Dé-Lilah (ca. 1850
c
Schrijfsters uit het Damescompartiment:
door Vilan van de Loo
'Een hartstochtelijk boeiend
hoek, in vloeiende, soms superi
eure en zelden afgezaagde stijl,
ntenschen en toestanden gevend,
zooals ive ze ons alleen in Indië
kunnen denken.' Zo jubelde een
Nederlandse recensent hij het
verschijnen van Dé-L ilah 's eerste
roman Gecompromitteerd in
1SQ 7. Maar daarna tvas het
gedaan met de loftuitingen.
De pers zweeg en dat terivijl de
romancière het ene na het ande
re hoek uitbracht.
mevrouw d'Almina, kan niemand haar
meer serieus nemen. Behalve kennelijk
de controleur B.B. Frans Maas.
Deli-planter
De naam Dé-Lilah is, zoals Joop van
den Berg heeft aangetoond een pseudo
niem. In zijn publicatie Dé-Lilah, een
vergeten schrijfster van ruim 2000 pagina's
Indisch proza geeft hij een mooi beeld
van het leven en werk van deze bijzon
dere schrijfster. In werkelijkheid heette
zij Lucie; hoe haar meisjesnaam was, is
onbekend. Wel weten we dankzij deze
studie, dat zij omstreeks 1850 op Oost-
Java geboren is, als dochter van een
administrateur van een suikeronderne
ming en een Indo-Europese vrouw. Als
Lucie ongeveer tien jaar oud is, vertrekt
ze naar Nederland. Zo'n zes jaar later
komt ze terug, om als zij twintig jaar is -
rond 1870 - met de Deli-planter Frans
van Renesse te trouwen. Hij was zeer
welvarend. Of het huwelijk gelukkig
was? In ieder geval kwamen er vijf kin
deren. En evenveel boeken, met het
ongepubliceerde werk erbij zelfs meer.
Alles onder de naam Dé-Lilah, de
'Mevrouw d'Almina verstaat de kunst
haar vertrekken gezellig te maken, niet in
het minst haar heiligdom bij uitnemend
heid, haar boudoir, waar het altaar ook
prijkt, aan den god der liefde gewijd,
waar Cupido de sluimerende Venus
kust. Wij zullen zoo onbescheiden zijn,
even door de roodfluweelen portière te
gluren, om te zien, wie daar, tijdens de
afwezigheid van den echtgenoot, de
vrouw des huizes woorden toefluistert
van minne en teedere zuchten slaakt.
In den fauteuil ligt, half-zittend,
half knielend, de oogen strak op
mevrouw d'Almina gevestigd en harts
tochtelijke woorden tot haar richtend, de
controleur bij het Binnenlandsch
Bestuur, Frans Maas
Met dit fragment uit het begin van
B. B. Kongsie, roman uit de Indische
Ambtenaarswereld (1900) is de stijl die
Dé-Lilah hanteert meteen duidelijk:
meeslepend, melodramatisch zelfs, maar
wel pakkend. Zo waren al haar boeken
en reisverslagen. De lezer/es werd een
wereld ingesleept, waarin alles met over
gave beschreven werd, en ook met spot.
Want na de voorgaande beschrijving van
Dé-Litah, door Joop van den
geschat op 48-jarige leeftijd.
Volgende maand:
Louise B.B. alias
Louise de Neve
'Blonde Bliksem' was de bijnaam
die Louise de Neve (1859-1913)
van haar zwager kreeg. Zij adop
teerde deze troetelnaam als pseu
doniem en publiceerde tientallen
novellen, schetsen en feuilletons
onder dit pseudoniem. Anders dan
de naam doet vermoeden, leidde
dit luitenantsdochtertje geen
ondeugend leven. Zij kende de
grote wereld van Batavia, maar ook
de bescheidenheid van een
Nederlands werkkamertje. Wie was
Louise B.B.?
moessQn
1
34
