In gesprek met Beata van Helsdingen-Schoevers
romans te koop in boekwinkels en te
leen bij bibliotheken. Indië leest heus
wel.
'Wij lezen hier in Indië heel veel...
Die reputatie hebben wij tenminste.
Wij blijven daardoor erg op bescha
vingspeil... zeggen zij, die een
tournéetje over het eilandenrijk
maakten en overal vriendelijk te
logeeren werden gevraagd. En zij wij
zen op de "trommel" in den hoek van
de eetkamer, die pa en ma 's avonds
als de kinderen naar bed zijn, tus-
schen zich in nemen. In dit eigenaar
dig Indisch meubel bevinden zich
hooggebergten van litteratuur. En
alle weken krijgen we er een thuis,
maar de meeste weken is men in
deze bestaansomstandigheden niet
geporteerd tot bergtochten.'
'Maar onze reputatie danken wij haar
dan toch maar, de bastaard van onze
portefeuille: de Indische leestrommel.
Tegen iederen vreemdeling moet zij
immers zeggen: 'Wat een hoeveelheid
lectuur... belezen lui moeten zij
wezen, die koloniemenschen!" Maar
wij, die meer eigen zijn, wij weten
van onze knusse grasduinerij in de
vlakte...'
'De Indische trommel, als alle bas
taarden, heeft zich prachtig aange
past aan de omstandigheden. Van
zwarigheden houden wij niet? Goed,
zij houdt ons plaatjes voor de vakeri
ge oogen, en een enkel moppig ver
haaltje, 'n licht novelletje, stevig
prikkelende whiskey-soda om weer
wakker te blijven krijgen we ook wel.
Maar haar goeden naam houdt zij
óók op. Serieuze maandschriften en
wel eens een goed boek. 't Is haar
schuld niet, dat wij, die zoo keurig
lezen, dat zij zelfs nog onopengesne-
den bij den laatsten lezer aankomen.'
Indië kent dus geen leesklimaat?
'Neen. Ons volk kent zo weinig echte
liefde voor de litteratuur. Het leest
voor verstrooiing, om wat verloren
tijd te vullen.'
U bedoelt de lichteliteratuur, neem ik
aan. Niets verkeerds mee.
'Maar hebben we niet allen heel
vreemde en scheeve ideeën omtrent
hun leven en vooral omtrent de liefde
opgedaan uit die romannetjes? Ook
Melati van Java en Thérèse Hoven
en... nog zooveele anderen zijn daar
aan debet! Die verhaaltjes verval-
schen de werkelijkheid zoo (en dat
voor menschen die zeiven tot oorde
len niet in staat zijn!) dat het heusche
leven later er banaal en saai naast
schijnt. Désillusie en zich ongelukkig
voelen volgen daarop - men oordeele
over de echtheid van dit soort
"kunst"!'
U kent het beruchte boek van Bas Veth
Het leven in Nederlandsch-Indië uit
1900. Hij heeft op 't Indische leven
zeer, zeer veel aan te merken. De toon
in uw artikelen en zeker die in uw
handboek De Europeesche vrouw in
Indië uit 1914 doet mij vaak aan hem
denken. Sympathiseert u met Veth?
'Oud-Indisch gasten verwenschen
Bas Veth, omdat hij - op gevaar af
heel veel van mijn vrienden en vrien
dinnen tegen me te keeren, kan ik
mijn opinie in deze niet verzwijgen -
omdat hij onder een min aangena-
men vorm de waarheid zei, in veel
opzichten. Soms wat donker
gekleurd, maar eerlijk, eerlijk zooals
hij het zag en zooals het meest nog
is. Zij, die Indië liefhadden, konden,
als elk wezen dat bemint, geen min
goede dingen hooren van het voor
werp dier liefde. En zij zeggen, dat
Indië een goed land is, een mooi
land, dat het ondankbaar is kwaad te
zeggen van het land, waar men zijn
geld maakt...'
Somewhere in Indië
In gesprek met Beata van Helsdingen-
Schoevers (1886-1920)
door Vilan van de Loo
Bonneville: 144 pag. (gebonden)
ISBN 90-73304-85-7
Prijs: 12,50
Damescompartiment Online
Meer lezen over Beata van
Helsingen-Schoevers en andere
schrijfsters over Indië?
Bezoek dan het
Damescompartiment Online op
www.damescompartiment.nl
Wilt u Vilan schrijven, dan kan
dat ook: postbus 11082,
2301 EB Leiden.
"Somewhere in Indië"
Iii gesprek mol
Houta van llclsdhigen-Siboetvrs
(1886-1920)
47 ste jaargang - nummer 6 - december
2002