Mythische Javaanse üaaaKS
Jill Stolk Studio
Yoga
Formidabele opponent
Het geschatte aantal badaks lag toen
tussen de dertig en vijfendertig exem
plaren. De Javaanse badak is meer een
planten- en takkeneter dan een grazer.
Het voedselpakket bestaat uit meer dan
honderdvijftig plantensoorten, waarbij
papaja, vlinderbloemigen en een brand
netelsoort favoriet zijn. Hun bovenlip
steekt vóór de onderlip uit en eindigt in
een soort grijpvinger waarmee ze heel
handig takken en planten kunnen vast
grijpen. De badak leeft liefst op zijn
eentje, alleen wijfjes met hun jong ziet
men samen. Onderlinge ontmoetingen
verlopen vaak agressief, waarbij na enig
dreigen en brullen er één meestal het
hazenpad kiest, maar soms brengen ze
elkaar ook zware verwondingen toe. Ze
houden van water en modderbaden die
verkoeling brengen en hun beschermen
tegen insectenbeten. Zo geliefd zijn
deze baden, dat meerdere dieren tege
lijk zonder ruzie er aan deel kunnen
nemen en er zelfs enige vriendelijkheid
wordt betoond. Tijdens zijn tournee's
werd Hoogerwerf dikwijls door humeu
rige badaks verrast. Een volwassen
mannetje met een lengte van 3 meter,
een schouderhoogte van 1.75 meter en
een gewicht van tweeduizend kilo
vormt een formidabele opponent en
niet zelden konden Hoogerwerf en zijn
helpers maar net op tijd een geschikte
boom vinden om er vliegensvlug in te
klauteren. Meestal moest de bagage op
de grond het dan ontgelden. Toch kan
een badak in gevangenschap heel tam
worden, zelfs zodanig dat een exem
plaar eens tot rijdier en speelkameraad
kon dienen voor een vierjarig meisje.
Veldpolitieposten
Een belangrijke verbetering in 1937
was, dat ook de eilanden Peucang en
Handeuleum tot het reservaat gerekend
werden en er op de belangrijkste toe
gangswegen veldpolitieposten werden
opgezet. In en langs de grenzen werden
patrouillepaden gekapt en bivaks inge
richt. Toch kon dit de stroperij niet
geheel ongedaan maken. Aangenomen
wordt dat tussen 1946-1950 nog vijf en
tussen 1954-1964 nog eens dertien
badaks werden gestroopt. In de jaren
vijftig stond zelfs nog een advertentie in
een Bandoengse krant waarin hoorns
werden aangeboden. In deze periode
had wetenschappelijk onderzoek in
Thailand en in Zwitserland al aange
toond, dat hoorn geen enkele medicina
le, biochemische of hormonale
eigenschappen bezit.
Inteelt
De lengte van een Javaanse badakhoorn
wordt op 27 centimeter geschat, terwijl
vrouwtjes vrijwel hoornloos zijn. De
hoorn bestaat eigenlijk uit een bundel
samengeklitte haren die los van de
schedel op de huid is ingeplant en van
Landontginning en
brachten de badak
op de rand van uitsterven
binnen hol is. Waarnemingen tonen aan
dat er opmerkelijk meer mannetjes dan
vrouwtjes zijn en dat de populatie
merendeels uit volwassenen bestaat.
Toch plant slechts een beperkt aantal
paren zich voort. Dit is waarschijnlijk te
wijten aan de gevolgen van inteelt. Een
erfelijke afwijking zou de oorzaak kun
nen zijn dat er meer mannetjes dan
vrouwtjes geboren worden.
Op zevenjarige leeftijd is een vrouwtje
geslachtsrijp en de paartijd is niet aan
een bepaald seizoen gebonden. Zelfs als
het vrouwtjes bronstig is, zal zij zich
agressiefs gedragen tegen een naderend
mannetje.
Meestal verliest zij het gevecht, waarna
zij op de vlucht slaat en er een langdu
rige jacht begint. Als het zover is dat ze
zich overgeeft kan een paring echter
langer dan een uur duren. De dracht
duurt 17 maanden en het zogen van
het kalf twee jaar, zodat een wijfje
slechts eenmaal per vier a vijf jaar een
kalf ter wereld kan brengen.
DNA -onderzoek
Het tellen van het aantal badaks wordt
onder meer bemoeilijkt door de zeer
dichte begroeiing. Men schat het aantal
badaks nu rond de zestig exemplaren. De
laatste dertig jaar heeft de Indonesische
Natuurbescherming (Perlindungan
Hutan dan Pelestarian Alam, of PHPA)
met hulp van het Wereld Natuur Fonds
veel tot stand kunnen brengen. Toch is
hun aantal sinds 1979 niet meer toegeno
men. Nieuw onderzoek moet aantonen of
Ujung Kulon wel in staat is meer dieren
te voeden, of er voedselconcurrentie
bestaat tussen badaks en bantengs en of
de specifieke voedingsgewassen voor de
badak door andere vegetatie wordt ver
drongen. Men wil nu tot een accurate tel
ling komen, door het tellen van sporen te
combineren met cameraopnamen en
DNA-onderzoek.
Het DNA-onderzoek is ook van belang
indien een tweede populatie op een ande
re locatie wordt uitgezet en verschaft
bovendien inzicht in de inteeltproblema-
tiek, wijze van paarvorming, de ruimtelij
ke spreiding en territoriumomvang.
World Heritage bite
In 1992 werd Ujung Kulon, waar inmid
dels ook het grotere eiland Panaitan en
de Krakatau-eilanden aan waren toege
voegd, door de UNESCO tot een World
Heritage Site uitgeroepen. De Javaanse
badak behoort tot een van de meest
bedreigde diersoorten ter wereld. Naast
Ujung Kulon leven er misschien nog een
tiental in het Loc Nan National Park te
Vietnam. Toeristen zullen het schuwe
dier niet gemakkelijk te zien krijgen.
Maar Ujung Kulon is ook interessant
door de vele andere diersoorten, zoals
de elders op Java uitgestorven krokodil
len, bantengs, herten, panters, pauwen,
gibbons, soerili's en ruim 260 vogelsoor
ten. Op verschillende plaatsen zijn uit
kijktorens waar men het wild kan
observeren. Er zijn uitstekende bunga
lows en op de eilanden Peucang en
Handeuleum ongerepte stranden waar
gezwommen, gesnorkeld en gedoken
kan worden en het PHPA eenvoudige
onderkomens beschikbaar heeft.
Toegangsbewijzen zijn te verkrijgen op
het PHPA-kantoor in Labuhan.
geeft rust, vitaliteit, kracht en
zelfkennis
en zwangerschapsyoga.
v. Blankenburgstraat 42, 2517 XM
Den Haag, 070 - 346 00 32
46 ste jaargang - nummer 9 - maart 2002
L a cl a L
25
