Popo Iskandar
(1927-1999):
Zelfportret (1967).
Doek 64 x 40 cm.
Hendra
Gunawan
(1918-1983):
Pasar.
Doek
135 x 115 cm.
ren, waar schilderijen in een sterk
expressionistische stijl werden vervaar
digd die de strijd van de Indonesische
troepen en de ontberingen verbeeldden.
1 let werk van deze kunstenaars werd
sterk gestimuleerd door het ministerie
van voorlichting en de persoonlijke inte
resse van Soekarno voor kunst. Na de
soevereiniteitsoverdracht werden de
'volksschilders' opgenomen in de Lekra,
het culturele bureau van de Indonesische
communistische partij PKI. Schilders,
die zich niet aan een politieke organisatie
wilden binden, verenigden zich in diver
se verenigingen in Djakarta, Djokjakarta,
Soerabaja en Bandoeng.
In 1947 was, nog op Nederlands initia
tief, in Bandoeng aan de Technische
Hogeschool de Seni Rupa opgericht,
oorspronkelijk een opleiding voor teken
leraren in het middelbaar onderwijs. De
Nederlandse kunstenaar Ries Mulder,
die tot 1958 les zou geven aan deze aca
demie en zelf werkte in een gematigd
kubistische stijl, beïnvloedde sterk het
werk van zijn leerlingen: Srihadi, Sadali,
Mochtar Apin, But Mochtar, Popo
Iskander en anderen, waarvan een aantal
als docent op de academie zouden
terugkeren.
Door Mulder's onderwijssysteem, waar
bij ook afbeeldingen getoond werden
van moderne Westerse kunst, voelden de
schilders uit Bandoeng zich één met de
internationale ontwikkelingen en werkten
voornamelijk abstraherend.
Decorativisme
De kunstenaars in Djokjakarta gingen
zich echter, door de politieke koers,
steeds meer tegen westerse invloeden
verzetten en zochten naar een eigen
Indonesische, sociaal geëngageerde iden
titeit. Het centrum hiervoor werd de in
1950 in Djokja opgerichte kunstacade
mie ASRI (Akademi Seni Rupa
Indonesia).
Sudjojono's geloof in eerlijkheid, gevoel
en moraal van het volk en van de
gemeenschap vormden de basis voor het
zoeken naar Indonesische thema's.
Kartono Yudhokusumo, later nagevolgd
door Hendra Gunawan, introduceerde
een stijl die tot heden grote invloed heeft
op het Indonesische schilderen: het
decorativisme. Het decorativisme geeft
voorstellingen weer in platte twee
dimensionale lijnen en kleurvlakken.
Widayat, een groot kunstenaar met aan
zienlijke invloed op jongere generaties,
ontwikkelde dit decorativisme in zijn
werk. Door het opdelen van de voorstel
ling in kleine segmenten krijgt zijn werk
een decoratieve en symbolistische uit
straling, zoals bij islamitische kunst.
Imperialistische hond
30 september 1965 vormde een breek
punt in de nog korte geschiedenis van
de Indonesische moderne kunst. Een, al
of niet vermeende, coupe van de
Indonesische communistische partij
(PKI) gaf het leger aanleiding in te grij-
moessQn
32
