Fontein-peinzen
Stel je voor. Je staat op een groot plein (ergens in West-Europa), in het midden bij
de fontein. Boven je prijkt de gouden vogel met het merkwaardige zeehondenlijf, in
iets te fantasievol patroon geknipte vleugels, op schouderhoogte gespreid, een
snavel die een pitbull jaloers zou maken en een eenvoudige kroon op het spits
toelopende kopje. Onder zijn stevige poten hoort water uit dierenmuiltjes te
stromen. Dat is nu niet zo. Er liggen grote ijsblokken in het bekken. Je weet dat je
eerder hier hebt gestaan, ongeveer x levens terug, samen met je ouders.
Het enige dat ik nu weet is dat de fontein toen stroomde, de zon niet scheen en
dat ik het koud kreeg van het geluid van dat water. Ik probeer me te herinneren
hoe ik toen was en ik hoef daar niet zoveel moeite voor te doen. Een meisje met
een uitgestreken gezicht was ik, met achter het voorhoofd jagende wolkenvelden.
Ik probeer uit te vissen wat die twee mensen die mijn ouders heten behelst, maar
ik kom er niet uit, ik heb te weinig gegevens. Ik weet niet dat die twee gebukt
gaan onder de last van toen. Hoe kan ik weten hoe lasten doorwerken in een
bestaan, dag in dag uit. Ik ben op stap met een vrouw die aan het begin van de
oorlog weduwe werd. Ik ben op stap met een man die zijn vader en drie broers in
de oorlog verloren heeft. Het is dus oorlog achter mijn voorhoofd, want ik heb alle
informatie al dubbel en dwars opgeslokt, dat hoort nu eenmaal bij de tweede
generatie met aanleg-voor-het-thema. Alleen, ik weet nog van niks, die eerste keer
bij de fontein. De dingen hun naam en hun plaats geven is nog niet aan de orde.
Daar zijn nog wat ijstijden voor nodig.
Nu ik er voor de tweede keer ben weet ik alles. De periode van het therapeutisch
schrijven (de dingen 'van je afschrijven', zegt men) is voorbij. Er zal misschien nog
een staartje schrijfwerk achteraan komen, maar dat is dan pure schrijflust. De
wereld blijkt stampvol aantrekkelijke zaken. Er is altijd wel wat leuks te doen.
Neemt niet weg dat ik, nu ik hier toch ben, even stilsta bij mijn ouders en de
huidige situatie. Het is weer oorlog en Dirk heeft bedacht dat we niet naar Thailand
gaan om mijn vaders as in de River Kwai te verstrooien. Mijn (of zijn) asbus-
abonnement is inmiddels verlopen en over een paar maanden moet ik de bus
ophalen. Ik heb al gezegd dat we hem dan maar op de schoorsteen zetten tot we
weer veilig op Singapore kunnen landen.
Mijn moeder is eindelijk aan haar nieuwe weg begonnen. Onze bevriende
paranormale genezer vertelde dat zij aan hem verschenen was. Ze vertrouwde
Bart toe dat ze zich schuldig voelde, omdat ze mij destijds niet kon beschermen
tegen mijn van oorlog overlopende vader. Ze had daar de kracht niet toe, maar ze
voelde zich toch schuldig. Of Bart mij over deze kwestie wilde polsen. Ik was niet
verbaasd over deze manier van benaderen. Verbaasd was ik over het feit dat deze
vraag pas na drie jaar tot mij kwam. Natuurlijk wilde ik graag dat mijn moeder
onbelemmerd haar weg zou vervolgen in de volgende wereld. Je gaat je moeder
niet in de wacht zetten; anders komt er bovendien nooit een eind aan die oorlog
van toen.
Het plein met de fontein is deze keer trouwens zonovergoten. Dat is mooi
meegenomen, een vrolijk makende factor. En dat er zoveel verleidelijke zijstraten
bij dit plein horen heb ik destijds helemaal
niet gezien.
Jill S t o I k
34
Controversieel
In het aprilnummer van Moesson stond
een voorpublicatie van Larung. Wie
benieuwd is hoe het de hoofdpersoon
verder vergaat en of hij er in slaagt zijn
oma te doden, kan het boek van Ayu
Utami nu in de boekhandel kopen.
Utami heeft een indringende schrijfstijl.
Ze gaat controversiële onderwerpen niet
uit de weg. Ze beschrijft onder andere
de bloedige machtsovername van
Soeharto in de jaren zestig en de gevol
gen ervan voor gewone
mensen zoals Larung. Maar Utami
doorbreekt meer taboe's; ze schrijft over
politieke onderdrukking, euthanasie en
seks. Gedurfde thema's en een span
nend boek!
Feest
Kamoro Art. Tradition and innovation in
a New Guinea culture 'viert de kunst
van de Kamoro'. Het boek is dan ook
een feest voor het oog. Prachtige foto's
van kunstschatten en uitgebreide infor
matie over de cultuur van de Kamoro
bieden je een blik op interessante
samenlevingen aan de zuid-westkust
van West-Papua. Kamoro Art is ver
schenen naar aanleiding van de ten
toonstelling Papua leeft! Ontmoet de
Kamoro (Rijksmuseum voor
Volkenkunde; Leiden), maar is veel
meer dan alleen een catalogus!
Zelfspot
Voor de lezers die geen genoeg kun
nen krijgen van Holmans zelfspot en
scherpe woorden is er goed nieuws.
In het boekje Nog steeds alleen zijn een
aantal nieuwe columns van hem
gebundeld. Korte teksten, die goed te
lezen zijn in de trein of de wachtka
mer van de tandarts, vol zwarte
humor. Ze gaan over het lot van de
schrijver. Doet hij het als schrijver bij
zonder goed, in zijn privé-leven wil
het niet zo vlotten. Holman is, zoals
de titel al voorspelt, nog steeds alleen.
moessQn
