Een stormachtige reis op de Sibajak
Op Koninginnedag vertrok de
Sibajak uit Tandjong Priok en voer
via Makassar naar Australië. Er waren
slechts enkele passagiers aan boord,
zodat er alle gelegenheid was om van
de zeereis te genieten. Corveeër
Kerstens had zijn accordeon bij zich
en wekte iedere morgen zijn collega's
met het liedje In the mood. De reis
verliep voorspoedig, maar in de haven
van Fremantle sloeg het onheil toe.
De lampenist raakte bij het stijfzetten
van de voorspring met zijn vingers
beklemd in de winch. Even later hief
hij zijn hand omhoog waar nog een
paar flarden van de wijsvinger aan
zaten.
Elet voorval liep nog redelijk goed af.
Dat was anders toen een reep met
een te grote kracht werd stijf gezet,
waardoor de kettinghanger van de
boom brak en de boom naar beneden
viel. Het gevaarte kwam bovenop een
reepgast [iemand die de lieren
bedient, red.] terecht, die kwam te
overlijden.
Storm
Bij het vertrek van Fremantle kwamen
zeventig evacués aan boord. Daarna
vertrok het schip naar Melbourne.
Buiten stond een wild aanschietende
zee met hoge deining. Een paar vlotten
en een luchtkoker werden weggesla
gen. Omstreeks middernacht kwam
kwartiermeester W. van Vessem tijdens
werkzaamheden te vallen. Hij liep
zware kneuzingen op. Om 2u55 maak
te de Sibajak twee hevige slingeringen,
naar beide zijden ongeveer 40 graden.
Door het zware overhalen schepte het
schip aan lijzijde water, waardoor er
een overstroming plaatsvond in de ver
blijven van het civiel personeel.
Mevrouw Bennink en haar kinderen
maakten deze storm mee. Roel
Bennink schreef later over deze
gebeurtenis: 'Onze reis met de Sibajak
werd geteisterd door een zware storm
en de verhalen daarover van mijn
moeder, die nu 93 jaar is, zijn zeer
levendig. Het water stroomde naar
binnen, laden vlogen open, de piano
slingerde heen en weer door de salon,
en passagiers moesten in hun hut blij
ven. Het schip maakte slagzij tot 43
graden naar bakboord, bleef even zo
hangen omdat de ballast mee schoof
en ging toen weer terug naar stuur
boord, waar hetzelfde gebeurde. Mijn
moeder herinnert zich dat ze haar hut
uitkwam en een man zag die zich aan
een paal vastklampte met doodsangst
op zijn gezicht. Ze vroeg hem: 'Het is
toch niet ernstig, meneer?' De man
vermande zich onmiddellijk en zei met
een strak gezicht: 'Nee hoor,
mevrouw.'
Corveeër Piet Leis schreef over die
dag naar huis: 's Nachts om twaalf
uur werd de eerste poging gedaan om
Kaap Leeuwin te ronden, waarbij het
schip even dwars op de zee kwam te
liggen. Gevolg: de boel ging een beet
je aan het schuiven en rollen. Dit her
haalde zich om twee uur, en als ergste
om drie uur, toen de kwartiermeester
bekneld raakte tussen vlaggenkist en
stuurwiel, zodat hij dit moest loslaten;
toen de kist verschoven was, na drie
ribben van de man gebroken te heb
ben, kon het roer zijn gang gaan,
zodat we op een ongunstig moment
dwars op zee draaiden. We maakten
eventjes 39 graden slagzij, terwijl
42/2 graad het maximum is. Op de
brug hadden ze het vrijwel opgege
ven. De kapitein was allang zeeziek.
De vierde stuurman is op handen en
voeten naar het wiel gekropen en
heeft hem weer terug gekregen.
Een zeetje meer en we waren er
geweest. Het water liep al over de rai
ling van de gangway. Hutten liepen
vol, trappen naar keukens en stores
leken watervallen. Twee waterdichte
deuren schoven los en rammeiden
alles wat ze tegen kwamen.'
De volgende dag ging Leis de boel
bekijken. Bij de matrozen, de kapper,
in de apotheek en in vele hutten was
grote schade. Tot overmaat van ramp
was een van de stewardessen uit haar
kooi gevallen, bovenop de chefste
wardess, die niet bepaald haar
vriendin was.
Terugkeer
Op 16 september kwam de Sibajak
met zware schade in Melbourne aan
en meerde op eigen kracht af aan de
Outer West Station Pier. Nadat 180
passagiers aan boord waren geko
men, vertrok de Sibajak via Sydney
en Brisbane naar Colombo met in
totaal 966 passagiers aan boord.
Daar werd water ingenomen en olie
gebunkerd. De administrateur meld
de aan het kantoor van de RL in
Rotterdam: 'Gezien het niet groote
aantal passagiers kunnen de maaltij
den in de le ld. eetsalon en recreatie
zaal geserveerd worden. De
bediening in de eetsalon geschiedt
door Chineezen, terwijl corveeërs en
corveesters onder leiding van de
scheepshofmeesters het kelnerbedrijf
in de recreatiezaal beoefenen.
De stemming in de recreatiezaal is
dan ook uitstekend en mogen wij
dikwijls van de passagiers hooren,
dat zij zich in het geheel geen evacué
voelen. Voor vermaak en afleiding
wordt gezorgd door verschillende
medewerkers onder leiding van de
heer Nooij. Het strijkje Rijf oogst
wederom successen aan boord van
het schip. Gedurende morgen en
middag worden vele kinderen bezig
gehouden met lessen. Voorbereidend,
lager - en middelbaar onderwijs
wordt gegeven door de verschillende
leerkrachten onder de passagiers.'
De terugreis verliep voorspoedig en
na door het Suezkanaal te zijn geva
ren werd Port Said bereikt. De
Sibajak kwam kort voor middernacht
op 27 oktober onder een 'buiig ver
stopte lucht met regen' in Rotterdam
aan.
De Sibajak zou tot en met 1959 in
de vaart blijven en vond haar einde
bij slopers in Hongkong.
Met dank aan: R. Bennink, WH. Dudok van Heel, mevrouw J. v.d. Kemt, P. Leis, W Nolst Trenité, G. Struwe, FA. Vorst.
21
47 ste jaargang - nummer 10 - april 2003
