Op zoek naar onze roots
estafettecolumn o Sita van Bemmelen
Oosterlengte-Westerlengte
Oplossing prijsvraag
Eind vorig jaar heeft het Koninklijk Instituut voor
de Tropen (KIT) haar volledige collectie land- en
zeekaarten van Nederlands-lndië, de Nederlandse
Antillen en Suriname uit de periode 1850-1950
gedigitaliseerd. Via het internet hebben cartogra
fen, historici en andere geïnteresseerden toegang
tot de kaarten. Zij kunnen binnen de collectie op
geografische locatie zoeken en door verschillende
kaarten navigeren.
De digitalisering is onderdeel van het zogeheten
'Erfgoed Extra Project', waarmee het KIT -dankzij
steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken
- achterstanden in behoud en beheer van koloniaal
erfgoed heeft weggewerkt.
Meer informatie: 020 - 568 8711 ofwww.kit.nl
Uiteraard wist iedereen die meedeed met de
prijsvraag in het decembernummer van
Moesson dat het ging om de Kathedraal van
Jakarta. Helaas zijn er maar vijf exemplaren van
Indonesië: 500 oude prentbriefkaarten te verloten.
De gelukkige winnaars zijn: N. Bruijs-Boekestijn
uit Bergen op Zoom,Th.H. Korfage uit Zeist, L.
Laurens-Timmermans uit Almere-Haven,
P.H. Mansveld uit 's-Gravenzande en N.Tesser uit
Nijmegen. Gefeliciteerd!
Mijn overgrootouders van moederskant trouwden in 1910 in Yogyakarta.
Ik heb nog een prachtige zwart-wit huwelijksfoto van hen in bezit. Alice
Masquerier Hofland, mijn grootmoeder als meisje van in de twintig in
een prachtige getailleerde lange jurk met lange mouwen. Het geheel met
Parijse kanten afgezet,compleet met sluieren bruidsboeket.ThomasJohan
Baumgarten met martiale snor, gekleed in een zwierig zwart kostuum, het
kort gesneden colbert met ronde revers over iets wat nog het meest lijkt op
een kort jasje, gesteven met hoge boord en olijk ogende gepunte pandjes.
Het bruidspaar staat op de trappen van het marmeren bordes van een
koloniaal huis, met twee bedeesde bruidsmeisjes naast ze en achter hen
een troepje feestelijk geklede familieleden en vrienden. Naast het bordes
staat de chauffeur, voor de gelegenheid in een wit pak, maar wel met een
Javaanse blangkon op het hoofd. En voor het bordes staat... een auto! Op
de voorplaat en voor de wielen prijken fraaie bloemstukken. Kortom, het
moet een luxe bruiloft geweest zijn waarvoor kosten noch moeite gespaard
werden.
In 1988, toen ik zelf pas getrouwd was met mijn van Bali afkomstige echt
genoot waarbij mijn ouders en broer met vriendin ook aanwezig waren,
besloten we om bij ons bezoek naar Yogyakarta een poging te wagen om
onze roots terug te vinden. We hadden een foto van het oude plantershuis
van opa Tom op de tabaksonderneming Wringin op zak en wisten alleen
dat het ergens langs de weg tussen Yogyakarta en Kaliurang moest liggen.
We huurden een auto en eenmaal op weg stapten we op aanraden van
onze gids uit bij een districtskantoor. Dat bleek een verstandige inval. Een
ambtenaar kon ons vertellen dat hij weliswaar geen weet had van een on
derneming Wringin, maar wel een dorp met die naam kende. Daar gingen
we op af.
In het dorp Wringin vervoegden we ons bij het kantoor van het dorpshoofd,
de lurah. Deze kon ons niets wijzer maken over een eventuele plantage
Wringin en haalde er een oudere dorpsgenoot bij. Deze krasse man van in
de zestig richtte zich tot mij, wees naar de overkant van de weg en zei met
een big sm/7e:'Hier, direct aan de overkant van de straat stond de onder
neming, mevrouw. Afgebrand bij de tweede politionele actie!' Hij nam ons
mee naar de oude locatie, waar alleen nog wat over was van de vloer van
het oude gebouw. Ook meldde hij dat pas 7 jaar daarvoor de hoge schoor
steen was afgebroken die gebouwd was toen op de plantage nog indigo
werd geproduceerd. Het ding moet er zeker langer dan een eeuw gestaan
hebben.
Inmiddels had zich een heel gezelschap dorpelingen rond ons verzameld. Ik
vertelde dat mijn overgrootvader en ook zijn vader en overgrootvader hier als
planters gewerkt hadden. Ik voegde eraan toe, dat mijn betovergrootmoeder
zelfs uit deze buurt afkomstig was. De opgetogen conclusie van de dorpsge
noten was: dan hebben jullie vast nog familie
in het dorp! En daar werd guitig aan toege
voegd: en wie weet nog wel achterneven en
nichten! De klap op de vuurpijl kwam van een
jongere man die me een onnavolgbaar voorstel
deed:'Ben je nog niet getrouwd? We kunnen
hier best een man voor je zoeken, hoor!'
Sita van Bemmelen is historica en geeft het
stokje door aan Claudine Helleman.
januari 2006
