25% korting
Modjopahit
gebaseerd waren op wat zij uit eigen aan
schouwing had leren kennen.
In 1872 leerde Annie haar aanstaande
kennen: Jan Willem IJzerman (1851-
1932). Ze trouwden in 1873 en vertrok
ken in datzelfde jaar naar Indië, waar Jan
Willem een fraaie carrière bij het spoor
wezen opbouwde, door Annie 'mijn
onoverwinnelijke medeminnares'
genoemd. Achtereenvolgens woonde het
echtpaar, later met de kinderen, te
Padang, Malang, Buitenzorg en Djokja.
Buitenzorg, Bogor, vormde het decor
voor Annie Foore's meest bejubelde
roman: Bogoriana, roman uit Indië
(1890).
Hoog'e logeergasten
'Er is echter één punt waarop die vreed
zame burgers [van Buitenzorg] geen
scherts verstaan: 't zijn de diners ten
paleize. Er worden daar veel soorten van
diners gegeven: officieele diners, racedi
ners, nieuwjaarsdiners, diners voor hooge
logeergasten, diners voor notabelen, voor
uitverkorenen, voor intiemen en - afdoe-
ners! Alleen op de afdoener gevraagd te
worden, staat gelijk met een beleediging;
slechts op de officieele diners te mogen
verschijnen is hinderlijk; op het diner der
uitverkorenen te zijn genoodigd heet een
onderscheiding; voor het intieme diner
een invitatiekaart te hebben ontvangen,
staat gelijk met te zijn de vurige bewon
deraar van den landvoogd
Woorden uit het tweede hoofdstuk van
Bogorianade roman waar in Annie
Foore de Hollandse wereld in Bogor
tekende. Het lege leven, gericht op uiter
lijkheden, promotie maken, en voorkeurs
behandelingen bespotte zij. En net
wanneer de lezer bijna een afkeer krijgt
van het onderwerp, concentreert Annie
zich met een elegante wending op de
neergang van een huwelijk. Een mee
slepende roman dus, vol historische
informatie over het reilen en zeilen van
het oude Indië in de tweede helft van de
negentiende eeuw.
Bogoriana werd bewonderd en veraf
schuwd. Gerard Brom meende in zijn
Java in onze kunst dat de roman 'iets
voornaams' bezat, Eddy du Perron vond
haar het 'eeuwige kostschoolmeisje' en
romancier en krantenkoning P.A. Daum
schamperde over de schrijfster in het
Bataviaasch Nieuzvsblad: 'Zij is een
vrouw, een dame, en zij leeft derhalve in
een te beperkten kring om zelfs te weten
en duidelijk te beseffen, wat er in haar
naaste omgeving voorvalt.'
Nu, dat viel wel mee. Recent onderzoek
toonde aan dat Annie Foore juist sterk
autobiografisch schreef. Dat zij daarbij
weinig oog had voor bijvoorbeeld de
Indonesische danskunst zij haar vergeven.
Die kon zij immers in haar positie nau
welijks bestuderen. Indië, en haar eigen
gelukkige huwelijk boden stof te over.
Altijd is het de liefde die overwint in haar
boeken, en waar de liefde uitblijft, is het
leven schraal, hoe rijk misschien ook aan
geld, titels of maatschappelijk aanzien.
Vanwege deze moraal werd zij met enige
verachting behandeld. Du Perron noem
de haar weliswaar 'de begaafdste indische
dames-auteur van haar tijd' maar toch
schuift hij haar, vanwege haar thema, op
dezelfde grote hoop met schrijvers die
boekjes publiceerden uit het Bouquet-
reeks-genre.
De lof en hoon zijn aan Annie voorbij
gegaan. Na een relatief onbeduidende
operatie stierf ze op 30 mei 1890, voordat
Bogoriana verscheen. Haar laatste woor
den gingen, uiteraard, over de liefde. Aan
familie in Holland schreef ze aan de voor
avond van de ingreep: 'Mocht het ergste
gebeuren, troost u dan met de gedachte
dat ik het hoogste en beste, wat het leven
geven kan, de groote liefde van een edel
hart en moederweelde in zijn hoogste
zaligheid genoten heb.'
Een enkele keer is een roman of novelle
van Annie Foore bij een antiquariaat te
vinden. Meteen kopen! Hier is een
schrijfster aan het woord, die visie had,
op Indië, op het leven en op de liefde.
Zoals Annie ze schreef, zijn er weinig
romans.
Volgende keer in Moesson: Melati van
Java alias Marie Sloot alias Max van
Ravensteijn. Conrad Busken Huet, literair
criticus van grote faam, maakte zichzelf
belachelijk door haar te vergelijken met
'eene waschkom, waarin lelieblanke en
welriekende ldeine sterren drijven.'
Met dank aan Petra van Biezen-van der
Tang voor de foto 's.
Damescompartiment Online
Meer weten over Annie Foore
en ander schrijfsters over Indië?
Bezoek het
Damescompartiment Online:
http://www.damescomparti-
ment.nl
Opheffings Uitverkoop
5000 Indische boelcen
(Antiek en Nieuw)
Jan Willem IJzerman met zijn Franfoise alias Annie Foore.
Vrouw en dame
ADVERTENTIE
Collectie
MODJOPAHIT jgpP
Burg. Hogguerstraat 253/8, U
1064 CN Amsterdam, suKg
tel. 020 - 611 86 00. ^i/\
Bezoek op afspraak - Ruime parkeergelegenheid.
45 ste jaargang - nummer 4 - oktober 2000
35
