WinckeI schiet zijn mitrailleur leeg
op het toestel dat even daarna in zee stort
en hun families naar Australië werden vanaf dat moment geïntensi
veerd. We vlogen voortdurend op en neer.'
Op i maart 1942 landen de Japanners op de noordkust van Java en
naarmate de hoop op een effectieve verdediging door de geallieerde
strijdkrachten ineen schrompelt, wordt de vliegbootbasis in Broome, Au
stralië, het verzamelpunt voor de evacuatie vanaf de zuidkust van Java.
'sound the alarm'
Op de ochtend van 3 maart 1942 liggen Nederlandse, Britse en Ameri
kaanse vliegboten met vele evacués in de baai van Broome.
Met zijn Lockheed Lodestar en een groep vluchtelingen arriveert Winc-
kel dezelfde ochtend op het kleine vliegveld van de stad.
'In Broome werd er getankt,' herinnert hij zich,'We waren op weg naar
Perth. Ik had bij het aanvliegen onze Catalina's en Dorniers in de baai
zien liggen. Ik stond mij wat uit te rekken toen ik negen stippen aan
de horizon zag. Ik dacht aanvankelijk dat het RAAF vliegtuigen waren
van de Australische luchtmacht, dus ik vroeg nog aan iemand op het
vliegveld:"Is the RAAF flyingtoday?" De man antwoordde ontkennend.
Ik zei:"Sound the alarm.The Japs are coming."Tja,toen brak de hel los.'
De Nederlandse Catalina's en Dorniers in de baai liggen als ratten in de
val. De Japanse Zero's schieten hun mitrailleurs leeg op de vliegboten
die al snel in de brand vliegen of zinken.
Ondertussen is Winckel op het vliegveld bezig zijn passagiers in
veiligheid te brengen.'Er lagen grote betonnen buizen naast de lan
dingsbaan. Ik heb ze daar maar ingestopt. Er was niets anders,' zegt
hij schouderophalend.
De Lodestar was bij de achterramen voorzien van een mitrailleur en Bil
Maks, Winckel's telegrafist, haalde deze intussen uit het vliegtuig. 'Ik
nam de mitrailleur van Maks over en met een trommel van tweehon-
i tromn
n mijn
i n ri lifprst links Guus Winckel
De bemanning van de B-52. -■
derd rounds aan munitie ben ik een eindje van mijn vliegtuig gaan
staan. "Smeer'em", zei ik nog tegen Maks.'
Tijdens de eerste aanval wordt de Lodestar van Winckel onherstel
baar beschadigd, maar zelf wordt hij niet geraakt. Tijdens de tweede
aanval komt één van de Zero's laag langs. Het is het vliegtuig van de
Japanse luitenant Kudo.
'Hij vloog vlak langs,'aldus Winckel,'ik zag hem zelfs lachen... maar
niet lang natuurlijk.'Winckel schiet zijn mitrailleur leeg op het toestel
dat even daarna in zee stort. Zijn hand raakt ernstig verbrand door de
gloeiende loop van zijn wapen, maar het heldhaftige optreden gaat
niet onopgemerkt voorbij. Later vertellen diverse Amerikaanse vliegers
over een wild schietende Nederlander en het levert hem de bijnaam
'Wild Bill Winckel'op.
Als na een kwartier de aanval voorbij is, beseft Winckel dat hij iets moet
doen. Zodra Paul Kranenburg op het stukgeschoten vliegveld met zijn
Lockheed landt, neemt Winckel het toestel over en begint met het rege
len van de evacuatie van de gestrande vluchtelingen en gewonden.
'het was waanzin'
Met een vliegtuig vol evacués vliegt hij naar het nabij gelegen Port
Hedland en daarna door naar Perth. Eenmaal gearriveerd krijgt hij van ka
pitein Sam de Mul het bevel om nog éénmaal terug te vliegen naar Ban
doeng. Winckel kan niet geloven dat er weer een beroep op hem wordt
gedaan. Met meer dan zeshonderd vlieguren in drie maanden tijd, is hij
doodmoe. Nu wordt van hem verlangd het onmogelijke te presteren.
'Het verzoek was bijna onmenselijk,' zegt Winckel nu.'De Japan
ners stonden aan de poorten van Bandoeng. Er was al tot overgave
besloten. Het was waanzin!' Er is op dat moment, volgens De Mul,
niemand anders met de specifieke kennis en ervaring van Winckel
die de vlucht zou kunnen maken. De kans dat de missie zal slagen,
wordt door zijn collega piloten geschat op een krappe vijf procent.
Toch vliegt Winckel de donkere nacht in op weg naar Java. Na een
bloedstollende vlucht weet Winckel zijn vliegtuig neer te zetten
op het vliegveld Andir. Met de groep officieren landt hij, tot ieders
verbazing, een dag later veilig in Perth.
Aan de herinnering van dit voorval houdt Winckel nog immer een
vervelende bijsmaak.'Weet je,'zegt hij nog steeds teleurgesteld,
'toen die officieren uitstapten, was er niet één die mij bedankte of
me een hand gaf.'
'het schip verdween in de golven'
Na de val van Nederlands-lndië worden de overgebleven officieren
en bemanningsleden van het Knil door de Royal Australian Air Force
44
moesson
