definitieve, het aanschaffen van een
auto, enzovoort, enzovoort. Dit alles
kost tijd, geduld en meestal geld.
Dumoga Bone
Eindelijk aangekomen op het onder
zoeksgebied Dumoga Bone Nationaal
Park in Sulawesi krijgt hij te maken met
illegale rotankappers, ei-stropers, goud
zoekers en houtkappers in het
beschermde reservaat. Iedereen is vrien
delijk en is het met hem eens dat er iets
aan gedaan moet worden en zegt steun
toe, maar wordt echter financieel bijge
staan door de illegale kartels.
Vier jaar geleden bezocht ik dit reservaat
zelf met onderzoekers uit Bogor.
We moesten voor een rondleiding, die
zeven minuten bleek te duren, een groot
bedrag betalen. We werden rondgeleid
door een van Argeloo's medewerkers. Er
waren een paar nestgaten en bij iedere
foto die we maakten, werd nauwlettend
in de gaten gehouden of we geen eieren
stalen. Men had juist die ochtend een
jongen gesnapt die een ei verzameld
had. De jongen zat in zijn onderbroek
midden op het veld in de zon als een
geit aan een riem gebonden. Iedereen
die hem passeerde, gaf hem een klap of
een schop. Naast hem een agent met een
karabijn. Bij onze aankomst werd de
jongen harder geslagen. De enige eieren
die we die dag zagen, waren eieren die
ons onder de tafel door een medewerker
keurig in bladeren ingepakt, aangeboden
werden.
M inanasa
Alles in Mare Argeloo's boek over de
maleo is zo herkenbaar, zoals de lezers
van mijn rubriek in Moesson Terug naar
de Molukken' en mensen die ervaring
met Indonesië hebben, zullen erkennen.
Al lezende kom je tot de conclusie dat
het onderzoek gedoemd is te mislukken.
Ondertussen leest dit reisverhaal als een
spannend jongensboek. De lezers krijgen
de eerste 122 pagina's een goede
beschrijving van de natuur, de cultuur,
culinaire specialiteiten van de Minahasa
en de geologie van Sulawesi. Tussen de
verhalen door wordt de lezer geïnfor
meerd wat beroemde onderzoekers vroe
ger over deze streken meldden (A.R.
Wallace, Von Rosenberg, Vorderman).
Tussen de tekst door laat Argeloo duide
lijk zien dat het Wereldnatuurfonds in
veel gevallen vanuit een kantoorsituatie
opereert. Over het algemeen blijkt dat er
weinig bekend is van de veldsituatie.
Afgelopen maart bezocht ik zelf met
enkele bevriende collega's het WWF-
kantoor in Sorong. Het bleek een mooi
kantoor met logo te zijn. De beheerder
kon ons geen advies geven en wist met
ons geen raad. Hij verwees ons naar de
WWF-kantoren in Monokwari en
Jayapura. Onze gids vertelde dat die het
zelfde waren. De beheerder vroeg aan
ons veldgegevens en informatie. Soms
kreeg hij gegevens van de Papua
Birdclub. De Stichting M&P Wilcon
Ecoguide Fund (Moluccan en Papuan
Wildlife Conservation Ecoguide Fund)
helpt momenteel de Papua Birdclub en
dus indirect het WWE
Wij hopen dat dit de enige slechte erva
ring is, hoewel Argeloo in de Volkskrant
van 14 juli 2001 opmerkt dat de
Internationale Natuurbescherming een
papieren beleid voert met plannen met
weinig diepgang. PR en marketing
domineren bij WWF.
Gelukkig hebben wij, evenals Argeloo,
ontwikkelde Indonesiërs ontmoet die een
goede kijk op de natuur hebben, maar
die tot nu toe tegen de stroom in roeien.
Het valt ook niet mee de natuur te
beschermen met een lege maag!
Natuurbescherming is een luxe artikel!
Gedoemd
Maleo, de kip met de gouden eieren is geen
wetenschappelijke literatuur; het leest
gemakkelijk en is samengesteld uit veld
waarnemingen die later aangevuld zijn
met gegevens uit andere onderzoeken.
Door het mislukken van de studie
opdracht van een jaar - in de meeste
gevallen door oorzaken buiten de auteur
om - weet Argeloo toch aardig zijn frus
traties voor zichzelf te houden. Hoe een
voudig lijkt het niet het hamerhoen - een
vogel die vanuit het bos een vaste
legplaats bezoekt - te bestuderen!
Een zeer belangrijke waarneming, waar
Argeloo dolgelukkig mee was, was die
van een vrouwelijke hamerhoen, dat vijf
jaar geleden door Dekker als jong op een
andere nestplaats gemerkt was. Deze
waarneming maakt het verloren jaar
goed. Uit dit gegeven blijkt dat hamer
hoenders mobiel zijn en hun eieren niet
per se hoeven te leggen op de plaats
waar ze uitgekomen zijn.
Door de huidige omstandigheden op de
Molukken heb ik mijn eigen experimen
ten hierover tot nu toe niet kunnen con
troleren. Dit feit geeft ook aan dat de
hoenders hoogstwaarschijnlijk gedoemd
zijn te verdwijnen. De oorspronkelijke
bossen worden opgedeeld in eilanden
met rijstvelden en ruinen ertussen, door
bos kap, stroperij, goudzoekers (die het
milieu verpesten door tonnen kwikver
bindingen te lozen), en andere storende
factoren. In dit versnipperde milieu kan
het hoen zich vermoedelijk niet handha
ven.
Actueel
Vervolgens behandelt Argeloo enkele
tochten naar Noord-Sulawesi, de
Molukken en Vogelkop. Het blijkt duide
lijk dat dit slechts korte bezoeken zijn.
Gedurende deze tochten volgt Argeloo
het illegale vangen en de handel in vleer
muizen. Aan de illegale apenhandel in
het Tangkoko reservaat ten noorden van
Manado, waar wij in november 2000 bij
Batu Putih vijf nesten en één volwassen
hamerhoen zagen, is hij helaas niet toe
gekomen. Tussendoor verzamelt hij ook
nog vleermuizen voor onderzoek in
Nederland.
Laat u echter niet beïnvloeden door mijn
opmerkingen. Koop het boek. Ik heb het
in een avond uitgelezen. Dit heeft niets
te maken met het feit dat ik gespeciali
seerd ben in het Moluks grootpoothoen,
maar met de herkenbaarheid van de fei
ten. Het boek is actueel. Het is knap hoe
Argeloo in zo'n korte tijd de herontdek
king van het Bruijns Boshoen in februari
2001 nog heeft kunnen verwerken. Wat
dit gegeven betreft zie ik met spanning
het boek van Post over drie Waigeo-
expedities tegemoet! Maleo, de kip met de
gouden eieren, van harte aanbevolen!
Mare
Argeloo
Maleo, de kip met de gouden eieren
door Mare Argeloo
GMB: 223 pag. (paperback)
ISBN 90 74345 32 8
prijs 32,90 14,95)
moess©n
De kip niet
de gouden
eieren
M uitgeverij
20
