Baaien
door Juul Lentze
De Romeinen wisten er alles van, want die hadden al eeuwenlang
publieke badhuizen. Als ze rijk waren hadden ze in hun woonhuizen een
badkamer compleet met kleedkamer, kamers voor vochtige en droge hitte,
en warme en koude baden. De Grieken, je kunt het op antieke vazen zien,
gooiden water uit een kruik over zich uit en de Turken verstonden de
kunst van stoombaden tot in de puntjes.
Baden deden ze niet alleen voor de hygiëne, maar ook voor de
gezelligheid. Leuk toch, zo in een handdoek gewikkeld in een stoombad
keuvelen met je badgenoten.
In Indië baadden we niet, noch namen wij een
bad; wij gingen baaien. We baaiden in een
badkamer waarvan in een hoek een grote
cementen bak stond, soms belegd met witte
tegeltjes en altijd vol gevuld met water. Op de
rand van de mandibak stond een gajoeng van
zink met een handvat dwars erop. Je pakte hem
op, vulde hem met water dat je vervolgens over
je heen gooide. Als het erg warm was hield je
niet op met gajoengen. De badkamer stond
meestal in de bijgebouwen, bij ons thuis aan
het einde van een hele lange galerij. In moder
nere huizen vond je de kamar mandi wel eens
in het woonhuis zelf. Dat vonden we vreemd.
Wie baaide er nou naast zijn slaapkamer?
Maar goed, baaien deden we een paar keer per
dag. Vroeg in de ochtend voor het naar school
gaan. Adoeh! Vreselijk. Ma pakte zonder veel
omhaal de gajoeng op, dipte hem in het water
en gebjoeoeoer... een straal koud water over je
warme lijf die je naar lucht deed happen. Om
één uur 's middags een variatie hierop, want je
kwam warm van school en kon nu niet wach
ten om te baaien. Ma liet ons onze gang gaan,
warm als het was zouden we zeker het water
niet ontlopen, wist ze. Wat hadden we een lol.
Het afvoergat en de deurdrempel werden dicht
gestopt met onze vuile kleren en we lieten het
water over ons heen vallen op de betegelde
vloer. Het stond er wel tien centimeter hoog en
daar zwommen we zogenaamd in tot mijn
moeder een eind maakte aan de pret.
Toen kwamen we in Holland. Allemaal huizen
op en tegen elkaar. Vele van die huizen hadden
geen badkamer. Ook wij hadden er geen. In
Negeri Koud deden we niet aan baaien, hier
namen we een bad, en wel in een badhuis. Je
kon er kiezen tussen een douche en een ligbad.
Dat laatste vonden we niet zo geslaagd, want
we konden ons niet voorstellen zo ingezeept en
wel in het water te liggen. Wat moest je met al
dat zeepsop als je klaar was? Dus de douche
maar. Ik durf te wedden dat velen van ons na
een kwartje te hebben betaald en zich heerlijk
onder een warme stroom water grondig te
hebben ingezeept, onaangenaam verrast onder
die douchekop hebben gestaan omdat er geen
druppel meer uitkwam. Er werd dan op de
deur geklopt, of je alsjeblieft een kwartje meer
wilde betalen. Je grabbelde door zeepwimpers
naar het geld, betaalde én het water begon
weer te stromen. Eens in de week gingen we
naar het badhuis, de rest van de tijd deden we
het met emmers warm water uit een kleine
geiser in de keuken. Het gebeurde wel eens dat
die geiser het liet afweten met een oorverdo
vende plof. Later werd zowat ieder huis voor
zien van een badkamer, maar toen waren wij al
lang weg.
In New Jersey hadden we een huis met twee
badkamers. Dat was een nieuwigheid en wat
een luxe. Twee complete badkamers, elk met
een grote badkuip en een shower (noem het
nooit een douche in de States, want dat is weer
wat anders)Er worden nu huizen gebouwd
met soms vier complete badkamers, elke slaap
kamer heeft er één. Met deze overvloed van
badkamers baden de meeste Indische mensen
van mijn generatie zich niet en een bad nemen
doen ze ook niet. Wij gaan baaien onder de
shower bij gebrek aan een gajoeng en laten het
water lekker over ons heen vallen. Niet te warm,
niet te koud, precies goed. Wij zijn blij tenmin
ste eens per dag te kunnen gaan baaien en hoe
ven ons geen zorgen te maken om met zeep in
de ogen zonder water of kwartjes te zitten. Net
als toen in het badhuis in de buurt van de
Zoutmanstraat in Den Haag. Dus baaien in een
badkuip doen we nog steeds niet. Wat moet je
met al dat zeepsop? Nu kun je het desnoods
nog kwijt onder de shower, maar toen? Wat
moest je ermee, ik zou het niet weten.
8
moessQn
