Diamanten Tempo Doeloe
Portret van de Japanse luitenant Zenziro Miyano
het vliegtuig en gaat met een aantal van hen op de
vleugel van de Dornier zitten.'Ik weet nog dat we wat
zwaaiden naar de passagiers op de andere vliegboten.
De meeste passagiers dachten dat zij nu veilig waren.'
Plotseling verschijnen aan de horizon een aantal vliegtui
gen.'Uit de verte leken het Royal Australian Airforce toestel
len/aldus Hasselo. Het blijken negen Japanse Zero's te zijn.
'Voor dat we wisten wat er gebeurde, werden we van alle
kanten beschoten.'
Hasselo laat zich in het water vallen en begint naar de kust te zwem
men samen met een aantal andere passagiers. Hij bedenkt zich echter
en zwemt terug naar de Dornier, neemt plaats achter het boordgeweer
en bestookt de aanvallende Zero's. De vliegboot raakt bij de tweede
beschieting zwaar beschadigd en begint te zinken. Hasselo kan niet
anders dan zichzelf redden.
In de baai speelt zich een drama af. De vliegboten staan in lichterlaaie
en gelekte olie uit de toestellen vat vlam. Wie niet verbrandt, of door
kogels wordt geraakt, staat voor de onmogelijke opgave tegen de
stroom in naar de wal te zwemmen. Veel evacués komen om.
Twintig minuten later is de aanval voorbij. Alle geallieerde vliegboten
zijn verwoest. De schade aan Japanse zijde is gering. Heldhaftig schie
tend op de landingsbaan van het vliegveld weet de Nederlander Guus
Winckel één Zero Fighter te raken.
Op de ochtend van 3 maart 1942 hebben de overgeble
ven Nederlandse vliegboten, volgeladen met evacués,
zich verzameld in Roebuck Bay, de baai van Broome. De
Nederlandse topvlieger Iwan Smirnoff vertrekt ook die
nacht vanaf Bandoeng met zijn Dakota. Vlak voor zijn ver
trek overhandigt een KLM-official hem een verzegeld pakketje.
Onder leiding van luitenant Zenziro vertrekken op dat zelfde
moment negen Zero gevechtsvliegtuigen vanaf Timor op weg naar het
Australische vaste land. Het kleine visserdorpje wordt het toneel van
een verwoestende Japanse aanval en vervolgens een zoektocht naar
een verdwenen schat.
'een drama speelt zich af'
Het water in de baai van Broome is nagenoeg rimpelloos als de negen
Nederlandse vliegboten met hun lading evacués één voor één op de
vroege ochtend van 3 maart landen. Broome is voor de vliegboten
slechts een tussenstop op de route naar andere, grotere, Australische
steden. In de baai liggen ook diverse Amerikaanse en Britse vliegboten.
Door het enorme verschil in getij kunnen de passagiers niet naar de wal.
Henk Hasselo, tweede piloot van de Dornier X-i, herinnert zich die
ochtend nog goed: 'We waren eigenlijk nog maar net geland. Bij het
vertrek vanaf Java hadden we zo veel mogelijk passagiers ingeladen,
waaronder veel vrouwen en kinderen. Het was erg warm in de cabine.'
Om de passagiers wat te kunnen luchten, opent Hasselo de deur van
Watervliegtuig
maart 2006
31
