I
m
De Benteng Chinezen
VLIEGTICKETS:
PASAR MALAM
HILVERSUM
Malaysia Airlines
Vraag naar onze speciale
tickets met 30 kg bagage!
Speciale prijzen tickets
met geldigheid 2 of meer
maanden!
Wij verzorgen uw visum
voor Indonesia.
Asfalea Travel b.v.
www.asfalea.nl
column b door J.J. Rizal
22 en 23 oktober 2005
Jakarta vanaf 645,-
Denpasar vanaf 695,-
Medan vanaf 670,-
Nes 82 (achter hotel Rokin)
1012 KE Amsterdam
Tel: 020 - 623 95 48 Fax: 020 - 620 98 49
email: info@asfalea.nl
De echte Oriëntaalse steer
met heerlijke Oosterse gerechten!
Locatie:
Dudok Arena hal, Arena 303
Hilversum (Arenapark 1)
Verschillende artiesten, warungs en vele kramen
zorgen voor een optimale sfeer. Zeker de moeite waard
om een bezoek te brengen. Met medewerking van
'Chairwinders', The F and F Band, Rudy van Daim,
Woody Brunings (The Crazy Rockers), Bunga Melati,
Hawaiian Treasure. Optreden van de uit Indonesië
afkomstige zanger 'Ongen Latuihamallo'.
Openingstijden:
Zaterdag
Zondag
13.00-23.00 uur
12.00-20.00 uur.
Toegangsprijs:
Zaterdag en zondag
Veteranen en 65+
Kinderen tot 12 jaar
Kinderen tot 6 jaar gratis
Info:
e-mail: info@stichtingbersama.nl
Tel ./fax. 0223-64 66 58
website: stichtingbersama.nl
6,-
€4,-
1,-
De Indonesische
en J.J. Rizal schrijven
column waarin
tussen Batavia en het huidige Jakar
Die middag, 12 juni, was het heel warm. In
Tanggerang.een plaats 25 kilometer van
Jakarta, belaagden de mensen de oevers
van de Cisadane, een grote rivier die door
de stad stroomt, ledereen wilde de viering
van pecun, een bootrace, meemaken.
pecun is belangrijk voor de peranakan
Chinezen in Tanggerang, die in de volks
mond ook wel Benteng Chinezen worden
genoemd. Zij hangen Sam Kau aan, de
Chinese godsdiensttradities, maar de
uitvoering ervan is sterk beïnvloed door
de Betawi-cultuur. De meeste Benteng
Chinezen hebben het niet ruim; sommige
zijn zelfs erg arm. De meeste werken als
koopman, boer, dierenfokker, visser of
betjakrijder.
De term Benteng Chinezen klopt genea
logisch gezien niet, het zijn namelijk geen
Chinezen. Ze wonen al honderden jaren in
Tanggerang en hebben zich van geslacht
op geslacht vermengd met de locale in
woners en hun cultuur. Zelfs het dagelijks
taalgebruik staat ver van het Chinees af.
Het dialect van de Benteng Chinezen is een
mengsel van Sundanees en Jakartaans.
Zelf noemen ze zich liever Bentengers. Ze
geloven dat hun voorouders de bewoners
waren van een fort dat langs de oevers van
de rivier de Cisadane lag. In de Encyclopae
dic van Nederlandsch-lndië (1917) staat
opgetekend dat de term 'Benteng Chinees'
afstamt van een fort dat de compagnie
rond 1680 langs de Cisadane gebouwd
heeft. Johannes Rach heeft het in de
tweede helft van de achttiende eeuw nog
een keer geschilderd. Het fort beschermde
de inwoners van Batavia en verzorgde
de levering van levensmiddelen aan de
stad. De landbouwproductie van Batavia
leunde in die tijd sterk op de Chinezen in
Tanggerang. Op het platteland van Tang
gerang kon je niet alleen Chinezen vinden
die goed waren in het onderhouden van
sawahs en plantages, maar je vond er ook
traditionele Chinese landbouwwerktuigen
die erg waardevol waren. Zo hadden de
Chinezen een rijstmolen, aangedreven
door een karbouw en een ploeg die achter
een karbouw moest worden gespannen.
Het interessantst aan de Benteng Chine
zen is misschien nog wel dat ze zich soli
dair voelden met de mensen uit de kam
pong en nauw verbonden met ze waren.
Zij zagen de Jakartanen en Sundanezen in
Tanggerang als eigenaar van de kampong.
Een situatie die onvergelijkbaar is met die
in andere delen van Indonesië.
Tijdens de Orde Baru van Soeharto werden
Chinezen als de duivel gezien en waren
openbare uitingen van de Chinese cultuur
bij wet verboden. Sinds de val van de Orde
Baru waren de Benteng Chinezen van alle
peranakan Chinezen het meest verheugd
de oude tradities weer uit te kunnen
voeren. Misschien konden de Chinezen
hun tradities tijdens de Orde Baru zo goed
beschermen, omdat ze zo nauw vervloch
ten waren met de andere bewoners van
de kampong. Nu kunnen mensen weer
getuige zijn van ciotau, een traditionele
huwelijksceremonie inclusief kostuum en
de daarbij behorende rituelen. Maar ook
de rouwtradities met de ingewikkelde
begrafenisceremoniën en de offerandes
kwamen terug.
Je kunt nu mee doen aan het sincia-feest
(Chinees nieuwjaar), met cap gouw meh
(de viering van de vijftiende sincia-avond),
met lang-liong (drakendans), lang-say
(leeuwendans) en gambang kromong-,
traditioneel Chinees-Jakartaanse muziek
inclusief een cokek (zangeres). Ook de ceng
beng-ceremonie is weer terug. Het feest
voor de geest van de overledene waarbij je
op bezoek gaat bij thiong ting, de graven
van de voorouders. En de viering van pecun
in de Cisadane natuurlijk.
In Tanggerang, onder de rook van Jakarta,
het centrum van de moderne wereld, leeft
de Benteng Chinese gemeenschap met al
zijn traditionele gebruiken. Een zeldzaam
heid in Jakarta, en al helemaal in andere
plekken van Indonesië.
augustus 2005 39
