IFA-foto (4)
Sta mij toe ook een duit te sokongen in
het zakje van de discussie over het vlotva-
rende gezelschap op de foto in het
novembernummer van Moesson. Jammer
dat de berg op de achtergrond zo wazig
is gebleven. Want naar de vorm te oorde
len zou het de goenoeng Kaledong kun
nen zijn, die met de goenoeg
Mandalawangi vanaf het voormalige
Meer van Leles - nu formeel Danau
Cangkuang geheten, is te zien. Maar... de
twee door het huisje aan elkaar verbon
den prauwen komen mij gans onbekend
voor. Op het Danau Cangkuang
geschiedt het vervoer over water van
oudsher met geteks van aan elkaar gere
gen bambu betung. Minimaal twaalf tot
vijftien bambus worden bij elkaar gehou
den door enkele lengtes betonijzer, die
dwars door alle bambus worden gesto
ken. En de huisjes op die geteks zijn
alleen van voor naar achter door te lopen
(of omgekeerd, natierlek!). Ten slotte mis
je ook dayungs en/of tiangs om het vaar
tuig voort te bewegen. Vier van de vijf
inlandse mensen lijken me de bediendes
te zijn van het pontificaal uitgedoste
gezelschap in het huisje. Voor en achter
telkens een gendoh en een kacung: alle
vier ook op hun paasbest aangekleed. De
bloothoofdse man op de achterplecht,
lijkt me de prauwvoerder, die met zo'n
kelompok parawisata best een goeie dag
moet hebben gehad (al kijkt hij een beetje
zuur)Die meneer met pakai hoed en
stok is - in het gezelschap van de dames -
wel erg kurang tau aturan, ja. Zo kurang
sopan töh! Met zijn opgetrokken been!!
Te erreg, dese! Als Indo al helemaal
malu, töh! So kurang ajar, bukan? Met
permissie nu nog even over het verschil
tussen situ en danau, ja? Is allebei hetzelf
de: een meer. Maar situ is kunstmatig,
verkregen door afgraving of indamming.
Danau is van de natuurlijke. Van
Bagendit ik weet niet, ja, hoe hij is daar
gekomen. Maar Meer van Leles is sebe-
nar-benarnya nu daarom danau, en niet
situ Cangkuang. Nu dat was het dan.
Wat zo'n oude foto plus commentaren
toch al niet kan losmaken, ja?
J.M. Barneveld, Hoek van Holland
het herbarium prachtige aquarellen van
de plantentuin, geschilderd door een
Japanse botanisch tekenaar, die daar ken
nelijk tijdens de bezetting werkzaam was.
Mijn vader heeft die toen ingepikt en ik
kreeg een prachtige voorstelling van de
tuin voor het paleis met de hertjes. Op
het paleis waait de Japanse vlag en rechts
onder de naam, in Japanse karakters, van
de kunstenaar. Deze en andere foto's van
de prenten die mijn vader vond, maakte
ik voor de onlangs overleden dochter van
gouverneur-generaal Tjarda, mevrouw
Christina Cheston née Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer, die in
Baltimore woonde en waarmee ik corre
spondeerde.
Johan van Leer, Santa Monica
(Californië)
Banana tlower
In de vorige Brievenrubriek van Moesson
vroeg Th.H. van Assen delft naar het
recept voor Banana Flower. Het gevraag
de recept is te vinden in het boekje
Nasi met... van Harryet M. Marsman,
uitgegeven door Moesson in 1980
(niet meer verkrijgbaar)
'Petjel santen: Deze petjel, gemaakt van
bloem van pisang, was iets heel aparts. De
eigenlijke pisangbloempjes zijn klein en
onaanzienlijk. Ze zitten veilig opgeborgen
tussen schutbladeren die hen bewaren
voor alle kwaad. Alleen bijen en kolibriet-
jes mogen er bij. Voor deze vouwen de
schutbladeren zich één voor één open. Ze
maken zich los van de vaste kern. En die
kern met een lekker sausje, bracht kokkie
op tafel. Overigens was alleen de ontong,
de bloem van een bepaalde pisangsoort,
geschikt voor consumptie, en wel van de
pisang-kepoh, de platte met de scherpe
kanten. Waar inheemse vrouwen vroeger
't prakje rijstpisang van maakten, dat ze
hun schreeuwende baby'tje met beide
duimen door het keeltje drukten.
De ontong van andere soorten
zijn wrang en niet smakelijk
van kleur. De smaak van onze
ontong doet me denken aan
die van artisjokken. Helaas
groeien hier geen ontongs.
Maar witlof als alternatief slaat
geen gek figuur. De stronkjes
gaar stomen en op een schaal
tje pletten. De volgende saus
er over heen gieten.
Rode en groene lomboks,
V2 teentje knoflook, 2 kemiri's,
een stukje trassi, stukje asem,
snufje kentjoerpoeder. Zout
en zoet naar smaak. Deze
benodigdheden malen tot pulp en al roe
rend aan de kook brengen in een kopje
santen. De saus moet een beetje gebon
den zijn. Over de witlof gieten en het
gerecht een fris bijsmaakje geven van
gesnipperde kemangi-blaadjes, basilicum
of citroenmelisse. Ook terongs lenen zich
uitstekend voor deze petjelsanten. De
vruchten in de oven poffen en als ze gaar
zijn, de huid er afstropen en pletten op de
schaal, zodat de saus er in kan trekken.'
Tot zover Harryet Marsman.
M. Servaas, Lelystad
Lieve Mam
Selamat Jalan
Bedankt voor
al je Liefde
Jane Muller-Anthonijsz
Weduwe van Hendrik Muller
*27aug. 1907 t20okt. 2000
Kinderen en kleinkinderen
Bullerlaan 25, Beverwijk
Correspondentie-adres:
S. Oort-Muller
Zeestraat 153
1942 AN Beverwijk
Haar afscheid heeft inmiddels
plaatsgevonden.
45 ste jaargang - nummer 7 - januari 2001
5
De lierten van Bogor
In verband met het artikel 'De herten van
Bogor' van de heer Oei Tat Ie in Moesson
september, bladzijde 12, het volgende: na
de oorlog is mijn vader als zogenaamd
kort-verbander naar Bogor gegaan en
heeft daar de, door de oorlog zwaar ver
waarloosde, bibliotheek weer op orde
gesteld. Tijdens het opruimen vond hij in
