J PM?"
'W
'7il
i
Gull Force - hoe en wat
Morotai, 12 september 1945.164 Ex-krijgsgevangenen van de Japanners,
overlevenden van Cull Force worden van Ambon naar Morotai gebracht
door korvetten van de Royal Australian Navy. Ze worden daar gehospi
taliseerd in het hst Australian prisoner of war reception group camp'. Op
defoto worden de overlevenden ontscheept van boord van de Clenelg.
Op 17 december 1941, na een reis van drie dagen vanuit Darwin,
komt het Australisch Gull Force bataljon onder leiding van luite
nant-kolonel L.N. Roach, bestaand uit 1100 manschappen aan op
Ambon. Gull Force bestaat uit het 2/2iste bataljon, aangevuld met
medische en antitank eenheden. Hun taak is de 2500 Nederlands-
Indische troepen te versterken in de verdediging van de Baai van
Ambon en de vliegvelden van Liang en Laha. De Nederlandse luite
nant-kolonel J.R.L. Kapitz voert het commando over de gemengde
troepenmacht. Hij deelt de troepen in tweeën, één ter verdediging
van Laha en de ander gestationeerd ten zuiden van Ambon. Het is
luitenant-kolonel Roach in dat stadium al duidelijk dat ze onder-
bemand en onderbewapend zijn. Hij doet verschillende aanvragen
voor meer wapens en manschappen. Met als enige resultaat dat
hij midden januari wordt teruggeroepen naar Australië en wordt
vervangen door de impopulaire luitenant-kolonel John Scott. In
de nacht van 30 op 31 januari landen er drie Japanse bataljons op
Ambon met in totaal een troepenmacht van 5300 man. Onder
de marinevloot bevinden zich de twee vliegdekschepen Soryu en
Hiryu. De Japanners hebben niet veel meer troepenmacht, maar
zijn superieur in lucht- en marineondersteuning, veldartillerie
en tanks. Binnen 4 dagen geven de Nederlandse en Australische
troepen zich over. Een kleine 800 Australiërs en 300 Nederlandse
mannen worden in hun eigen barakken in Tantui geïnterneerd.
Van die krijgsgevangenen worden op 25 oktober 1942 zo'n 500 Au
straliërs en Nederlandse mannen naar het Chinese eiland Hainan
getransporteerd, naar interneringskamp Hasho. Van de 263 Gull
Force mannen overleefden er in Hainan 182. Van de overgebleven
Gull Force mannen in Tantui overleefden er, na bombardementen,
164 de oorlog. Pas na de Japanse capitulatie blijkt dat de Japan
ners alle krijgsgevangenen bij het vliegveld van Laha tussen 6 en
20 februari 1942 hebben vermoord. In 4 massagraven worden hun
resten gevonden. Van de 1100 mannen van Gull Force overleven er
slechts zo'n 300 de oorlog. Het is het hoogste sterftecijfer in inter
neringskampen in Zuidoost-Azië, slechts overtroffen door Sanda-
kan op Borneo, waar van 2500 krijgsgevangenen er 6 overleefden.
Deze gegevens zijn ontleend aan het Australian War Memorial (www.awm.
gov.au) en www.ww2australia.g0v.au en de Geïllustreerde atlas van de
Japanse kampen in Nederlands-lndië van uitgeverij Asia Maior. De bronnen
geven vaak niet precies dezelfde, maar wel vergelijkbare cijfers.
maart 2006 15
