Jo Manders (1891-1982)
-I
DE
BOEDJANG
CLUB
Schrijfsters uit het Damescompartiment
door Vilan van de Loo
/ij was 'een boeiende persoon
lijkheid en een bijzondere vrouw
met een uitgesproken overtuiging
en temperamentj schreef
Moesson over fo Manders in het
In Memoriam. Dat was zij zeker,
en veelzijdig ook. Ac publiceerde
Ne dei •landse romans als het
omstreden l)e Handeloozen
1Q2Q), onschuldige jeugdboe
ken a/s Flirt-Studentje 1923),
maar ook schokkende romans
over Deli en bundels waarin de
Japanse kampen in Indië cen
traal stonden.
"T" ooit is er enige aandacht
besteed aan hen die daar een
.X. ^1 lange lijdensweg hebben
afgelegd - en de velen die daar een
naamloos graf hebben gevonden. Weet
iemand in Holland hier iets van?'
Dat schreef Jo Manders naar De
Telegraaf in november 1967. Op haar
ingezonden brief kwamen veel reacties.
Want waarom was er in Nederland wel
aandacht voor de slachtoffers van andere
kampen? En waar bleef de belangstelling
voor degenen die in Indië waren
geweest? Vragen die pijnlijke antwoor
den brachten. Maar ook iets anders. Het
jaar na de ingezonden brief publiceerde
Jo Manders in De Telegraaf een oproep.
Er moest, zo had zij bedacht, een stich
ting komen die de Nederlandse slacht
offers van de Japanse vrouwenkampen
herdacht. Met hulp van anderen kwam
die er datzelfde jaar nog, de Stichting
Slachtoffers van Japanse Vrouwen
kampen, met als voorzitter Jo Manders.
Weer een jaar later vond in het Haagse
Congresgebouw een grote reünie plaats
waar ruim zevenduizend lotgenoten
elkaar konden spreken. Ook de voorma-
lig gouverneur-generaal jonkheer Tjarda
van Starkenborg Stachouwer was aan
wezig. Daarmee was Jo Manders niet
tevreden. Zij wilde meer, en ook dat
kwam er. In 1971 onthulde koningin
Juliana een monument in Apeldoorn, ter
nagedachtenis aan de slachtoffers van de
Japanse vrouwenkampen, de vrouwen,
en de kinderen die bij hen waren.
moessQn
34
