u
Tekst en foto 's: Renée Scholten-Fischer
Wij vier hinderen waren in de geluhhige omstandigheid twee oma s te hebbenHelaasmaar één opa.
Hij huisde grotendeels op de achtergrond, zweeg goedig en vond alles hest. T)e ene oma noemden we
oma l^ogor. i 1 hegrijpt het al, ze woonde m Buitenzorg. Be andere oma was voor ons oma Petodjo.
Olifantsoren
Oma Bogor liep altijd in sarong en kebaja.
Op hoogtijdagen was dat een kebaja met
kant. Alleen wanneer ze op reis ging - dat
gebeurde zeer sporadisch - droeg ze een
japon. Haar huis was tamelijk groot, met
een nog grotere tuin. Ze vond zelf dat ze de
tuin meer nodig had dan het huis. Het huis
was half uit steen en half uit bilik opgetrok
ken. Een open voorgalerij met de geijkte
stoelen en een ronde, marmeren tafel. Hier
en daar stonden grote stenen potten, waarin
olifantsoren. Dat is een grote varensoort. Ze
waren diepgroen en glommen altijd schitte
rend. Oma had tangan dingin met bomen
en planten.
Verder waren er drie slaapkamers, waarin
vroeger haar zeven kinderen sliepen. Zelf
sliep ze in de grootste, vierde slaapkamer.
Dan was er nog een tweede zitkamer, met
een groot draaiorgel erin. In die kamer
kwam nooit iemand. Wel in de grote eetka
mer verderop, met de lange tafel en vele
stoelen. Pannen vol frikadel en smoor wer
den daar menigmaal verorberd. Oma kook
te lekker en veel, voor als er iemand toevallig
langs kwam. De keuken grensde aan de eet
kamer en was heel apart. Niks geen fornuis
en gaspitten! Maar een cementen obstakel
met grote gaten erin, waar op hout werd
gestookt. Er stond nog wel een petroleum
stel bij, voor het sudderen van vleesgerech
ten en het trekken van bouillon.
Met slecht weer - dat was in Buitenzorg
nogal eens - kon oma zo heerlijk genieten
van het koken op houtvuur. Dan kookte ze
speciaal langdradige recepten, zoals sambal
boeboek of dendeng ragi, of ze liet Idris uit
de kampong komen. Hij moest dan dertig
klappers plukken en schillen. Die werden
dan allemaal met veel geduld met de hand
geraspt en tot santen geperst. Pas dan
begon het uren durende geroer tot olie. Ze
vond het een zaligheid en vergat alles om
haar heen. Een oude rotan stoel werd voor
het vuur gezet, een klein sigaartje in de
mond en als het erg warm werd, nog een
potje koud, donker bier erbij.
C itrusboompjes
Maar de tuin was toch wel haar favoriet.
Dagenlang kon ze op een krukje zitten wie
den, snoeien en tjangkokken. De achtertuin
werd door Idris onderhouden, daar stonden
alleen een tiental klapperbomen, de stapels
hout om te koken en een reuze peteh-
boom. De stam was door zijn dikte niet te
beklimmen, zodat de trossen peteh er met
een gala uitgehaald moesten worden. In de
middentuin was oma graag, want daar
groeiden haar geliefde citrusboompjes, vele
soorten en ook sukadevruchten. Natuurlijk
werd daar ook sukade met suiker van
gemaakt in de grote petiman. Maar na
Kerstmis moest dat op zijn of in stopflessen
bewaard, want dan was de petiman nodig
voor het maken van spekkoekbeslag.
Bij de voorgalerij stond een immense doe
koe-boom. Als de tijd daar was en er
geoogst moest worden, was de hele buurt
uitgenodigd. Onnoemelijk veel emmers en
manden doekoes werden er rondgedeeld.
Er kwam geen eind aan, totdat... op een
slechte dag een paar rupsen op de stam
kropen. Daar griezelde oma erg van. De
ochtend daarop hingen aan dunne draden
zo'n honderd rupsen langs de dakrand en
de olifantsoren waren helemaal opgevreten.
Alle deuren en ramen werden prompt her
metisch gesloten. De boom werd uitge
rookt; er kwamen wel drie flitspuiten aan te
pas. Niets hielp. Op zo'n moment werd
oma radicaal. Idris moest onmiddellijk
twee vrienden halen en de boom werd
resoluut omgekapt. Eeuwig zonde! Later
plantte oma langs het zijpad advocaatpit-
ten, die vijf jaar later volop fruit gaven. Ik
kan wel een boek vol over oma's leven en
haar tuin schrijven.
Petroleumstel
Toen kwam er een tijd dat het huis te groot
werd voor oma en omdat de oorlog nader
de, besloot ze een klein huisje te huren in
Oma Petodjo in fj t verpleeghuis. De brtdd
Yvonne Fisci
met haar briddtmrta Eddie Immerzeel I-inhSjÊgéchh mijn qcee halfzusjes
Chiquita en ShirfoV
moessQn
J
14
