Indische toko's zijn niet meer
weg te denken uit de
Nederlandse samenleving.
Bijna iedereen heeft er wel een
in de buurt, zo'n gezellige net
iets te kleine winkel waar je
allerlei heerlijke dingen kan
kopen. Een serie over de
verborgen geschiedenis van
toko's in Nederland.
Deze maand Rovano in
Hengelo.
Als je eigenlijk stuurman
wilt zijn maar de succesvol
le toko van je vader heeft
een opvolger nodig, moet je
een beslissing nemen.
Ronny von Oerthel koos
voor de toko. Inmiddels runt
zijn zoon Arles het familie
bedrijf.
door Bettina van de Kar
Eind jaren vijftig vaart de familie Von
Oerthel naar Nederland om hier een
nieuw bestaan op te bouwen. 'Ik vond
de boottocht met De Oranje geweldig
en droomde ervan om stuurman te
worden', herinnert Ronny von Oerthel
(62) zich. Vader Siegfried heeft op
Java als planter gewerkt maar kan in
Nederland geen werk vinden.
Daarom koopt hij een oude autobus
en begint samen met zijn vrouw
Hedwig een waroeng keliling ofwel
een rijdende winkel. 'We woonden een
tijdje in een pension en zaten daarna
in de kost bij een familie in Zutphen
totdat we een eigen huis kregen', ver
telt zoon Ronny. 'Ik vond het meteen
leuk in Nederland en had geen last
van het koude klimaat. De warmte van
Indië zat nog lang in mijn bloed.'
Steward
Maar het reizen, de wereld verkennen,
laat Ronny niet los. Alleen zit een
opleiding tot stuurman -zijn liefste
wens- er niet in; vader Von Oerthel
slaagt er niet in het geld voor deze
studie op te hoesten. 'Met De Oranje
voeren wij langs het toenmalige
Ceylon en Pompei. Dat smaakte naar
meer. Ik wilde nog veel meer van de
wereld zien. Daarom ben ik uiteinde
lijk steward op een groot schip
geworden. Ik maakte vooral veel rei
zen naar het Caraïbisch gebied.'
Ondertussen groeit en groeit het
bedrijf van vader Von Oerthel. Er
moeten nog vijf auto's worden bijge-
kocht om de klandizie te kunnen bij
benen. Moeder Hedwig von Oerthel
staat al om vijf uur 's morgens eten
voor de klanten te koken.
Na enige tijd worden de rijdende
winkels opgeheven en begint
Siegfried von Oerthel vaste vestigin
gen in verschillende plaatsen. Begin
jaren zeventig wil hij na jaren hard
werken met Hedwig naar Spanje ver
huizen om daar te rentenieren.
Ronny moet beslissen; de wijde
wereld in of de zaak van zijn vader
overnemen. Hij wordt eigenaar van
de vestiging in Rijssen want 'stuur
man kon ik toch niet meer worden,
en zelf kroepoek, ketjap en sambal
maken, dat leek me ook wel wat.'
ZieKenliuis
Ronny von Oerthel trouwt, verkoopt
de zaak in Rijssen en begint samen
met zijn vrouw een nieuwe toko in
Hengelo. Het paar krijgt twee kinde
ren en woont jarenlang boven hun
eigen zaak genaamd Rovano (een
samenvoegsel van Ronny's naam).
Ronny heeft plezier in het ontwikke
len van nieuwe sambals en andere
lekkernijen. Het gaat jaren goed, tot
dat dertig jaar later vader Siegfried
overlijdt. Kort daarna loopt Ronny's
huwelijk stuk. Hij raakt vervolgens
blind aan één oog, waarschijnlijk
door de stress, en terwijl hij in het
ziekenhuis belandt, nemen zijn zoon
Arles (29) en diens vrouw Jetty (26)
de zaken in Rovano waar.
Het oog van Ronny geneest volledig.
Snikje bij beetje herstelt hij van alle
tegenslagen. Hij sport veel en heeft
een eigen kano waarmee hij er vaak
op uit gaat. Daarnaast verzorgt hij
zijn moeder Hedwig, die na de dood
van haar man Spanje heeft verlaten
en bij Ronny in Hengelo is gaan
wonen.
Mini pasar malain
Arles von Oerthel heeft Rovano
inmiddels definitief overgenomen.
Voordat hij zijn vader Ronny opvolg
de, slaagde hij voor een opleiding
voor restaurantkok en werkte hij in
verschillende horecabedrijven. Arles
vindt het contact met de klanten één
van de leukste kanten van zijn werk:
'Zij hebben mij bijna allemaal als
klein jongetje gekend en zien
opgroeien. Die persoonlijke band
maakt mijn werk extra leuk. We heb
ben een echt familiebedrijf. Mijn
vader komt hier nog vaak. Iedereen
kent Ronny en maakt graag een
praatje met hem. Ook mijn oma
Hedwig (84) komt veel langs. Zij wil
ons in de winkel nog steeds met van
alles helpen.'
'Onze toko is een mini pasar malam
die zowel de oudere als de jonge
generatie aanspreekt. Oudere
Indische mensen komen hier graag
omdat wij onze gerechten en produc
ten, zoals sambal en kroepoek, op
traditionele wijze klaarmaken. Jonge
Indo's waarderen het gemak van
onze kant-en-klaarmaaltijden.'
Naar Indonesië
Jetty en Arles von Oerthel verkopen
behalve Indisch eten ook kookgerei
en kookboeken en runnen een groot
handel in Indische producten. De
zaak wordt binnenkort uitgebreid
met een party- en cateringservice die
Arles samen met vader Ronny gaat
opzetten.
Naar Indonesië is Ronny von Oerthel
nog niet teruggeweest. Hij wil er wel
op korte termijn met de familie naar
toe: 'Ik wil Arles laten zien hoe daar
wordt gekookt. Hij kan die kennis
weer in onze toko gebruiken.'
42
moessQn
Toko's in Ned<
