Piraten-hotspots in
Zuidoost-Azië 2004
Elke drie dagen wordt een schip in Indonesië door piraten overvallen
Indonesië:
Adang, Anambas/Pulau Natuna, Balikpapan,
Belawan, Dumai, Straat bij Gaspar/Bar/Leplia, Jakarta
(Tanjung Priok), Lawi-Lawi, Pulau La ut, Samarinda, om
geving van Pulau Bintan
Straat van Malakka:
Lig niet voor anker aan de Indonesische zijde van de
Straat van Malakka. Schepen lopen risico gekaapt te
worden bij de kust van Aceh.
Filippijnen:
Manila, Straat van Singapore
Vietnam:
Haipong.HoChi Minh-stad,VungTau
bron: Piracy Reporting Center
9
Bingoeng
De Anna Sierra is hier een goed voorbeeld van. In 1995 werd ze met aan
boord voor vijf miljoen dollar aan suiker, in de Golf van Thailand door
30 Indonesische piraten overmeesterd. De 23-koppige bemanning werd
overboord gezet en moest zich met vlotten zien te redden. Geluk
kig werd de bemanning gered door vissers en konden ze het Piracy
Reporting Center in Kuala Lumpur waarschuwen. Dagen later werd het
schip gevonden in de Chinese haven Beihai. Het schip had inmiddels
een nieuwe naam: de Artie Sea, hoewel Anna Sierra nog vaag op de
boeg te lezen was.Terwijl de nieuwe bemanning door de Chinese over
heid werd vastgehouden, begon de papieren strijd om het schip. Maar
iedere keer dat de 1MB wilde bewijzen dat de Artie Sea een spookschip
was, kwamen de piraten met vervalste documenten op de proppen. De
Chinese autoriteiten werden er bingoeng van en stuurden na maan
denlang papierwerk de piraten ten slotte terug naar Indonesië. Tot op
de dag van vandaag ligt de Artie Seal Anna Sierra weg te rotten in de
haven van Beihai.
Een groot probleem in de bestrijding van piraterij is, volgens prof.dr.
GerTeitler - leider van het inmiddels afgeronde project Zeenomaden
en Zeeroof in Zuidoost Azië - dat we zo weinig van ze afweten. Van de
maffia bijvoorbeeld is meer bekend. Wat is de organisatievorm van
piraten? Waar verblijven ze, hoe rekruteren ze nieuwe piraten en hoe
is hun financiële huishouding geregeld? Hoe zijn hun banden met
'de witte boorden'? We weten het allemaal niet. Wat we wel weten is
dat sommige piraten een zekere morbide hang naar het nostalgische
blijken te hebben: er zijn voorbeelden van enteringen met touwen en
haken en overmeesterde bemanningsleden die gedwongen worden de
plank te lopen.
Terrorisme
Sinds de war against terrorism zijn ook de ogen van de Verenigde Sta
ten gericht op de Straat van Malakka.Tijdens de Shangri-La Dialogue in
Singapore - een conferentie over de regionale veiligheid - half novem
ber 2004 uitte de Amerikaanse minister van Defensie Rumsfeld zijn
bezorgdheid over de dreiging van terroristische acties. Niet alleen blijkt
moderne piraterij namelijk de drijvende financiële kracht achter gewa
pende islamitische afscheidingsbewegingen, zoals die in het zuiden
van de Filippijnen en de Gerakan Aceh Merdeka in Aceh. Met de buit of
het losgeld voor schip en bemanning, worden wapens gekocht. Maar
nog bezorgder is Amerika voor de Straat van Malakka als doelwit van
terroristische acties. Door de smalle straat varen maar liefst zeshon
derd schepen per dag, die per jaar goed zijn voor één derde van de we
reldhandel en de helft van 's werelds olievoorraad vervoeren, bestemd
voor China, Taiwan en Japan. Wat zou er bijvoorbeeld gebeuren als de
straat geblokkeerd raakt door een exploderende olietanker? Stagneert
de wereldeconomie dan? Admiraal Fargo, bevelhebber van de Ameri
kaanse troepen in de Pacific, bood al in maart 2004 aan te helpen de
Straat van Malakka te patrouilleren, maar dat werd onmiddellijk door
Maleisië en Indonesië afgewezen. Volgens hen is Amerika alleen om
economische redenen in de Straat geïnteresseerd. Overigens zijn de
aanwijzingen dat terroristen interesse zouden hebben in de vaarbewe-
gingen in de Straat van Malakka nog steeds vaag.
Extreem wantrouwig
Waarom is piraterij nu juist in Indonesië zo'n groot probleem? Piraterij
komt vooral voor in zwakke staten, die niet in staat zijn hun eigen kust
lijnen te bewaken. Die zwakke staten blijken vaak extreem wantrouwig
als het gaat om hun territoriale grenzen. Zo verklaarde de Indonesische
VN-vertegenwoordiger Nugroho Wisnumurti afgelopen april nog in de
Jakarta Post dat het inzetten van buitenlandse marinetroepen schade
lijk zou zijn voor het landsbelang, zelfs als het doel was terrorisme te
bestrijden. Toch sloegen - misschien als reactie op het voorstel van de
VS - Maleisië, Singapore en Indonesië medio 2004 de handen in elkaar.
Dat was hoognodig, want het aantal piratenaanvallen in de Straat
van Malakka steeg het eerste halfjaar van 2004 met 33%. Het grootste
deel daarvan vond plaats in Indonesische wateren. Indonesië, Maleisië
en Singapore leveren ieder maximaal zeven marineschepen die onder
eigen vlag varen, maar gecoördineerde patrouilles uitvoeren. Een wel
kome aanvulling op de magere zeevloot van Indonesië.
38
moesson
