I
llil
jj
Guus Winckel (Banka, 1912) groeit tijdens de Tweede
Wereldoorlog uit tot één van de moedigste en meest
gerespecteerde vliegers van het Knil. In Nederland is hij
nagenoeg onbekend, maar in Australië is hij een held.
DOOR MARIANNE VAM VELZEN Q FOTOGRAFIE MERVIN PRIME
De 92-jarige Winckel loopt
voorop tijdens de ANZAC-
parade in Brisbane in 2005.
Burleigh Water, Australië - Guus Winckel is een brede, boomlange man.
Behalve zijn stok, die een versleten knie ondersteunt, verraadt niets
zijn ware leeftijd. Hij is 92 jaar oud, maar ziet er twintig jaar jonger uit.
Winckel woont in Nieuw-Zeeland, maar brengt de koude wintermaan
den samen met zijn vrouw Yvonne door aan de Australische Oostkust.
'Ik ben in Indië geboren en getogen,'zegt Winckel, Tk hou niet van kou.'
'de oorlog ligt op de loer'
Als zoon van een vertegenwoordiger van de K.P.M., wordt Willem Fre-
derik August Winckel op 3 november 1912 geboren op Banka. Het gezin
verhuist later naar Semarang waar zijn vader een shipping concern
opricht. De zestienjarige Winckel wordt voor zijn opleiding naar de
zeevaartschool in Delfzijl gestuurd.
In 1936 besluit hij te reageren op een advertentie waarin een
opleiding wordt aangeboden als kortverband vlieger bij de KNILM.
Winckel twijfelt aanvankelijk omdat hij al 23 jaar is en wellicht 'te
oud' voor de opleiding. Zijn makker Bert Schop stelt voor de postze
gel te betalen als Guus de brief schrijft. Winckel wordt aangenomen
en start zijn pilotenopleiding.
'De opleiding ging erg goed,'vertelt hij trots,'Ik werd na verloop van
tijd zelfs ingedeeld als instructeur.' Maar het zijn roerige tijden en de
oorlog in het Oosten ligt op de loer.
'een totale nederlaag'
Als in 1941 de Japanners Pearl Harbor aanvallen, luidt dit het begin in
van de oorlog in de Stille Zuidzee. Winckel wordt als transportvlieger
voor het Knil op de Lockheed Lodestar gezet.
'We moesten overal heen,'vertelt hij over deze periode,'gewonden
ophalen, troepen weg brengen, levensmiddelen verspreiden en dat
alles onder de meest onmogelijke omstandigheden en vaak zonder
radiocontact.'
Al snel blijken de Japanners te sterk voor de geallieerden. Op 27
februari doet een Striking Force, samengesteld uit Nederlandse,
Amerikaanse, Britse en Australische schepen, onder leiding van
schout-bij-nacht Karei Doorman, nog een wanhopige poging de Ja
panse invasievloot tegen te houden. Dit leidt tot de Slag om de Java
Zee, die eindigt in een totale nederlaag voor het geallieerde eskader.
Winckeh'De evacuaties vanuit Nederlands-lndië van militair personeel
maart 2006
