De verleidingskunst van Jan Lavies
Indische periode
In 1925 vertrekt Jan Lavies naar
Indië. Hoewel hij in Nederland vol
doende opdrachten binnenhaalt, ver
wacht hij in Indië nog succesvoller te
kunnen worden. De reclamewereld
in Indië is in ieder geval een stuk
overzichtelijker. Er zijn daar in die
tijd drie ontwerpers die de dienst uit
maken: Frits van Bemmel, Lou van
den Berg en een zekere Admiraal.
Vrijwel direct na zijn aankomst in
Indië krijgt Lavies zijn eerste
opdracht. Hij mag in opdracht van
persbureau Aneta de voorplaat van
het tijdschrift id'Oriënt ontwerpen.
Het onderwerp van die voorplaat is
de Pasar Gambir. Zijn eerste
opdracht in Indië wordt een succes,
hij krijgt lovende kritieken voor zijn
voorplaat. Binnen een jaar is de char
mante Lavies in Indië een beroemd
reclameontwerper en stromen de
opdrachten binnen. Hij maakt onder
meer advertenties voor het sigaret
tenmerk Kyrizi, bagagelabels en
folders voor de Nederlands-Indische
Hotelvereeniging, omslagen voor
kalenders, affiches en standinrichtin
gen voor de Koninklijke Paketvaart
Maatschappij (KPM). In 1926 doet
Lavies mee aan een afficheontwerp
wedstrijd voor de Pasar Gambir.
Hoewel hij de wedstrijd niet wint, is
de pers lyrisch over zijn poster. De
naam van zijn affiche is 'danspaar'.
De pers vindt het knap dat iemand
die nog maar zo kort in Indië is, de
sfeer en de lijn van dit Inlandse dan
spaar zo goed heeft getroffen.
Billboards
Eind 1926 oogst Lavies veel succes
met zijn ontwerpen voor standinrich
tingen op een tentoonstelling over
reclame in Batavia. Hij decoreert
daar maar liefst drie stands; die voor
de KPM, drukplaatfabriek
Batoetoelis en Gimborn inkt. Voor
deze ontwerpen krijgt hij eremedail
les en de eerste prijs voor zijn func
tionele, artistieke en unieke
ontwerpen. Het Bataviaasch
Nieuwsblad spreekt van 'een modern
gevoel in de reclame': 'Simpele lijnen
en kleuren, die in een oogopslag een
onuitwisbare indruk op de toeschou
wer achterlaten.' Volgens het vakblad
De Reclame dankt Lavies zijn succes
aan de aandacht die hij heeft voor
het inlands leven. Daardoor bereikt
hij met zijn affiches ook de niet-
Europese bevolking van Indië. Het
gebruik van heldere, en tegelijk inge
togen kleuren komt onder het helle
licht van de tropenzon goed tot zijn
recht. Dit geldt zeker voor de bill
boards en affiches die hij in 1928
voor General Motors ontwerpt.
Vooral Amerikaanse en andere bui
tenlandse auto-industrieën geven de
voorkeur aan reclame in de buiten
lucht. Voor de billboards gebruikt
Lavies grote vlakken met heldere
kleuren die erg aan de Franse art
deco stijl doen denken. Gestileerd
weergegeven heuvels, bomen, auto's
en mensen in combinatie met luxe en
snelheid. De sfeer van de onbezorgde
roaring twenties. Een opvallend ken
merk is de evenwichtige toepassing
van de art deco typografie. In zijn
andere affiches past hij deze typogra
fie minder harmonieus toe.
Daisl 1UÏ1
Na een kort uitstapje naar Singapore,
waar hij zes maanden folders ont
werpt voor The Progressive Publicity
Company, maakt hij het glamour-
affiche voor de jaarlijkse Pasar
Malem in Soerabaja. Op dit affiche
staat een Indisch meisje - in prachti
ge art deco stijl vormgegeven - dat in
elegante avondmantel de aandacht
trekt. De Japanse importfirma
Daishun is zijn volgende werkgever.
Deze in Soerabaja gevestigde firma
importeerde schoenen, sokken, kou
sen, hoeden, batterijen, thermoskan-
nen, zeep, verf en vulpennen. Voor al
deze producten ontwerpt Lavies affi
ches die niet alleen anekdotisch,
maar ook humoristisch zijn. Een
goed voorbeeld hiervan is de reclame
voor de Sailor-vulpen, die het ten
toonstellingsaffiche van het Gorcums
Museum siert.
In 1932 keert Lavies terug naar
Nederland. In dat jaar ontwerpt hij
voor zijn nieuwe opdrachtgever de
Koninklijk Nederlands-Indische
Luchtvaartmaatschappij (op de voor
plaat van deze Moesson afgebeeld)
een van zijn mooiste affiches. Hij
gebruikt hierbij voor het eerst de air
brush techniek. Deze techniek stelt
hem in staat kleuren op een nauw
keurige manier toe te passen en te
vermengen.
Vóór de oorlog ontwerpt Jan Lavies
moessQn
Come to Holland
t)AN
28
