dat oma gelijk had. Ja, dan kap ik radicaal
met de bewuste personen. Ik kom ze
regelmatig tegen, we leven uiteindelijk in
een kleine wereld. Altijd beleefd blijven
heb ik van mijn ouders geleerd. Dus
groet ik ze correct, maar daar blijft het
bij.
Iemand die regelmatig hier komt binnen
vallen, geniet kennelijk oma's voorkeur.
Vanaf de allereerste keer dat hij als een
karbouw de Indische porseleinkast van
mijn huis binnen denderde, rook ik de
geur van een in bloemenwater gewassen
sarong. En oma lachte en haar ogen wer
den zacht. En vaak, als hij weer een of
andere zotte opmerking lanceert, hoor ik
haar zacht grinniken. Oma ouwe mag
hem blijkbaar.
Stammoeder
Ik heb drie kleinzonen en een kleindoch
ter. Mijn kinderen wonen heel ver bij me
vandaan en ik zie ze dus niet zo vaak.
Maar vanaf het moment dat mijn klein
kinderen als baby van pakweg drie weken
bij mij kwamen en ik ze aan hun stam
moeder van mijn kant, in vrouwelijke
lijn, voorstelde, hadden ze contact met
de oude vrouw. Peinzend keken ze naar
haar foto en dan gleed er een stralende
glimlach van herkenning over hun baby
snoetje, ouwe oma glimlachte stralend en
vertederd terug. En haar sarong geurde.
De jongste zoon van mijn dochter zette
zijn eerste wankele stapjes op zijn levens
pad in mijn huis. Hij waggelde naar me
toe, klom op mijn schoot en wees met
zijn roze garnalenvingertje naar oma's
foto en zei gebiedend: 'Die!'
Ik gaf hem de foto. Hij overlaadde het
met kusjes, gleed van mijn schoot en
ging dribbelend op tournee door mijn
huis, de foto tegen zich aangedrukt en
brabbelende in zijn eigen babytaaltje. Af
en toe hield hij luisterend zijn bolletje
scheef, alsof hij antwoord kreeg. Op een
gegeven moment kwam hij weer naar me
toe en drukte me de foto in handen.
'Daar!', zei hij en wees naar de plek waar
de foto hoort te staan. Ik zei lachend:
'Goed meneer!' En zette de foto terug. Ik
zie hem nog staan, leunend tegen mijn
knie, een beentje kruiselings voor het
andere, zijn armpje steunde op mijn
bovenbeen en zijn kin in de palm van
zijn mollige handje. Ik keek hem aan en
blikte in de ogen van een oeroude ziel.
Hij glimlachte en de geur van een in
bloemenwater gewassen sarong zweefde
door de kamer...
Indonesisch meisje
Toen mijn kleinzoon geboren werd,
belde zijn vader me op en gaf me de
namen van zijn jongste zoon door. Een
ervan is de naam van onze stamvader.
Tijdens dit telefoongesprek knikte oma
heel instemmend. Natuurlijk, ze wist het
al, maar de keuze van deze naam had
kennelijk ook haar goedkeuring. En haar
sarong geurde...
Mijn zoon is getrouwd met een
Indonesisch meisje, Linda geheten.
Linda's vader leeft niet meer, haar moe
der woont nog in Indonesië. Linda is
helemaal mijn kind geworden. Mijn
oudste dochter en zij gaan ook als zusjes
met elkaar om. Ik ben een gelukkig
mens. Hun zoon heeft ook al de naam
van een voorvader van zijn vaders kant
meegekregen. Toen deze naam viel, was
de geur van een in bloemenwater gewas
sen sarong heel sterk. En het vlammetje
van de kaars die ik had aangestoken,
laaide hoog op, flakkerde en doofde net
niet op de warme luchtstroom die door
de kamer trok. Integendeel, het brandde
hoger en feller dan tevoren.
45 ste jaargang - nummer 1 1 - mei 2001
Toen op 18-09-99 om 5.04 uur, hun
dochter werd geboren (hoe presteerde
ze het, numerologisch bekeken?), belde
mijn zoon me uiteraard en vertelde de
namen van mijn enige kleindochter:
Lydia Tara Dewina. De laatste naam is
een samenvoeging van twee namen van
oma ouwe. Linda, met haar gevoel voor
adat, heeft deze naam gekozen als hor
mat aan de stammoeder van de familie
waarin ze trouwde. Nog nooit heeft de
foto van ouwe oma zo gestraald als tij
dens dat telefoongesprek met de nieuw
bakken papa. En haar sarong geurde...
Mystiek
Onlangs was mijn zoon hier met zijn
gezinnetje. Lydia zat parmantig op de
bank. Heel rechtop. Haar grote, bijna
drie jaar oudere broer lag voor de bank
te spelen met zijn autootje. Hun vader
lag ernaast. Ik keek naar Lydia. Mijn
kleindochter! Donker haar, licht getinte
huid en haar ogen even diep, onpeilbaar
en oeroud als de bergmeren in mijn
geboorteland. Deze Venus in zakformaat
met haar maatje tachtig heeft nu al de
heren der schepping aan haar voetjes lig
gen. (Ik heb mijn zoon beloofd dat als
Lydia zestien jaar wordt, hij een wind
buks van me krijgt om alle Nimrods op
afstand te houden.) Lydia zat met groei
ende interesse te kijken naar de foto van
haar stammoeder van vaders kant. Oma
keek glimlachend terug en haar ogen
waren zacht en vol tederheid. Plotseling
lachte Lydia en op dat moment brak de
zon door de wolken en zette Tjang en
boejoet in een gouden gloed. Een heel
sterke geur van een in bloemenwater
gewassen sarong zweefde door de
kamer... De kleine man keek op naar de
foto. Hij lachte en wuifde met zijn hand
je: 'Dagdag oma...' en speelde verder.
Laat dat nu weer de manier zijn waarop
mijn vader altijd iemand groette!
'Dagdag.en dan volgde de naam van
de betreffende persoon.
Ik vertelde deze voorvallen, en nog
andere, aan mijn visite. Tijdens mijn
verhaal was het heel stil in de kamer.
Sommigen gluurden naar de foto van
oma ouwe. Ik zag even haar ogen
ondeugend schitteren, maar toen trok de
oude vrouw een mysterieuze schaduw
om zich heen. De 'mystiek van het oos
ten'?
Wat is mystiek? Wie kan het verklaren?
Is het wel te verklaren? Het hoort bij
ons. Ja toch? Ik vraag me wel eens af of
anderen soms ook zulke ervaringen heb
ben met foto's van hun voorgeslacht.
