Wisma Ulah Budaya is een dansgroep en school voor Javaanse
dans. Een workshop van Wisma Ulah Budaya gaat niet over
dansen alleen, want Javaanse dans is meer dan entertainment.
door Klara Smeets
Wisma Ulah Budaya bestaat
vooral uit jonge dansers.
Ze hebben met elkaar
gemeen dat ze zich allemaal op een
of andere manier verbonden voelen
met hun Indische en Indonesische
voorouders. 'Bij elkaar en in de dans
vinden we herkenning', vertelt Robin
Schuttevaer (27). Hij is sinds 1989
lid van de groep en het dansen is
voor hem een manier van leven
geworden. Datzelfde gevoel van her
kenning speelde bij de oprichting, nu
bijna achttien jaar geleden, ook een
rol. In 1985 wilden Henny Breton
van Groll (55) en Romanita Santoso
(42) hun ervaringen met Javaanse
dans delen en de dans bekend maken
bij een groter publiek. Ook
de kennis over en het begrip voor
Indonesische culturele tradities wil
den ze vergroten. Dus werd Wisma
Ulah Budaya opgericht.
'Javaanse en Balinese dans blijft in
Nederland vaak steken bij puur
entertainment. En dat terwijl ze oor
spronkelijk een omvangrijkere rol
hebben. Het is zoveel meer dan
entertainment,' zegt Romanita.
Henny: 'Javaanse dans heeft een spi
ritueel aspect dat op amusements
avonden niet aan bod komt.' Die
spiritualiteit zit volgens Henny in het
bespiegelen, het streven naar innerlij
ke harmonie en het samenwerken
met andere mensen. Hierdoor wordt
duidelijk hoe belangrijk wederzijds
respect, omgangsvormen, en zeden
en gewoonten zijn. Allemaal elemen
ten die verweven zijn met de dansen.
De spirituele achtergrond van de
Javaanse dans is niet religiegebonden.
In de dansen zijn elementen van
Javaans syncretisme, hindoe-boed-
dhisme, islam en christendom opge
nomen.
Verboekt
Toen haar vader in 1975 ging werken
bij de Indonesische ambassade in
Den Haag, kwam Romanita naar
Nederland. Ze kreeg een westerse
opvoeding, leerde pianospelen. Op
een dag mocht ze mee naar de
ambassade. Daar werd een workshop
Javaans dans gegeven en Romanita
was verkocht. Ook Henny danste
toen bij de ambassade. Hij was
negen, toen hij in Klaten (Surakarta)
vanaf de veranda van zijn ouderlijk
huis dansers zag aan de andere kant
van de weg. Hij rende naar het hek
om hen beter te zien en was daar de
hele avond blijven kijken als zijn
moeder hem niet naar binnen had
gehaald. Z'n moeder vond dat hij
niet bij die Indonesiërs hoorde te blij
ven. Pas toen hij in Nederland was,
herinnerde hij zich dit verhaal.
Henny en Romanita leerden elkaar
kennen op de ambassade. Ze trouw
den in 1981. Dat de dansen
Indonesisch zijn, neemt niet weg dat
de Indische Robin en Henny zich er
bij thuisvoelen. Robin: 'Al ben ik
Indisch, er zijn toch veel elementen
die bekend voor me zijn.'
Herkenning speelt ook bij Henny een
grote rol: 'Mijn eigen gedrag dat
soms op onbegrip stuit, zoals bij
voorbeeld licht buigen wanneer je
iemand tegenkomt, blijkt meer te
passen bij Indonesische culturele tra
dities,' geeft hij toe. 'Maar we hebben
moeten ontdekken bij welke elemen
ten uit de Indonesische cultuur we
ons thuis voelen, omdat onze ouders
zo'n nadruk legden op westerse
waarden en een westerse cultuur.
Onze zoon is eigenlijk de enige die
met de Indonesische culturele tradi
ties opgegroeid is. Hij krijgt nu les
van Robin.'
Zoektockt
Via het dansen kwamen Henny en
Romanita erachter dat ze een wester
se én een oosterse achtergrond heb
ben. Met dat gegeven wilden ze iets
doen. 'Het zoeken naar je eigen ritme
bijvoorbeeld,' zegt Henny. Dat is een
typisch Aziatisch element. Iets dat in
onze huidige maatschappij niet altijd
even makkelijk is. Robin: 'Het lukt
niet altijd om de omschakeling van
de drukte naar de rust te maken.'
'Wisma Ulah Budaya is een plek om
tot jezelf te komen. Het geeft tijd
voor bezinning.' Romanita: 'De kloof
tussen de wereld buiten en binnen is
soms frustrerend maar dansles helpt
ook om je geest te versterken. Je
wordt je bewuster van jezelf, alerter
en rustig.'
Henny noemt het zelfbewustwor
ding, iets wat Indische mensen in zijn
ogen vaak harder nodig hebben dan
anderen in onze samenleving.
'Binnen de Javaanse dans neemt zelf
bespiegeling een belangrijke plaats
in', stelt Robin. 'Die zoektocht naar
jezelf hoeft niet altijd een Indisch
antwoord op te leveren. Wanneer je
danst gaat het er niet om of je
Indisch, Indonesisch of Nederlands
bent. Je komt in contact met veel
meer aspecten van jezelf. Het dansen
brengt je in contact met je eigen
idealen.' Henny: 'Hier in Nederland
heb ik van mijn ouders en anderen
altijd gehoord dat je je aan moet pas
sen. Daardoor kan je nooit helemaal
jezelf zijn. Maar in Indonesië pas je
ook niet perfect. Ik heb me lange tijd
eigenlijk twee mensen gevoeld. Je
bent noch het één, noch het ander.
Sinds ik dans ben ik mezelf.'
Wisma Ulah Budaya geeft een
keet per jaar een grote voorstel
ling en geeft vijf keer per jaar
dansdemonstraties in het Museon
in Den Haag. De eerstvolgende
demonstratie is op zondag 16
februari. De danslessen worden
op vrijdagavond gegeven.
Info: Henny Breton van Groll en
Romanjta Santoso, tel: 070-323
82 94, email wub@bvgnet.nl of
www.bvgnet.nl
Universele waarden
47 ste jaargang - nummer 8 - februari 2003
31
