Koeroengan-tali
m
Vorig jaar hebben ze de oude dorpsschool afgebroken.
Doodzonde, maar dat paste nu eenmaal in de plannen
voor de modernisering van de dorpskern. Bovendien had
het gebouw z'n beste tijd gehad en waren wijze mannen
tot de conclusie gekomen dat nieuwbouw te verkiezen
was boven renovatie.
7
PSBÏKELEB
Als alles klaar is en nu Beekbergen
een nieuw 'dorpshart' heeft, hoeven
de kinderen niet meer door het park
naar het gymlokaal te lopen.
Dan verdwijnen ze dus uit het park
beeld en zijn we een linie met een
leuk stukje verleden kwijt.
Spandrie
Alles heeft z'n voor en z'n tegens.
Zo'n sliert door het park wandelende
kinderen is wel leuk om te zien, maar
de begeleidende leerkrachten hebben
er de handen aan vol. Dan hadden ze
het bij het KNIL beter voor elkaar.
De tangsikinderen of anale kolong van
toen waren net zulke strabanten als
hun leeftijdgenootjes van nu, maar als
ze naar school gingen gedroegen ze
zich als makke schapen. Dat lag voor
namelijk aan de oudere soldaat eerste
Idas die ze escorteerde. De kinderen
keken huizenhoog tegen deze door de
militaire wol geverfde 'spandrie' op,
maar sloten hem ook in hun harten.
Daarom noemden ze hem oom, alsof
hij familie van ze was. Typerend voor
de spandrie was dat hij, in tegenstel
ling tot zijn superieuren, niet aan het
hoofd van de colonne flink liep te
doen, maar bescheiden achter de
troep aansloot. En de kinderen bij
ondisciplinair gedrag niet uitschold,
maar volstond met een vermanend
woord of corrigerend tikje met een
rotting. Maar het moet ook gezegd
dat hij kon beschikken over een hulp
middel dat in alle garnizoensplaatsen
met groot succes werd gehanteerd.
De naam ben ik kwijt, noem het
daarom maar het Koeroengan-tali
ofTouw-kooi-escorteringssysteem.
Deze vermoedelijk van het eenden-
hoeden afgekeken manier van
begeleiden voorzag in een soort
'self-propelled fence' of 'zichzelf
voortbewegende omheining',
gerealiseerd door een lang touw,
dat gedurende de mars werd vastge
houden door de aan de buitenkant
lopende grotere kinderen. De taak
van de spandrie bestond hieruit,
dat hij de uiteinden van het touw
als leidsels gebruikte, en zo de hem
toevertrouwde kinderen als een ware
eendenhoeder veilig naar school en
terug loodste.
Exercitie-commando's
Het Koeroengan-tali systeem is
nooit overtroffen of zelfs maar
geëvenaard. Een van de redenen
was dat elke anakkolong de
exercitiecommando's kon dromen.
Ik heb me laten vertellen dat ooit
zo'n ingekooid groepje in Solo over
de grote weg liep te keuvelen, toen
een op hol geslagen paard met daar
achter een hevig slingerende andong
hen tegemoet kwam.
Alles wat zich op de weg bevond
stoof in paniek uiteen en alleen de
spandrie-escorteur van het in de
benteng gelegerde infanterie
bataljon Linker-Half (LH) 21 hield
het hoofd koel. Hij blafte het
commando 'Rek-seitdep-lang,
aaars!' (Rechts uit de flank, mars!),
waarop de kinde-ren in volmaakte
rust en orde rechtsom maakten
en in breed front de veilige droge
slokan naast de weg inmarcheerden.
Petje af.
Voorgoed
Eigenlijk is dit niet eens een leuk
stukje verleden. Toen de Japanners
kwamen moest het LH21 met de
Groep Midden uitwijken voor de
grote overmacht. De meeste vrou
wen en kinderen van de inheemse
militairen bleven in de benteng
achter. Hoe het die arme drommels
is vergaan, weet ik niet. Wél dat de
Japanners meteen bezit namen van
de benteng, en de spandrie en zijn
schoolkinderen uit het straatbeeld
verdwenen. Voorgoed.
moessQn
32
