Ik word gedanst
Koraalrifplant
door Marinus Schoen
In Koraalrifplant vertelt Lavi Ateur zijn persoonlijke
belevenissen in de nadagen van Nederlands-Indië.
In 1948 vertrekt de zeventienjarige Lavi Ateur,
pseudoniem van Kees de Vlieger, uit de kille
benepenheid van zijn ouderlijk huis in Nederland naar
Indonesië: 'De Oranje noodt mij met loopplank aan boord
te gaan. Van vader krijg ik een hand. Ik herinner mij geen
verder reikende intimiteit. Moeder krijgt en verstrekt een
kus. Zus Eef, met kerstvakantie vrij van school, is verdrie
tig. Het is grauw en mistig.'
Nog in de sluizen van IJmuiden
vraagt een onbekende dame of het
zijn eerste reis naar Indië is. Het
blijkt dat op Lavi's bestemming in
Indië ook haar man zit. 'Je ontmoet
hem wel als we over drie weken in
Tandjong Priok aankomen.' Blij met
de aanspraak en de uitnodigende
gastvrijheid beschrijft Lavi heel her
kenbaar de aangename reis naar
Indië.
Operatie
Amper in Indië aangekomen moet
Lavi naar het Tjikini-ziekenhuis met
acute blindedarm ontsteking. De
dokter daar heeft alleen een vaste
hand na een stevige borrel, zegt
men. Lavi deelt de kamer met een
ex-militair die zwaar gewond is aan
zijn benen. De militair is op een mijn gelopen tijdens
patrouille in 1947 en de toen opgelopen verwondingen
spelen opnieuw op. Lavi luistert naar de monologen van de
ex-militair over zijn angsten en die van zijn kameraden voor
het patrouille lopen in de omgeving vanTasikmalaja.
Na een geslaagde operatie wordt de schrijver uit het
ziekenhuis ontslagen en met een stoomcursus bijgeschaafd.
De sociale contacten in Indië monden vaak uit in dans.
Omdat Levi de danskunst niet machtig is, moet hij op les.
'De dansleraar en -lerares zijn Ann en Gerard, Indische-
Nederlanders. Dertigers, perfect gekleed. Zij tonen de
juiste lichaamshouding, de door de man te geven sturing
met rechterhand op dame's rug, de houding van het hoofd,
het soms wel, soms niet meedraaien ervan en het op de
voorvoet uitvoeren van danspassen. Nooit enig idee gehad
dat al dat soort zaken meespeelt! Gerard vlecht
mijn arm achter Ans's rug onder de schouderbladen
verbindt haar rechterhand met de vingers van mijn linker.
Ik word gedanst.'
Lavi Ateur
m
m
Warga negara
Koraalrifplant groeit uit tot een levendige schets van eigen
ervaringen op weg naar volwassenheid, afgezet tegen
ontwikkelingen, complicaties en uiterst gevaarlijke situaties
in delen van Java, Celebes en Borneo. Er worden zaken
aangeroerd die nog weinigen bekend zullen zijn: de syste
matische deviezensmokkel door Nederlandse exportfirma's
in Indonesië, de enorme druk van Nederlandse bedrijven
op hun Indisch-Nederlandse werknemers toch vooral te
kiezen voor het Indonesisch staatsburgerschap. 'Een colle
ga in Djakarta stuurt me een krantenknipsel: Het Vrije Volk
van woensdag 26 maart 1953: verslag
van debat in de Tweede Kamer. Inbreng
door de minister van Maatschappelijk
Werk (Van Thiel): "Voor het overgrote
deel der Indische-Nederlanders acht ik
het het best dat zij hun toekomst zoeken
in het land waar zij geboren zijn.'"
Koraalrifplant bestaat uit twee delen.
In deel één wordt het verhaal in Indië
regelmatig onderbroken met in cursief
gedrukte terugblikken op de jeugd van de
schrijver in Amsterdam en zijn
genegenheid voor de provincie Zeeland
en daar geboren familieleden. Deel twee
speelt grotendeels op Borneo: 'Op de
rubbermarkt ondervinden de Europese
bedrijven steeds meer hinder van de
omvangrijke smokkel naar kleine havens
op het Maleisische schiereiland, aan de
oostkust boven Singapore. De rubber
gaat vandaar met Maleisië's eigen pro
ductie naar Singapore voor export naar de USA en
Europa. Chinese smokkelaars kopen in Borneo's binnen
land ongesorteerde partijen tegen prijzen die wij - gehou
den aan de dagelijkse noteringen van kantoor Djakarta -
niet kunnen benaderen.' De laatste zigzag bewegingen van
het Nederlands-Indisch gezag en de groeistuipen van het
jonge Indonesië worden in Koraalrifplant intensief beleefd.
Een boeiend, zeer tot de verbeelding sprekend geschreven
verhaal, gedrukt in een duidelijke letter. De schrijver verge
lijkt de levensperiode in Indonesië met een koraalrifplant:
grillig, vrijwel altijd in beweging, geleefd door onbeïn
vloedbare factoren. Te bestellen bij de uitgever: 0514 - 56
52 77.
Koraalrifplant - Een egotriptiek
door Lavi Ateur
Dahlan: 357 pag. (paperback)
ISBN 90 8064 814 0
Prijs 22,50 (Moesson lezers krijgen korting,
zie advertentie pag. 30)
moessQn
nen
Een egotriptiek
Uitgeverij Dahlan
36
