VLIEGTARIEVEN
TOT APRIL 2001
meekreeg. Hij heeft Majapahit
geregeerd van 1350 - 1389. Zijn rijks
bestuurder was de beroemde Gajah
Mada, die zo'n overweldigende indruk
heeft nagelaten, dat zijn naam ook nu
nog steeds ontzag en respect afdwingt.
Vanaf 1331 tot aan zijn dood in 1365
heeft Gajah Mada Majapahit onder de
regering van Hayam Wuruk omhoog
gestuwd en tot de grootste politieke
mogendheid in de hele archipel
gemaakt die Indonesië tot dan toe
gekend had. Het was de glorietijd van
Majapahit waarin overzeese handel,
staatswetenschappen, godsdienstige
stromingen, architectuur en schone
kunsten tot grote bloei kwamen.
Een helder inzicht in de diverse aspec
ten van de staatsvorm en het dagelijkse
leven verschaft ons het klassieke lof
dicht Desawarnana (beter bekend als
Nagarakertagama) uit 1365, van de
hofdichter Mpu Prapanca. Het is een
verheerlijking van koning Rajasanagara,
die door de dichter wordt vergezeld op
een inspectiereis door zijn uitgestrekte
rijk. Men zou het de kroniek van
Majapahit kunnen noemen.
Na de dood van Gajah Mada boette het
rijk allengs aan macht in en raakte door
allerlei interne oorzaken in verval. In
1478 kwam een einde aan de Majapahit
dynastie van 250 jaar. De macht ging
over naar een rivaliserende hindoe-
boeddhistische dynastie van Kadiri.
Daarna wordt de geschiedenis onduide
lijk en verwarrend en circa 1520 is de
oud-Javaanse periode voorgoed voorbij.
Spaarvarken
Iets van de pracht en praal van
Majapahit is nu als primeur in
Rotterdam te zien. Voor het eerst in
Nederland is hier een grote verzameling
voorwerpen uit de bloeitijd bijeenge
bracht. Merendeels uit Nederlands
bezit: Rijksmuseum (Vereniging van
Vrienden der Aziatische Kunst);
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Leiden; Tropenmuseum Amsterdam;
Gemeentemuseum Den Haag;
Princessehof Leeuwarden; particuliere
verzamelingen uit binnen- en buiten
land; Brits Museum Londen en het
eigen Wereldmuseum.
Verbazend, zoveel als er bijeen is
gebracht. De voorwerpen zijn groten
deels geordend naar materiaal.
Spectaculair is natuurlijk de imposante
collectie schitterende veelsoortige gou
den sieraden, die oogverblindend uit de
schemer oplichten: minutieus openge
werkte borstsieraden; armbanden; oor
hangers in de vorm van grillig gevorm
de naga slangen; oorschijven met filig
ram versiering; haarspelden bekroond
door miniatuur monsterkopjes; schaam
platen waarop vrouwenfiguren in reliëf
zijn aangebracht en zo meer.
Voorts de bronzen voorwerpen als fraai
gegoten tempelbellen groot en klein;
tong-tongs; olielampjes in de gedaante
van mythische wezens; ceremoniële lan
sen en allerhande ritueel vaatwerk
benodigd voor de eredienst. Alles fanta
sierijk en kunstzinnig versierd met een
overdaad aan barokke ornamenten,
waaronder soms ruiters op hun rijdier
schuilgaan. Maar ook kleine goden
beeldjes uit het veeltallige hindoe-boed
dhistische pantheon. Het terracotta
aardewerk, geboetseerd tot sierlijke
vrouwenbeeldjes of groteske diervor
men, is vaak alleen nog maar als frag
ment aanwezig.
Een mooi voorbeeld vormt het kostelij
ke, logge zwijn dat zo te zien als spaar
varken is bedoeld. Een kleine selectie
van de zo bekende Heine kopjes, die in
grote hoeveelheden vervaardigd moeten
zijn, ligt hier ook uitgestald, samen met
de mallen waarin ze geperst werden.
Stenen beelden
De grote zaal met vrij uitzicht op de
Maas ten slotte is aan de stenen beel
den gewijd. Als in een beeldentuin vor
men zij met hun naar binnen gekeerde
blik bepaald een indrukwekkend geheel.
Enkele zijn afkomstig uit heiligdommen
(candi). Zij stellen gestorven koningen
of koninginnen voor, die werden bijge
zet in de gedaante van de godheid
waarvan zij een incarnatie waren.
Meestal zijn dit Wisnu en Parwati.
Maar ook andere hindoe goden zijn in
steen vertegenwoordigd zoals Siwa;
Brahma met de vier hoofden en
Ganesha met de olifantskop. Dan zijn
er de stier Nandi, het rijdier van god
Siwa; en tempelwachters. Aparte ver
melding verdient de prachtige forse
mannenkop met hoog oplopend asym
metrisch kapsel. Hiervan is alleen de
vermoedelijke vindplaats bekend: Candi
Sukuh op de westhelling van de gunung
Lawu, een van de laatste heiligdommen
uit de Majapahit periode.
De tentoonstelling besluit met een
audiovisuele presentatie die laat zien
hoe Majapahit in het moderne
Indonesië een nieuwe impuls heeft
gekregen en doorwerkt in straatnamen,
monumenten, winkelopschriften, merk
namen. En niet te vergeten de
Airlangga universiteit en het museum
Mpu Tantular beide in Surabaya; en de
Gajah Mada universiteit in Yogyakarta,
deze laatste genoemd naar de beroemde
rijksbestuurder van Majapahit.
Bij Majapahit, de Gouden Eeuw van
Indonesië is in de mediatheek van het
museum een speciale prachtig geïllus
treerde uitgave van het kunsttijdschrift
Arts of Asia te koop.
Alg'emene informatie
Wereldmuseum, Willemskade 25,
3016 DM Rotterdam. Tramlijn 5
van CS richting Westplein. Betaald
parkeren in de omgeving.
Majapahit, de Gouden Eeuw van
Indonesië is te zien tot en met
20 mei 2001
Openingstijden:
dinsdag t/m zondag van
10.00 tot 17.00 uur.
Afdeling communicatie:
tel. 010 - 270 71 80.
Mediatheek: tel. 010 - 270 71 88.
Internet:
www.wereldmuseum.rotterdam.nl
■^1=1^11:^1^ S Iata
vijf sterren hotel
17d 14n vanaf 2.495,
Bel voor onze brochure of
voordelige vliegtarieven
Tel: 020 - 6239548
Jakarta: vanaf 1.425,- pp
Surabaya: vanaf 1.475,- pp
Denpasar: vanaf fl-475,
Ujungpandang: vanaf 1.475,- pp
BALI PAKKET:
Asfalea Travel b.v. Nes 82 (achter hotel Rokin)
1012 KE Amsterdam
45 ste jaargang - nummer 7 - januari 2001
33
