EHBmn
heeft veroorzaakt dan onder de Europeanen, geen enkele vreemde over
heersing meer zullen dulden. Dat geldt zeker voor Nederland dat voor de
oorlog samenwerking met de nationalisten uit de weg is gegaan en bij
voorbeeld de vorming van een inheems leger niet toestond. Het gevolg
hiervan was, zo meent Beb, dat Indonesië op een presenteerblaadje aan
Japan is overgedragen.
Bijzonder is dat zij in haar brieven naar Nederland al in november 1945
een haarscherp inzicht toont in wat Nederland te wachten zal staan
als het de wapens opneemt: hetzij een 'Atjeh-sfeer' met de Europeanen
opgesloten in de steden als in een benteng, hetzij een internationale
interventie met een grote kans voor een goede uitkomst voor de Indone
siërs en een verlies van elk krediet van de Nederlanders met hun (nog) zo
noodzakelijke kapitaal en deskundigheid.
Shahrir
Ook publiekelijk steekt ze haar politieke overtuiging niet onder stoelen
of banken. Eind 1945 geeft ze samen met Wim Wertheim en Jacques
de Kadt een manifest uit als reactie op een door luitenant gouverneur-
generaal Van Mook opgestelde verklaring, die het drietal als volstrekt
onvoldoende beschouwt. Zelfs in de vooroorlogse verhoudingen zouden
de politieke ideeën van deze hoogste Nederlandse gezagsdrager niet
geaccepteerd zijn door de nationalisten. Voorjaar 1946 treedt ze toe
tot de uit 23 leden bestaande 'Progressieve Groep van Nederlanders'
die als politiek programma formuleert: volledig zelfbeschikkingsrecht,
onderhandelingen en afwijzing van elke vorm van geweld, internatio
nale bemiddeling bij het mislukken van het overleg en een toekomstig
democratisch en socialistisch Indonesië.
Het socialistische Indonesië dat Beb en haar medestanders voorstaan is
dat van de partij van Sjahrir. Hij is op dat moment de eerste premier van
de Indonesische Republiek en leider van de relatief kleine, gematigde
sociaal-democratische en sterk westers georiënteerde vleugel binnen
de nationalistische beweging. Hij wil een samenleving gebaseerd op
beginselen als vrijheid, rechtvaardigheid en onafhankelijke rechts
pleging. Sjahrir is ook de man die tot het laatst toe zal proberen via
onderhandelingen het conflict met Nederland op te lossen. De ironie van
de geschiedenis is dat de Sjahrir-aanhangers in hun politieke gedachte
goed en culturele oriëntatie in bijna niets afwijken van degenen die ze
bestrijden. Behalve op één punt: zij willen vrijheid en onafhankelijkheid
voor de Indonesische bevolking. Beb zal haar hele leven Sjahrirs ideeën
trouw blijven.
Provocatie
Ook in de pers getuigt Beb van haar politieke opstelling. In Nederland
doet ze dat in een aantal (radicaal) linkse kranten, zoals de Baanbreker,
het Vrije Katheder en De Stem van Nederland, een voorloper van Vrij Ne
derland. In het eerste tijdschrift gaat ze onder andere in op de moord van
een detachement Ambonezen van de Militaire Politie op Republikeinse
strijders in het veroverde Pesing. Beb is van oordeel dat er sprake is van
een bewuste provocatie van de KNIL-top om het conflict te escaleren en
daarmee de positie van de gematigde krachten in elk kamp te ondermij
nen. Opvallend is dat ze de pemoeda's in bescherming neemt: het zijn
verwarde en ondervoede jongeren, door Japan kunstmatig opgevoed
in een militair ideaal en 'geestelijk weerloos door 300 jaar koloniaal
regime'.
Romantisch pathos
Na een jaar Hollands verlof van augustus 1946 tot augustus 1947
verzorgt ze voor De Stem van Nederland elf reisimpressies uit Indone-
48 moesson
De twaalfjarige Beb (tweede van links) samen met haar zusje Doll (links), een vriendin en
haar broertje Wilton (uiterst rechts) op het strand van Stheveningen.
