May I have your
votes please
estafettecolumn
door Basha Faber
Dit jaar vinden er in Indonesië voor
de tweede keer sinds het aftreden
van Soeharto vrije verkiezingen
plaats. De vorige keer deden er
bijna vijftig partijen mee aan de
verkiezingen, dit jaar zijn het er
vierentwintig. Ook de partijen van
president Megawati's zussen,
Rahmawati en Sukmawati, probe
ren een plaats in het parlement te
verwerven. Of dit ze gaat lukken en
wat er nog meer speelt rond de ver
kiezingen kan je lezen op de officië
le site van het Indonesische verkie
zingscomité. Na de verkiezingen
kan je, net als vijf jaar geleden, alle
uitslagen per provincie bekijken, o
Excuus
januari 2004
Al van jongs af aan stond ik ambivalent tegen
over ons Indische verleden. Ik kende Indië
alleen uit familieverhalen en foto's. Mijn moe
ders familie had er generaties lang gewoond
en mijn grootmoeder was Indisch, maar wilde
dat niet zijn. Als ik er naar vroeg, ontkende ze.
'Ik ben niet Indisch, kind, geen druppel.
Klingalees of Indiaas, dat misschien wel.' Een
volgende keer was het:'Ik? Een beetje
Italiaans.' Zo wisselde ze vaak van identiteit
zonder ooit 'gewoon een Indisch meisje' te
worden. Die geheimzinnigheid maakte Indië
nog meer tot een land van sprookjes en prin
sessen. De foto's bewezen het: een wit huis als
een paleis, een auto waar oma instapte
gekleed in witte jurk terwijl een chauffeur de
deur voor haar open hield, bedden met kanten
gordijnen, palmen. Oma was overduidelijk een
Indische prinses.
In het naoorlogse Nederland zonder auto, zon
der tuin met palmen, zonder witte jurk aan,
bekeek ik de foto's vol stomme afgunst op iets
dat onbereikbaar was. Want dat wist ik: wij
waren ons Indië kwijt, het was weg en we kon
den het niet meer terug krijgen. Het heette
zelfs geen Indië meer, het heette nu Indonesië
en was van mensen die er niets van bakten, die
alles kapot maakten wat wij hadden opge
bouwd. Wij hadden daar iets groots verricht en
ze zouden nog eens spijt krijgen. Vijf of zes jaar
oud, klopte mijn hart driftig mee op het ritme
van die familiepraat.Tot mijn grootvader iets
vertelde waardoor de twijfel binnensloop.
Grootvader was als marine-officier betrokken
geweest bij de Atjeh-oorlog. Uiteraard ging dat
toen mijn bevattingsvermogen te boven. Als hij
het woord Atjeh-oorlog al noemde, dan moet
ik gedacht hebben aan oorlog zoals ik die had
beleefd in een Amsterdams huis tussen de
Joodse Raad en het SD gebouw. Oorlog
bestond in mijn herinnering uit mannen in
uniformen die moffen heetten, uit moedige
Nederlanders en zielige kinderen met ouders
die NSB-ers waren. Een wereld die uiteenviel in
goede en foute mensen. Grootvader vertelde
graag over Atjeh. Atjeeërs waren moedig, ze
waren de laatste ridders, bezaten trots en eer
gevoel en ze vochten als helden. Ik luisterde
met aandacht.'Zaten ze in het verzet opa?'
'Zo zou je het kunnen noemen. Ja, ze waren
verzetsstrijders.'
Dat was prachtig. Daar wilde ik meer van
weten.'Vochten ze tegen de moffen, opa?'
'Tegen de Duitsers? Kind hoe kom je daar nu
bij? Nee, tegen ons Nederlanders.'
'Maar ze zaten toch in het verzet?' Het begon
in mijn kinderbrein te broeien: Atjeeërs waren
helden; ze waren verzetsstrijders die vochten
tegen mijn grootvader. Maar grootvader was
geen Duitser. Dan moest mijn grootvader een
NSB-er zijn. Iets anders kon ik er toen niet van
maken.
Ik heb nooit meer naar Atjeh gevraagd. Toch
bleef het broeien. Uiteindelijk is die twijfel, al
was hij door een onjuiste kindergedachte ont
staan, een roman geworden. Wisselkind is het
verhaal van een Indisch meisje, dochter van
een Nederlander en een Atjeese. Dochter van
de bezetter en van... ja van wie? Daar gaat mijn
dilemma over.
De Atjeh-oorlog maakte overduidelijk dat ze
niet met open armen werden ontvangen. De
rol van de Nederlanders was die van de verove
raar en bezetter, ook al zeiden ze welvaart en
de Pax Neerlandica te brengen. Maar wie was
de vrouw of man die samenwerkte met de
Nederlanders? Wie was de vrouw die sliep met
de bezetter? Had ze een keus? Of was ze een
arme drommel, bezig in leven te blijven.
Misschien voelde ze liefde of genegenheid.
Maar hoeveel zijn er geweest voor wie de
enige reden neerkwam op het feit dat die
Hollander een toean besar was die macht ver
tegenwoordigde? De macht van de veroveraar.
Het is weer actueel met de Verenigde Staten
als veroveraar en bezetter in Irak. Hoe moet
dat als daar straks kinderen van komen? Wat
wordt de essentie van hun bestaan?
Basha Faber schreef
behalve de roman
Wisselkind ook de
boeken De maagden
mantel (1995) en De
jeugdzonde (2002).
IPemenntah Jepang Memberi Bontuan
US$ 23 Juta unluk Pengadaan Bllik
dan Kotak Suara
Tanggal 8 Desember Balas Akhir
Ponyerahan Laporan Hasil Verifikasi
Calon Anggota DPD
Tanggal 8 Desember Batas Akhir
Ponyerahan Laporan Hasil Verifikasi
Calon Anggola DPD
PT Survindo Resmi Ditetapkan Monjadi ffacana
Pomonang Tender Kotak Suara
www.kpu.go.id
Het interview met Pascal Jalhaij in het
afgelopen decembernummer is mede
dankzij Frans Leidelmeijer tot stand
gekomen.Tot onze spijt is het dankwoord
aan hem onderaan het artikel weggeval
len. Onze excuses. O
