'Hoe gek kan je het maken in een
land waar fruit langs de weg groeit?'
Hotel Tretes Jaya (voorheen zwembad Van Vloten)
De Status Ouolijn (1948) bij Pujon
Jalan Raya Ijen (voorbeen Idjen Boulevard)
het niet rustig slaapt, de schim van mijn overleden vader zo vlakbij.
Een paar honderd meter verder wacht ons een nieuwe verrassing.
Hier lag vroeger het befaamde zwembad Van Vloten met bijbeho
rend hotel. Ook dat is geheel vernieuwd. Om het zwembad heen is
nu een gloednieuw hotel gebouwd dat in Las Vegas niet zou mis
staan: een in Grieks-romeinse stijl opgetrokken paleisachtig bouw
werk, met her en der vrijstaande pilaren die gekopieerd lijken van
de ruïnes van Akropolis. De bovengedeelten van de pilaren zijn
beschadigd voor de echte antiek-look en daarna dom genoeg weer
netjes opgeschilderd. Hier en daar hermesbeeldjes om het tafereel
te completeren. Het zwembad ligt hoog en vanaf de kant kijk je het
dal in, een prachtig vergezicht. Het geheel is absurd maar op een
onverwachte manier ook prachtig en indrukwekkend.
38 moesson
We besluiten een nacht te boeken in Tretes Raya, zoals het nu heet.
Het is zondagmiddag en we zien dat eigenlijk alle klanten Chinees
zijn. De meeste zijn al aan het uithoeken, einde van het weekend
immers, maar velen stellen hun vertrek een uurtje uit om te kijken
hoe de blanken het doen in het zwembad. We geven hen waar
voor hun geld en laten ons niet kisten, alhoewel dit van de top van
de berg Welirang afkomstige water bitter koud is.
Brutale apen
Wendit, het vroeger zo idyllische natuurbad even onder Malang, is
nog steeds goed herkenbaar al is het duidelijk dat er weinig bezoe
kers meer komen. De brutale apen waar Wendit om bekend stond
hebben op een enkele na hun heil maar weer in het bos gezocht. In
het zwembadgedeelte drijven groene vlokken, maar in het bredere
water van het aangrenzende meertje kan je nog steeds bootje
varen tussen de kangkung-kweek die er net zoals vijftig jaar gele
den plaats vindt.
Het mooiste stukje Oost-Java is wat mij betreft de weg van Batu
(bij Malang) naar Pujon, niet vanwege dat dorpje maar vanwege
de rit er naar toe. De weg kronkelt zich langs de bergwand en je
rijdt langs en soms over een riviertje. Sawahvergezichten, het
rivierdal met de grote gladgewassen stenen in de deels droogge
vallen bedding, de bossen, dit landschap heeft alles wat het oog
kan bekoren.
En plotseling stopt onze chauffeur. We staan bij wat een oorlogs
monument blijkt te zijn: de status quo lijn uit 1948. Hier hebben
het Nederlandse en Indonesische leger een bestand gesloten: de
Nederlanders aan deze zijde van de imaginaire lijn, de Indonesiërs
aan de Pujon-kant. De bestandslijn is aangegeven op een grote
metalen balk met een pijl voor de Nederlandse kant en een andere
voor de Indonesische.
De herinnering wordt heden ten dage levend gehouden door een
authentieke Willy's Overland jeep op een voetstuk, en een drama
tisch geschilderd tafereel over hoe de Nederlandse militairen ver
jaagd zijn.
Ik realiseer me plotseling dat ik alweer een paar weken bezig ben
mijn koloniale jeugd op te roepen en te zoeken naar dingen van
vroeger, de goede oude tijd van Nederlands-Indie. Heimwee en
nostalgie zijn legitieme gevoelens als je je jeugd in dit paradijs
hebt doorgebracht, maar het was natuurlijk lang niet voor ieder
een een goede tijd. Veel huizen in Indonesië dragen de datum 17-8-
45, men is terecht trots op het veroveren van de onafhankelijkheid.
Op pleinen en bij overheidsgebouwen zie je vaak beelden van
militaire helden die met streng gebaar de kolonialen de deur wij
zen. Gelijk hadden ze. Maar gelukkig mogen we nu als toerist weer
een beetje bijdragen aan de welvaart van het land. En ons stiekem
toch weer thuis voelen.
Meer reisnotities over Java verschenen in HP/de Tijd en zijn na te
lezen op www.hansvervoort.nl Hans Vervoort (1939) publiceerde ver
halen, romans en in 1975 het reisverslag Vanonder de Koperen
Ploert.
STATUS QUO LIJN
