Het Indische lijkt in dit land
alleen uit jeugdherinneringen te bestaan'
enigszins gedrongen pose stond afgebeeld in de kleuren van Vincent
van Cogh. Naast haar linkerarm de buste van een vrouwelijke voorou
der die zij zelf had gebeeldhouwd. Het hoofd was nogal kleiig uitgeval
len, maar beheerste de kamer als een heuse vorstin. Intussen vertelde
John over zijn lange en turbulente leven, waarin hij zo vaak de schepen
achter zich had moeten verbranden. Op mijn weg naar het toilet
fluisterde Helen me in, dat het zijn Hugenotenbloed was dat hem over
de wereld dreef en zo gemakkelijk afstand liet doen van zijn bloedban
den. Intussen vertelde hij zelf over zijn jaren op Celebes als inspecteur
van politie. Later had hij het over zijn boottocht naar Nederland, op
een vrachtboot waar ze hangmatten in de ruimen hadden hangen.
Van huis uit een Indische jongen, die op jonge leeftijd - samen met zijn
zusje - door zijn vader naar Nederland werd gestuurd, om niet te verin
dischen. Dat was goed gelukt, bleek toen we het aan het eind van ons
gesprek kregen over de dingen waarmee hij zich identificeerde. Hij had
het gelijk over zijn jeugd in Nederland, zijn Hollandse vrienden, van wie
er de laatste jaren steeds meerwaren gestorven. De Nederlandse lie
deren, Wilhelmina die hij gediend had, de hele vaderlandse kluwen van
zijn jaren als jongeling. De herinneringen aan dat 'vaderland van zijn
jeugd' konden hem echt heimwee bezorgen. De kern van zijn weemoed
lag daar begraven, niet in Indië, dus een écht Indische jongen voelde hij
zich niet. Tot the other dutch behoorde hij alleen zijdelings. Wel had hij
de dramatische jaren veertig in het voormalig Nederlands-lndië door
gebracht, met alle verschrikkingen van dien. De martelingen waarvan
hij openlijk verslag deed, logen er niet om. Dat was ook zijn band met
andere Indiëgangers, met wie hij overigens veel minder contact had
dan de groep in Melbourne - alleen al door de afstand. Ook in Australië
blijft het Indische verleden voor verwarring zorgen.
Wim Willems is hoogleraar sociale geschiedenis aan de Universi
teit Leiden en projectcoördinator bij het instituut voor migratie
en etnische studies. Onlangs publiceerde hij samen met Ulbe
Bosma en Remco Raben het boek De geschiedenis van de Indische
Nederlanders, in dit boek schrijft Wim Willems ondermeer over
de geschiedenis van de Indische Nederlanders in Australië. In de
voorgalerij verloten we vijf exemplaren van De geschiedenis van
de Indische Nederlanders.
maart 2006 37
