Ben Anthonio
v-
Rechtop
Plaats het frame dat je nu gemaakt hebt,
vervolgens op een vel vliegerpapier, vaak
gekleurd oliepapier, en knip een a twee
centimeter naast het frame een stuk uit
dit vel papier en voorzie de hoeken van
inkepingen (zie figuur 5).
Breng het frame in positie op het uitge
knipte stuit papier. Wrijf wat zachtge-
kookte rijstkorrels over en naast het
gespannen garen op het papier en vouw
de einden van het papier om het garen.
Prik nu twee gaatjes rond het kruis, steek
hier een stuk garen doorheen en knoop
dit aan het kruis vast. Het andere eind
van het garen knoop je aan de onderkant
van de vlieger vast. De plaats van de laat
ste knoop die in dit stuk garen gelegd
moet worden, bepaal je door dit garen op
die plaats te pakken waar deze met het
verticale latje een driehoek vormt, die
zowel naar links als rechts van de vlieger
gedraaid, even ver van het kruis moet
komen te liggen.
Om te controle
ren of deze laatste
knoop op de juis
te plaats gelegd is,
pak je het garen
bij de gevormde
lus beet en zwaai
je je arm even
opzij, of je loopt
een eindje, waar
bij je tegelijkertijd
kijkt of de vlieger
mooi rechtop
blijft wapperen.
De lus wordt dan aan je vliegertouw vast
geknoopt en je kunt gaan vliegeren.
Mocht de vlieger toch nog scheef hangen
(sinting), dan kun je aan het uiteinde van
de dwarslat dat naar boven gericht staat,
een stukje gras of iets dergelijks vastkno
pen.
Om een brommend geluid tijdens het
vliegeren te verkrijgen, bevestig je een stuk
rubber (strookje van de binnenband van
een fiets) tussen beide zijpunten van de
vlieger (siwangan).
Ook maakten we vroeger wel een soort
enveloppe, waar we papiersnippers in
deden, waarna we deze enveloppe zoda
nig aan het vliegergaren vast maakten dat
deze door de wind langs dit garen naar
boven gleed en bij het bereiken van de
vlieger, door een ruk aan het garen te
geven de enveloppe open ging, zodat alle
snippers naar beneden konden dwarrelen.
Voor spelletjes als boefjes spelen, gebruik
ten we zwaarden, geweren en pistooltjes
die je allemaal met behulp van enkel een
zakmes zelf uit hout maakte.
Van de schil van de djeroek Bali, een
soort reuzen sinaasappel, maakten we
bootjes en autootjes. Van plankjes maakte
je raderboten, waarbij het rad uit een plat
gesneden stukje hout bestond die je met
een elastiekje aan de inkepingen van de
boot bevestigde. Door dit stokje hout
rond te draaien spande je het elastiekje en
bij loslaten werd de boot mooi voortge
stuwd.
Terreinwagen: van een lege houten klos
waar naaigaren (of je vliegergaren) om
gezeten heeft, maakten we een soort ter
reinwagen die ruwe obstakels makkelijk
kon overwinnen. Alles wat je nodig had,
was een houten klos, een elastiekje, een
stuk kaars, een stokje en een klein spijker
tje. Eerst snij je wat kartels aan de beide
ronde uiteinden, dan sla je een klein spij
kertje aan één kant in, net naast het gat
van de klos. Van een kaars snij je een
stukje af, ongeveer een centimeter lang,
en haal je de lont eruit. Het elastiekje
steek je nu door het gat van de klos, haakt
deze aan het spijkertje. Vervolgens steek
je het andere eind door het stukje kaars
en plaats je een kort stokje aan het elas
tiekje. Door nu het stokje flink aan te
draaien, zal de klos bij het op de grond
leggen hiervan, uit zichzelf voort bewe
gen en door de aangebrachte kartels ook
kleine oneffenheden overwinnen.
Plaats bijvoorbeeld je vinger voor de klos
en je zult zien dat deze makkelijk over je
vinger rijdt.
Had voor dit verhaal een terreinwagentje
gemaakt ter verduidelijking. Het maken
was geen moeite, maar wel het vinden
van een houten klos. Mau apa dong, alle
maal plastic tegenwoordig toch.
Door in het midden van de klos een gat
te maken, spijker in de arang tot gloeiend
heet en dan tossok in de klos, een propel-
lertje uit hout te snijden, een draad aan
een stokje te binden, het stokje door het
gat van de klos te steken zodanig dat het
draadje uit het gebrande gaatje komt te
steken, stokje te draaien, opdat het draad
zich om het stokje kan winden, propeller
op de uit de klos uitstekend stokje plaat
sen en dan een ruk aan het draad te
geven, had je een mooi wegvliegend
voorwerp (helikopter) als resultaat.
Tegenwoordig in plastic uitvoering te
koop. In plaats van een klos werd ook
vaak een noot (wat voor noot?) gebruikt.
fit hoop, nogmaals, dat mijn omschrijving
van deze spelletjes, door de lezers aange
vuld of verbeterd kunnen worden.
45 ste jaargang - nummer 4 - oktober 2000
"<\Kr~6. JSi
4?
Speelgoed
17
