naarheid
lieer
A star is born II,
44 x 35 cm.
Beeldrecht,
Amstelveen.
Konco's, 39 x 24 cm. Beeldrecht,
Amstelveen.
SoeRarno
Een portret van Soekarno is op dramati
sche wijze verwerkt in het politiek getinte
Bung Karno (Who's that man?, 2000).
Het rechthoekige schilderij is in drie verti
cale banen ingedeeld. Het silhouet van
Soekarno tekent zich af tegen een zwart
witte achtergrond met gestileerde batik
motieven. Zijn kopiah is bedekt met het
zwart-witte polengmotief. In het centrum
van het portret is dezelfde afbeelding van
Soekarno zichtbaar in het klein en achter
tralies. Zijn afbeelding draagt de kleuren
van de Nederlandse en de Indonesische
vlag: rood, wit en blauw. Edith Bons heeft
in dit portret gestalte gegeven aan de
ambivalente houding van Nederland
tegenover Soekarno in de jaren vijftig. Het
uitgangspunt is de postzegel van
Soekarno die in die tijd op brieven zat
geplakt die familie van Edith's ouders uit
Java naar Nieuw-Guinea stuurden. Door
de reizen van Edith naar Indonesië kreeg
zij een andere visie op Soekarno, die als
Edith: 'Hoewel Juliana nog leeft, heb ik bij
haar het gevoel dat ze al dood is. Maar de
persoon van Soekarno is nog steeds
levend en actueel, hoewel hij werkelijk
dood is.'
Op één van haar reizen bezocht Edith het
graf van Soekarno in Blitar (Oost-Java),
dat voor Indonesiërs een bedevaartsoord
is geworden.
Dulil jele identiteit
De ondefrnieerbaarheid van het Indisch-
zijn heeft Edith verbeeld in Blue Heaven
(1998) een hommage aan de Indische
mens. Twee losse doeken zijn samenge
voegd tot één geheel. In het midden staat
een poort met het silhouet van een per
soon. De poort is bedekt met het poleng
motief en wordt bekroond door twee vleu-
gelvormen. Het silhouet staat afgebeeld
tussen een fotocollage van roodgele tul
pen, een verwijzing naar traditionele
Javaanse en Balische bloemenoffers. Het
kleurige vierkant, dat de vorm van een
ingepakt cadeau met strik heeft, steekt af
tegen een diepblauwe achtergrond met
vleugelmotieven. De kleur blauw is een
symbool voor de Indische mens en de tro
pische ruimte die hij heeft moeten achter
laten. De plaatsing van de persoon op de
scheidslijn van twee doeken geeft zijn dub
bele indentiteit aan.
Koncos
De verhouding tussen Nederland en
Indonesië is ook het onderwerp van
Konco's (Vrienden, 1999). Geïnspireerd
door een recent Nederlands toneelstuk
waarin president Soekarno koningin
Juliana in het geheim ontmoet, zijn de
beide staatshoofden hier als vriendjes
naast elkaar afgebeeld. Boven de postze
gels van Soekarno en Juliana bevindt zich
een rode parasol, symbool voor iemand
van koninklijke allure. De twee personen
zitten als een onafscheidelijke tweeling in
een gouden cocon. Opnieuw is het
polengmotief gebruikt, nu in de vorm van
een poort waartussen de politieke leiders
zich bevinden.
nationale held en eerste
president van de repu
bliek nog steeds in ere
wordt gehouden.
Het polengmotief heeft
voor de kunstenares een
speciale betekenis. In
Bali wordt het gebruikt
bij Hindoerituelen om het kosmische
evenwicht van goed en kwaad weer te
geven. Voor Edith symboliseren de vier
kanten ook de Hollandse hokjesgeest
waarmee Indische mensen geconfron
teerd worden.
45 ste jaargang - nummer 12 - juni 2001 27
