er over Biak
VerteU
Voor de kinderen van de lagere school
waren ook evenementen, bijvoorbeeld
een autopedrace. Een deel van een geas
falteerde weg werd afgezet en gebruikt
als race-baan, omzoomd door
Amerikaanse vlaggen. Waarom
Amerikaanse? Het was het enige type
vlag dat men in grote hoeveelheden had.
Liters limonade werden gedronken,
zowel door de deelnemers aan de race
als door de toeschouwers.
Droste cacao
Op een keer kwam er een delegatie van
Papoea's naar mij toe om te vragen of ik
een spandoek wilde maken met een
afbeelding erop. Dat spandoek wilde
men namelijk op Koninginnedag mee
dragen in de optocht. Ik wilde het wel
doen en voor de somma van vijf gulden
zou ik het wapen van Nederland op een
doek schilderen. Toen zocht ik me wild
naar een afbeelding van zo'n wapen, tot
ik er een vond: op een Droste-cacao
blik. Het door mij gefabriceerde span
doek heb ik nog ettelijke keren in een
optocht langs zien komen.
's Avonds was er een lampionoptocht.
Met versierde papieren gevaarten die
van binnenuit verlicht werden door kaar
sen of olielampjes, zoals kerken, boten,
vissen en andere grote lampions liep
men in de groep.
Een ander feest was Kerstmis. Die vier
den wij een keer op het strand. Een plas
tic boompje werd opgetuigd met
slingers, plukjes watten en kaarsen. In
zwembroek zaten wij er omheen. Veel
feestdagen moesten wij langs ons heen
laten gaan. Door de wisselende diensten
en de eentonigheid van het bestaan ging
het ook niet anders.
Ik was wel even verbaasd om de kwade
bui van een, veel later gekomen collega.
Hij was boos omdat hij geen vrij kreeg
toen hij zijn vijfjarig huwelijk wilde vie
ren. Dat was toch een feestdag!
's Eigen verjaardag hoorde ook een
feestdag te zijn. Ik heb mijn geboortedag
in zeven jaar niet gevierd. Net als veel
anderen had ik die dag eigenlijk niet
eens in de gaten. Wij hadden ook geen
kalenders om de dagen bij te houden.
Totdat wij soms zeiden: 'Gut ja, ik ben
ergens vorige week een jaar ouder
geworden.'
Het verhaal Feestdagenkomt uit de bun
del Baaien droefheid, geschreven door
G. WH. van den Berg en in 1981 versche
nen door uitgeverij Moesson. Het boek is
niet meer verkrijgbaar.
G.W.H. van den Berg (1925-2000)
Tekst: Lilian Ducelle
Gustaaf, Wilh elmus, Hendrikus van den Berg, overleden 13 juli
jongstleden. Bij het lezen van de rouwkaart schiet me de herin
nering aan die ochtend in 1 Q80 glashelder te kinnen. Hij had
geheld of hij even langs mocht komen met wat opstellen en
schetsen over Biak waar hij tot de laatste snik had gewerkt voor
het, toen nog Nederlandse gouvernement: op het vliegveld, als
verkeersleider.
Een bescheiden,
niet zo spraakza
me Indische jon
gen, een jaar of
vijftig. Nu werk
zaam als tekenaar
op de afdeling
biologie van de
Vrije Universiteit
Amsterdam. Of
Moesson mis
schien... het
woord uitgeven
durfde hij amper
uitspreken.
Een verhaal of
boek dat goed is,
lees je nooit in één adem uit, dat is quatsch, een fragment dat je raakt, herlees je
en herlees je. Van den Berg's vertellingen over Biak zo simpel, zo vol humor,
gevoel, maar vooral zo haarscherp geobserveerd neergezet. Ik heb dagen over
de bundel gedaan. En dan de meesterlijke illustraties bij elk verhaal.
Een paar maanden later stond Baaien droefheid in de boekhandel. In ónze boek
handel in ieder geval; een van de uitgaven waar ik heel erg trots op was en nog
altijd ben. Een bescheiden oplaag, geen geld en de juiste connecties (die je hier
op ieder gebied moet hebben, wil je succes hebben) maakte dat er geen tweede
druk kwam. Maar ik ben ervan overtuigd dat wie het boek van G.W.H. van den
Berg heeft, het nog steeds een waardevol bezit vindt.
Ik moet toch nog even kwijt dat G.W.H. van den Berg niet dezelfde is als Joop
van den Berg, auteur van Het Morshuiseen uitgave waar veel Nieuw Guinea-
mensen gekwetst en niet over te spreken waren.
Treurig dat ik de afgelopen jaren geen contact meer heb gehad met Van den
Berg. Ik wist dat hij ernstig sukkelde. De kaart vertelde me dat hij precies een
week na zijn 75ste verjaardag overleed. Wie schrijft die blijft, is het gezegde en
daarom nog één keer, voor wie de bundel niet bezit, een verhaal uit Baaien
droefheid.
N.B.tDe titel van het boek duidt fijntjes op het feit dat gouverneur Van Baal een
van de laatste Nederlandse regeerders was. Overigens heb ik nog geen enkele
Indische familie ontmoet die de Nieuw-Guinea periode ondanks alle hardships
had willen missen
G. W.H. (Boy) van den Bergmet als altijd een fototoestel
bij de hand.
45 ste jaargang - nummer 4 - oktober 2000
13
