buurt van Semarang.
Zij werd naar de zusters Ursulinen
gestuurd om een gedegen, katholieke
opvoeding te krijgen. Ze kwam uit een
gegoed Indisch milieu; haar vader bezat
vele ondernemingen. Toen het financieel
slecht ging, moest zij thuiskomen.
Zij trouwde met Herman, een broer van
haar zwager die met haar lievelingszusje
Lucy was getrouwd. Dat kwam in die
Heine, gesloten leefwereld in
Nederlands-Indië wel vaker voor. De
geschiedenis zou zich later herhalen,
twee meisjes Kloppenburg trouwden
met twee gebroeders Kortenhorst.
Mevrouw Kloppenburg had altijd al
belangstelling voor planten en kruiden
en van haar moeder kreeg ze praktijkop
leiding, training on the job zouden wij nu
zeggen. Maar het werd pas menens toen
haar dochtertje Tina stierf door een ver
keerde diagnose van een westers geschool
de arts. Toen is er jaren geen dokter bij
hen over de vloer geweest. En misschien
wel als een soort arbeidstherapie, is zij zich
toen nog meer gaan verdiepen in de
geneeskracht van planten en kruiden en
zette zij zich in voor de lijdende mens.'
Wat ben je te weten gekomen via haar
familie?
Vilan: 'Aan de hand van de vele foto's die
ik heb gekregen, kan ik nu door de familie
reizen. Vijf generaties. Ik had hele lijsten
met nazaten gemaakt. Die
plakte ik op de keuken
kastjes en dan maar repe
teren. Tante Marie, tante
Hermien, ik moest het
weten. Mevrouw
Kloppenburg had veel
kinderen. Ik ontdekte hoe
het collectieve geheugen in
een familie functioneert.
Niemand wist bijvoor
beeld meer hoe het meisje
heette waar zoon Albert
mee wilde trouwen. Zij
viel niet goed in deze
familie en was gewoon uit
het collectieve geheugen
gestoten. Via een nazaat
die kritische tenttekenin
gen kon en wilde zetten,
