Geheim
column
Mari ramai-ramai main ukulele
Matthijs Ririassa
Vreemd hoe we een boek openslaan dat opeens over ons blijkt te gaan. Niet
in precies die woorden, maar toch, het is zo herkenbaar. Wanneer het mij over
komt schrik ik altijd. Is er een vinger die ergens naar wijst, moet ik iets weten?
Eerst verder lezen.
Ik las De weg naar Plantoengan van J.C. Soewarno-van der Kaaden. De roman
verscheen in 1948. Over de schrijfster weet ik bijna niets. Haar naam intrigeert
me: wie was zij, met wie trouwde ze, en wat gebeurde er daarna? Ze schreef
meer boeken die ik uitspelde en opstapelde in mijn overvolle huis.
Voor de muzikale mensen onder ons geeft het Moluks
Historisch Museum vanaf 11 oktober een cursus ukelele
spelen. De naam van de ukulele, het kleine 4-snarige
neefje van de gitaar, komt uit het Hawaiiaans. Volgens
sommigen betekent ukulele springende vlieg en is dit
een verwijzing naar de snelheid van de vingers. Of dit nu
klopt of niet, de ukulele is vooral bekend geworden via
de Hawaiian muziek. Op platen van Molukse Hawaiian-
groepen zoals de Amboina Serenaders en de Mena Moe-
ria Minstrels is het kenmerkende geluid van de ukulele
te horen. Docent Mathijs Ririassa, zelf verwoed ukulele-
speler, leert de cursisten in tien lessen van anderhalf uur
de eerste beginselen van het stemmen en het spelen van
akkoorden. Door thuis met het lesmateriaal te oefenen,
zal het al snel mogelijk zijn om de traditionele lagu-lagu
te spelen. Kortom, een cursus voor iedereen die lagu-
lagu en andere liedjes op de ukulele wil leren spelen. Die
ukulele moet u wel zelf meenemen!
Waar: Moluks Historisch Museum,
Kruisstraat 313, Utrecht
Wanneer: 10 lessen op elke dinsdagavond
vanaf 11 oktober van 19.30 tot 21.00 uur
Kosten: 50,-
Informatie: Mathijs Ririassa, Groenewerk 34,
2405 HG Alphen aan den Rijn,
mathijs_ririassa@hotmail.com.
Opgeven bij: theater@museum-maluku.nl.
Telefoon: 030 - 236 7116, vragen naar Agoes Peilouw.
De weg naar Plantoengan is het verhaal van Hella Wette, een 'kind uit de
binnenlanden van Borneo'. Haar tante Bana zorgt voor haar, tot zij met de
diagnose lepra verdwijnt. Hella komt in de westerse wereld terecht waar ze
christen wordt. Een baan, een huis, belangstelling voor cultuur, een romance.
Maar dan blijkt ook zij lepra te hebben. Dat wil Hella niet weten; het is haar
geheim. Het ene vlekje op haar voet negeert ze bewust. Ook als ze haar baan
verliest, de man verdwijnt, ze niet meer in de leeszaal mag komen. Want de
lepra tekent haar uiterlijk, meer dan Hella toegeeft:
'Neen, dit kon niet waar zijn, dat was niet zijzelf, Hella Wette.de trotse jonge
vrouw, die zich met eigen kracht een zelfstandige positie in de wereld had ver
worven, die een christelijk leven leidde en voor niemand de ogen hoefde neer
te slaan. Eéns zou ze weer wakker worden en bemerken, dat ze zich nodeloos
had gekweld, dat dit opgejaagde, uitgestoten wezen een ander was en zij nog
altijd de vrolijke, gezonde jonge vrouw was gebleven van vóór die boze droom.'
Een vreselijk verhaal is het. Over de wreedheid van het lot, over uitstoting en
eenzaamheid. Door haar medechristenen, door haar Dajakse familie. Alleen
niet door Marjam, een vrouw die tot Allah bidt. En uiteindelijk evenmin door
de leprakolonie Plantoengan, waar Hella aanvankelijk de hel verwachtte.
Onder dit verhaal schuilt een ander, en dat raakte me dieper. Wat als Hella dat
ene vlekje voor zichzelf niet had verborgen. Maar ze kende de gevolgen niet,
redeneer ik er tegenin.
Zou het altijd zo met geheimen gaan, tob ik verder. Want er is iets met mijn
grootvader dat mijn moeder me op een dag vertelde, vergeten lukt me niet.
Elk geheim heeft een eigen gewicht, maar ze worden allemaal zwaarder in de
loop van de tijd. Dat voel ik door De weg naar Plantoengan. Evenals Hella hoop
ik een plaats te vinden waar het geheim niet bestaat. Die zoektocht is de weg,
en wat mijn Plantoengan zal zijn moet ik afwachten. Misschien hebben we
allemaal zo'n plaats waar we ooit terechtkomen, omdat we niet beter wisten
of geen andere weg kenden. Lotsbestemming en
keuze, wie vertelt me het verschil?
Vilan van de Loo
J.C. Soerwarno-van der Kaaden, De weg naar
Plantoengan. Roman. Leiden: L. Stafleu, ig48
6
moesson
