'Indonesië is verontwaardigd over de hypocriete
houding van Australië'
'Australië ziet zichzelf als de
deputy man de Verenigde Staten'
naar Australië open lag. En tijdens de konfrontasi werd pijnlijk duidelijk
dat de Verenigde Staten, ondanks het ANZUS-pact, niet altijd de kant
van Australië kiest in een gewapend conflict.
Hoewel er sinds de jaren zestig geen oorlogsdreiging meer is, blijft
Australië Indonesië als een potentiële bedreiging beschouwen. Indo
nesië zet weliswaar zijn troepen vooral binnen de eigen grenzen in,
toch boezemt de grootte van de Indonesische strijdkrachten - zo'n 300
duizend man - de Australische defensietop angst in. Ter vergelijking:
het Australische leger telt 55 duizend manschappen. Het Australische
defensiebeleid is tot op de dag van vandaag gebaseerd op de'Indo
nesische dreiging'. Omdat het voor een land met 20 miljoen inwoners
te kostbaar is om mee te gaan in de wapenwedloop, moet Australië
op zoek gaan naar niet-militaire mogelijkheden om de 'Indonesische
dreiging' in te dammen.
Beschadigde verhoudingen
Ondanks aanhoudende binnenlandse kritiek op de Australische toe
nadering tot Indonesië - waarom zou je zo'n regime steunen? - kreeg
de samenwerking tussen de twee landen steeds meer vorm.Tot de
verkiezingen van 1996.
De Liberal Party won de verkiezingen en nam afstand van het Indone-
siëbeleid van het vorige kabinet. Minister-president John Howard was
aanvankelijk weinig geïnteresseerd in het onderhouden van goede
banden met Aziatische landen. Howard gaf demonstratief meer prio
riteit aan het verbeteren van de politieke en economische relaties met
Europa en de Verenigde Staten.
De economische crisis van 1997 en de val van Soeharto een jaar later,
maakte dat Howard zich moest bezinnen op zijn relatie met Indone
sië. Een onstabiel Indonesië is zeker niet in het voordeel van Australië.
Howard haalde de banden met Indonesië aan en sprak enkele keren
met president Habibie. Hij zou hem geadviseerd hebben Oost-Timor
onafhankelijkheid te verlenen. Nadat Oost-Timor in 1999 voor onaf
hankelijkheid koos, zijn Australische veiligheidstroepen naar het eiland
gestuurd om de orde te herstellen. Een actie waarmee Howard alom
veel lof oogstte. De lof smaakte naar meer en Howard kondigde een
nieuw buitenlandbeleid aan waarin Australië gezien werd als de de
puty van de Verenigde Staten in Azië. Een uitspraak die veel Aziatische
landen in het verkeerde keelgat schoot. Reden voor Indonesië om het
veiligheidsverdrag van 1995 in te trekken.
'War on terrorism'
Maar de relatie tussen Indonesië en Australië liep meer schade op. In
2000 kreeg Australië steeds meer te maken met Iraakse, Iraanse en
Afghaanse asielzoekers. Deze mensensmokkel werd vanuit Indonesië
georganiseerd, maar de Indonesische regering ondernam geen maatre
gelen om die te voorkomen.
De grootste gevolgen voor de relatie tussen Australië en Indonesië
had echter de deelname van Australische troepen aan de invasie van
Afghanistan in 2002 en de invasie van Irak in 2003. Australië en Austra
liërs werden vanaf dat moment doelwit van radicale moslims. Zoals be
kend, waren de aanslagen op Bali in 2002 en 2005 deels gericht tegen
Australische toeristen. In 2004 verwoestte een bom de Australische
ambassade in Jakarta. Hoewel de daders zijn gearresteerd, is Australië
verbolgen over het feit dat de mensen die in werkelijkheid achter de~~-
aanslagen zitten, zware straffen hebben ontlopen en dat de Indonesi
sche regering Jemaah Islamiyah niet verbood.
Verontwaardiging
Terrorisme en de bestrijding daarvan is niet het enige twistpunt tussen
de twee landen. In Australië werd verontwaardigd gereageerd nadat
bekend werd dat van drugsmokkel beschuldigde Australiërs zware
straffen kregen opgelegd. Vooral de zaak Schapelle Corby, een arche
typische jonge, blanke Australische die schuld aan marihuanasmokkel
ontkent, kreeg in de Australische media veel aandacht. De populaire
media in Australië voedden het heersende anti-Indonesische senti
ment met deze zaak, en stellen de vermeende corruptie in de Indonesi
sche rechtspraak voortdurend aan de kaak.
Indonesië is op zijn beurt verontwaardigd over de in zijn ogen hypo
criete houding van Australië: Indonesië wordt verwacht zware straffen
te geven aan Indonesische bommenmakers, maar lichte straffen aan
Australische drugsmokkelaars.
Toenadering
Sinds Yudhoyono in 2004 president van Indonesië werd, heeft hij
samen met Howard hard gewerkt aan het verbeteren van de formele
betrekkingen tussen beide landen. Na de tsunami, eind 2004, bood
Howard Indonesië voor één miljard Australische dollar aan noodhulp.
De Australische bevolking verhoogde dat bedrag met nog eens 260
miljoen Australische dollar. Yudhoyono liet op zijn beurt Australische
troepen toe in Atjeh die op hun beurt weer zorgden voor schoon drink
water en andere primaire behoeften.
moesson
