hfl
A Different
"Magic
De muze van Maria Dermoüt
de titel A different magic. What a
naturalist taught a novelist.
moessQn
door Mark Loderichs
hr zit bijna tweehonderd jaar tnsse>i
heide levens, maar samen hebben ze
A mbo>i op de literaire wereldkaart
gezet: Maria Dermoüt en Cieorg
Everhard Rumphius. Dermoüt woonde
er vier jaar (van 1Q10 tot I Ql 4),
Rumphius bijna vijftig (van 1Ó53 tot
702). Over de invloed van de laatste
op de eerste hield de Nederlandse
Amerikaan E.M. Beekman een voor
dracht aan de Universiteit van
Michigan, die nu gepubliceerd is onder
Voor Amerikaanse lezers is Maria
Dermoüt geen onbekende. Haar vertaal
de meesterwerk De tienduizend dingen had
bij verschijning in de Verenigde Staten in
1958 onmiddellijk succes en stond
wekenlang in de bestsellerlijsten.
Voor Rumphius ligt dat anders. Buiten
een kleine schare van liefhebbers en
wetenschappers komen weinigen ertoe
zijn monumentale werken te raadplegen.
Zelfs Rob Nieuwenhuys is er niet aan
toegekomen een bloemlezing van
Rumphius samen te stellen. De twee
bekendste boeken, de Rariteitkamer en
het Kruydboekhouden daarom nog
steeds een winterslaap in binnen- en bui
tenlandse archieven. Iedereen die het
werk van Maria Dermoüt kent, kent
Rumphius, maar wie leest de originelen?
Beekman komt de eer toe als eerste een
integrale heruitgave van D'Amboinsche
Rariteitkamer in het Engels te hebben ver
zorgd. Zijn elegante vertaling verscheen
in 1999 bij de Universiteit van Yale als
The Ambonese Curiosity Cabinet. En met
een inspanning die niet onder doet voor
die van Rumphius, werkt Beekman nu
aan een integrale vertaling van het der-
tiendelige(!) Amboinsehe Kruydboek. Daar
kunnen we in Nederland niet aan tippen.
Alleen W. Buijze heeft zich ingespannen
om drie minder bekende werken te
bezorgen. Een eerste bloemlezing uit
beide hoofdwerken in het oorspronkelijke
Nederlands verschijnt - als alles meezit -
pas in 2002. Precies driehonderd jaar na
Rumphius' dood.
Liefdevolle hommage
In A different magie maakt Beekman dui
delijk hoe schatplichtig Maria Dermoüt
aan Rumphius is. De roman De tiendui
zend dingen laat zich lezen als een grote,
liefdevolle hommage aan de zeventiende-
eeuwse natuuronderzoeker. Rumphius is
op bijna elke bladzijde aanwezig, niet
alleen in de talrijke uitweidingen over
steentjes, zeediertjes, schelpen en plan
ten, maar ook in de persoon
van professor McNeill, de
Schotse botanicus die de
wetenschappelijke opdracht had om aan
de hand van Rumphius' Kruydboek een
nieuw standaardwerk voor te bereiden
over de plantengroei op de eilandengor
del.
En aan het slot van het boek, als alle dra
den van de vertelling bij elkaar komen,
zijn 'haar grootmoeder en mijnheer
Rumphius en de koralen vrouw in haar
gebloemd baadje' te gast op de tuin van
mevrouw van Kleyntjes.
Tussen Rumphius en Dermoüt is sprake
van een zeldzame artistieke symbiose,
schrijft Beekman: 'What Dermoüt gle
aned from Rumphius is that wisdom
is not only in the heart but also in the
object. It requires listening. We should lis
ten to nature as Rumphius did. It is a
gift, because it is free, gratis, for nothing.
It will restore us and it can provide
solace. And that is why it is magic.'
A different magic
What a naturalist taught a novelist
door E.M. Beekman
Mi tra
Publications:
46 pag.
(paperback)
prijs onbekend
(verkrijgbaar
bij boekhandel
Van Stockum
in Den Haag,
telefoon
070 - 365 68
08).
E.M. Beekman'
Gedeelte van een schilderij van omstreeks 1617. Rechtsonder
Frederick de Houtman, de eerste gouverneur van Ambon.
46
