Meditations
from Florida 'JyOlLo/
door Juul Lentze
'Koiboi'. Zo noemden we als
hind de cowboy, symbool van
een typisch Amerikaanse Old
West cultuur die de rest van de
wereld ook meesleept via
boeken en films. In Amerika
schijnt niemand het mythisch
heldhaftige, en romantische
karakter van de A merikaanse
cowboy te kunnen overtreffen.
Mijn jongere broer was zo'n koiboi.
Kebon maakte een paard uit de nerf
van een pisang blad, sneed er twee
inkepingen in, boog ze naar beneden
en je paard had oren! Een stukje touw
door zijn pisang bek en zie daar, Tom
Mix kon er zo op weg rijden met zijn
lasso van tali doh, een snor
van ramboet djagoeng die
hij met z'n bovenlip tegen
z'n neus moest drukken, en
pa's zakdoek om zijn nek.
Als klap op de vuurpijl had
hij ook nog een zilverkleurig
pistool met klappertjes die
hij wel eens afschoot naast
mijn oor. Maar hij had geen
koeien om voor zich uit te
drijven, want ik had geen
zin om voor koe te spelen-
Djon Waaina
Ook pa hield van cowboys
en de films waarin ze speel
den, Randolph Scott was
zijn held en een zekere
William S. Hart. Ma las ook
wel eens cowboyboeken van
Zane Gray, en wij, nu al
veel ouder, vonden onder
andere Errol Flynn, Gary
Cooper, James Stewart en
Alan Ladd zeer de moeite waard. Er
werd geen film van ze gemist. En
vooral niet van Gary Cooper, de
aards-koeienjongen, man van weinig
woorden, behalve yup of nope, liefst
uitgesproken met half dichtgeknepen
ogen. Haweldih!
Op een dag stonden we voor de bio
scoop, maar hadden nog geen kaartjes.
Komt er een kleine katjong die ons
kaartjes aanbood: 'Ini kartjies boeat
pilm bagoes, sama Djon Waaina'. Zelfs
dit jochie was geheel op de hoogte van
de geweldige figuur van John Wayne
als cowboy.
Geen afrasteringen
Maar wat en wie is de cowboy eigen
lijk? In werkelijkheid was hij een heel
hardwerkende man die een baantje uit
oefende die je vandaag de dag waar
schijnlijk voorbij zou lopen. Het
begon, zoals zo vele dingen in de
Nieuwe Wereld begonnen, met
Columbus. Hij bracht op zijn tweede
reis naar de New World vee en paarden
mee, die hier eenvoudig niet beston
den. Vooral in Mexico en Texas ver
menigvuldigde het vee zich op een
ongelooflijke manier. Het dwaalde vrij
rond, er was volop gras en water, het
klimaat was goed en voor je het wist
kwamen er ranches. De Mexicaanse
vaqueros waren de eerste cowboys. In
het Oude Westen bestonden geen
afrasteringen of wat dan ook. Alles was
vrij en open.
De legendarische cowboy was net zo
vrij. Hij werd beschouwd als een held,
soms als een bandiet, een gunslinger en
soms zelfs als een dichter. Al het vee
moest bij tijden naar de markt worden
gedreven en hier was de cowboy
onmisbaar. Soms duizenden mijlen ver
dreef hij duizenden stieren voor zich
uit over de onafzienbare prairies, weer
of geen weer. Als er eens een stampede
ontstond waarbij al dit vee niet te stop
pen over de prairie rende, werd de
cowboy die niet vlug genoeg uit de
weg ging al gauw vertrapt.
Cowl>oy tjengeiig
Voor z'n werk heeft de cowboy (nu nog)
een aparte klederdracht. Een blauwe of
bruin-katoenen broek - van Levi Strauss
- versterkt met koperen klinknageltjes
(de spijkerbroek), een rode halsdoek los
jes om de nek om het stof uit het gezicht
te houden, natuurlijk de breed gerande
hoed die voor alles wordt gebruikt, ook
voor waterhalen (want door al het vet en
vuil werden ze water
dicht!), een shirt met
lange mouwen en, heel
voornaam: de laarzen met
de schuine hak en de
puntige neus. De schuine
hak zodat de cowboys
goed in de stijgbeugel zit
ten en de puntige neus
zodat ze de voet gemak
kelijk uit die beugel kun
nen verwijderen om niet
meegesleurd te worden
als ze van het paard val
len.
Wat ik ook niet wist, is
dat een cowboy werkelijk
voor het vee zingt! Het
heeft een kalmerende uit
werking op de koeien,
tjobah. Dus Gene Autrey
heeft z'n plaats in de
geschiedenis, en Roy
Rogers, en zelfs al was hij
geen cowboy, ook Hank
Williams de country zanger die, met
zijn grote witte hoed op, het feit bejam
merde dat z'n geliefde een Cheating
Heart bezat, en onder ons de naam
kreeg van cowboy tjengeng! Weet je
nog?
Cowboy Han Riifi, 1951.
45 ste jaargang - nummer 11 - mei 2001
17
