den na een reis of ik er wel of niet een
boek over zal gaan schrijven. Nog maar
net twee dagen in Biak, na de ontmoe
ting met 'zeg maar oom Joop' stond het
voor mij vast dat er een boek zou
komen. Al pratende met de bevolking
werd ik in een sneltreinvaart wegwijs
gemaakt in de vrijheidsstrijd van de
Papua's en herinneringen van vroeger
kwamen met vlagen terug:
Op een dag vertelde mijn vader aan tafel
na een nieuwsuitzending - wij moesten
dan altijd onze mond houden totdat het
einde van de nieuwszending aangekon
digd werd en de radio uitgeschakeld -
dat in Nieuw-Guinea de Papua's een
eigen vlag hadden, de Bintang Kejora.
Dat Nieuw-Guinea voortaan West
Papua zou heten en dat ene Marcus
Kaisiepo, de Papuavlag voor het eerst
aan de Nederlandse regering aanbood
toen de Nederlandse soevereiniteit over
Nieuw-Guinea aan de Verenigde Naties
overgedragen werd. Tijdens het hijsen
van de vlag werd het Hai Tanahkoe
Papua voor het eerst als erkend volkslied
gezongen. Zolang Nederland nog bezig
was met het tienjarenplan voor de
democratisering van Nieuw-Guinea, zal
naast de Morningstar de Nederlandse
vlag gehesen worden en het Hai
Tanahkoe Papoea na het Nederlandse
volkslied gezongen worden.
Het commentaar van mijn moeder was
kort en bondig op het bericht: 'Nou
gelukkig dat we voor Nederland gekozen
hebben, anders zaten we weer in de
puree, volgens mij breekt daar binnen
kort ook een oorlog uit. We hebben al
genoeg op ons bordje gekregen en voor
de kinderen is er hier een betere toe
komst. Het is goed wat we gedaan heb
ben, Albert.'
Operasi Koteka
Ze kreeg gelijk. Helaas was de
Nederlandse soevereiniteit over Nieuw-
Guinea maar voor een korte tijd. Zoals
we allemaal weten werd in de zomer van
1962 de Nederlandse soevereiniteit aan
de Verenigde Naties overgedragen die
deze in het voorjaar van 1963 aan
Indonesië overdroeg. Voor het eerst in
de geschiedenis werd in Manokwari op
dertig september van dat jaar door het
Papoea Vrijwilligers Korps geweigerd de
Bintang Kejora te strijken. Tot nu toe
zijn er heel wat doden gevallen door het
laten wapperen van deze vlag, die het
vrijheidssymbool voor de Papua's
geworden is. Dat zal zo blijven tot de
dag dat de Indonesische regering gehoor
zal geven aan de
wens van het weste
lijk volksdeel van
Nieuw-Guinea.
Hopelijk is het dan
nog niet te laat voor
het land waar een
groot deel van de
oorspronkelijke
bevolking langzaam
zijn identiteit aan het
verliezen is. Eigenlijk
is er al niets meer
over van de eigen
identiteit sinds de
zogenaamde bescha
vingscampagnes door
Indonesië ingevoerd
werden. Allen moes
ten zo snel mogelijk
de levensstijl van het
eiland Java overne
men. In een kort
tijdsbestek heeft men
in Indonesië talrijke
Aioeder en kind op
het eiland Japen.
waardevolle culturen uitgeroeid, waaron
der die van de Papua's. Het inmiddels in
de geschiedenis vermelde verzet van de
Dani's in de Baliem-vallei tijdens
Operasi Koteka, had succes. Operatie
Peniskoker was een beschavingsproject
speciaal voor de Dani's die met hun
peniskokers en grasrokjes Indonesië het
stempel van onontwikkeld land gaven.
Gewone kleding als elders in Indonesië
werd voorgeschreven: sarong en kabaja
of liever nog de moderne kleding als
lange broeken en shirts en voor de
dames jurken. Deze operatie mislukte
volkomen en tot nu toe dragen de Dani's
als laatsten in Irian Jaya trots hun penis
kokers en gras of boomschorsrokjes.
In cle steek gelaten
Nieuw-Guinea dankt zijn naam aan de
Spanjaard Inigo Ortiz de Retes, die
omstreeks 1550 hier landde en dit onbe
kende eiland de naam Nueva Guinea
gaf, omdat hij overeenkomsten zag met
de bevolking van West-Afrika. Hij had
geen idee hoe groot het eiland was,
plantte de Spaanse vlag en annexeerde
het als Spaans grondgebied. Ook de
Engelsen, die honderdvijftig jaar later
hun vlag daar hesen, kwamen niet ver
der dan de kust en zo bleef Nieuw-
Guinea een bezet eiland waar de
bevolking geen last had van de overheer
sers. Hier kwam met de komst van de
Nederlanders in 1716 ook geen einde
aan. Onwetend van de rijkdom van hun
overzees gebied lieten de 'Vroede
Vaderen van de VOC' het eiland met
rust, totdat begin 1900 de eerste militai
re expedities het binnenland introkken
en de zendelingen hen achterna reisden.
Pas eind jaren dertig werden
Nederlandse bestuursambtenaren in
groten getale naar dit onbekende groot
ste eiland ter wereld op Groenland na,
gestuurd, om het in kaart te brengen.
De Tweede Wereldoorlog maakte een
einde aan deze expedities en een einde
aan West Nieuw-Guinea, dat onder
Nederlands bestuur bezig was zich te
ontwikkelen tot een land met een eigen
identiteit, zelfbestuur en onafhankelijk
heid. Maar zoals we uit de geschiedenis
weten, liet Nederland het tenslotte afwe
ten en na al die jaren heeft het volk van
Papua nog steeds het gevoel dat
Nederland hen in de steek gelaten heeft.
Papua kelam
door Corrie Bos
Eigen beheer: 192 pag. (paperback)
ISBN: 90 801168 5 8
prijs: 15,-
46 ste jaargang - nummer 10 - april 2002
21
