De Baboe
uit de kunst o door Frans Leidelmeijer
Dit bronzen beeldje werd onlangs te koop aangeboden bij een gerenom
meerd Amsterdams veilinghuis. In een veiling gewijd aan twintigste-
eeuwse moderne schilder- en beeldhouwkunst. Het beeldengroepje
bevond zich in gezelschap van beelden van meesters als Karei Appel,
Charlotte van Pallandt en andere coryfeeën van de klassiek modernen.
Frans Leidelmeijer
Het bronzen beeldje werd in de begeleidende
catalogus omschreven als baboe met kind.
Zou deze omschrijving van de inbrenger af
komstig zijn of van de expert van het veiling
huis? In ieder geval is het iemand geweest
met een Indische achtergrond. Want alleen zij
kunnen weten wat voor belangrijke plaats de
baboe in het Indische familieleven innam.
Elk Indisch kind heeft zijn of haar eigen
dierbare herinneringen aan deze figuur uit
het koloniale verleden. In de betere kringen
had ieder kind zijn of haar eigen lijfbaboe. Zij
kreeg dan de naam van het kind dat onder
haar hoede kwam, zoals baboe Tjalie of ba
boe Non. Ze werd een soort tweede moeder.
Ze droeg het kind vaak in haar slendang, zoals
op de afbeelding. En bij het slapengaan zong
ze 'Nina Bobo'.
Als de familie met verlof ging naar Holland
ging de baboe vaak mee. In het Haagse
stadsbeeld zullen er heel wat baboes achter
de kinderwagen gesignaleerd zijn.
In de Indische literatuur komt ze vaak voor.
Zo schreef de dichter Han Rensink een ont
roerend gedicht ter ere van zijn baboe. De
schrijver Rob Nieuwenhuys schreef ook vol
liefde over'zijn' lijfbaboe. In het boek De stem
van mijn ouders schrijft hij 'De geuren van
haarlichaamenhaarkleren,vanhaarsarong
vooral, moet ik intens opgesnoven hebben,
een soort pre-erotiek. Ze liefkoosde mij door
mij tegen zich aan te drukken en te besnui-
ven. Ik herinner menu nog die geuren, want
geuren kun je je herinneren!'
Een jaar of wat geleden werd mijn aandacht
getrokken door een opvallende overlijdens
advertentie in het NRC Handelsblad. In deze
annonce werd het overlijden gemeld van
Vrouwe... gevolgd door een Indonesische
vrouwennaam. De opsteller van dit bericht
bedankte de vrouw, die hem in zijn jeugd zo
liefdevol had verzorgd en dacht bij haar over
lijden met veel respect, liefde en hoogachting
aan haar terug-
Op de kijkdag van de veiling had ik alleen
maar oog voor het beeldje van baboe met
kind. De maker Tjipke Visser (1876-1955), is
geen onbekende voor me, toch had ik dit
onderwerp niet van hem verwacht. Bij mijn
weten had deze geboren Fries geen Indische
achtergrond. Ik heb telefonisch een bod uit
gebracht op het beeldje. Helaas was ik niet de
enige geïnteresseerde, maar ik moest en zou
het beeldje hebben. Ook omdat ik het nodig
had, als afbeelding bij dit stukje als hommage
aan de baboes van Indië. o
bespreekt iedere
maand een kunstob
ject dat ontstaan Is
uit Europese en Indi
sche kruisbestuiving
juni 2004 19
