duraqao.
jyjlü
'L/ï-r- c-
9. Brief van Paramaribo 17-2-1908 via Yokohama (Japan)
22-4-1908 en de Nederlandse postagent te Singapore
7-5-1908 en via Weltevreden 10-5-1905 naar
Meester Cornelis 11-5-1908. De geadresseerde blijkt in
Garoet te verblijven, en de brief werd doorgezonden.
Aankomststempel Garoet 12-5-1908. Tarief: brief naar
buitenland: 12 1t2 cent. Reisduur: 85 dagen.
10. Aangetekende brief van Curasao 30-11-1922 via New York
11-12-1922 en Seattle (Amerikaanse westkust) 16-12-1922
naar Weltevreden 21-1-1923. Tarief: brief naar buitenland: 20
cent, aantekenrecht buitenland: 15 cent. Deze envelop heeft de
route genomen dwars door de Verenigde Staten (van oost naar
west) en de Grote Oceaan. Reisduur: 51 dagen.
12. Brief van Paramaribo 19-4-1921 naar Benkoelen 29-6-1921, doorge
zonden naar Batavia 6-7-1921 en Weltevreden (zelfde datum). De brief
ging weer terug naar Paramaribo, aankomst: 24-9-1921 en werd uiteinde
lijk in Nederland bezorgd (Zaandam zonder aankomststempel).
Deze zwerfbrief legde daarmee een grotere afstand af dan de omtrek van
de aardbol. Tarief: brief naar buitenland: 20 cent. Reisduur Suriname-
Nederlands-Indië: 68 dagen, rondgezworven in Nederlands-Indië: 7 dagen,
retour Nederlands-Indië-Suriname: 80 dagen, doorgezonden van
Suriname naar Nederland in ongeveer 20 dagen. In totaal was deze brief
een halfjaar onderweg.
frul1 *L Hj
13. Gecensureerde aangetekende luchtpostbrief van de Commandant van
het Leger te Bandoeng 19-9-1940 naar de Troepenmacht in Surriname te
Paramaribo 19-10-1940 en gecensu
reerd op 21-10-1940.
Tarief: brief van 30 gram: 25 cent, aan
tekenrecht 20 cent, luchtrecht 600 cent
(100 cent per 5 gram). De route ging via
Honolulu op Hawaii 8-10-1940, San
Francisco (onleesbare datum) en San
Juan op: Puerto Rico 12-10-1940.
Reisduur: 30 dagen.
Daarna werden geregelde luchtdiensten
opgezet. De tijdwinst was enorm ook als
slechts een gedeelte van de route gevlogen
werd. De reistijd werd tot minder dan de
helft teruggebracht als de gehele route per
luchtpost ging (afbeelding 14).
Met het uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog verviel een aantal verzend-
mogelijkheden, vooral na de Duitse vero
veringen in Europa. Bovendien werden de
brieven gecensureerd, wat een vertragend
effect had (afbeelding 13). Soms was ver
zending zelfs in het geheel niet meer
mogelijk (afbeelding 3). De luchtroute
over de Grote Oceaan via Hawaii (afbeel
ding 13), Guam of San Francisco werd
in deze periode steeds belangrijker. Er
werd vanuit Nederlands-Indië ook een
luchtlijn geopend dwars over de Indische
Oceaan naar Zuid-Afrika, om hiermee
het oorlogsgebied te ontwijken.
Geïnterneerden
Een ander gevolg van de oorlog was dat
meteen na de Duitse bezetting van
Nederland alle NSB'ers in Nederlands-
Indië werden opgepakt en in internerings
kampen werden opgesloten. Maar ook
Duitsers en anderen die verdacht werden
van sympathie met het nationaal-socialisme
werden geïnterneerd en zelfs mensen van
gemengde afkomst (bijvoorbeeld kinderen
van een Duitse vader) wachtte dat lot. In
totaal werden bijna 2.800 personen opge-
Vervolg zie pagina 50
46 ste jaargang - nummer 1 - juli 2001
17
