'Ik deed wat ik dacht dat goed was voor Indonesië'
de dagelijks coördinator van Golkar, en
Golkar had in het parlement negentig
procent van de zetels. Samen bepaalden
deze twee mensen de koers van Indone
sië. Behalve vice-president was Habibie
dagelijks coördinator van Golkar. Met het
aftreden van Soeharto en de beëdiging
van Habibie als president had hij feitelijk
alle macht in Indonesië in handen.'Dat
voelde niet goed. Als iemand met een Europese
achtergrond dacht ik: Nee, dat mag niet gebeuren!
Zoveel macht in handen van één persoon. Op die manier
functioneert een bestuur niet. Dat is ongezond. De wetgevende
en uitvoerende macht mogen niet in handen zijn van dezelfde persoon.
Dat kon voor de Franse revolutie misschien nog, met de Zonnekoning,
maar nu niet meer. Dat kan niet, dat is tegen de natuur. Daarom heb
ik me zo snel mogelijk teruggetrokken als dagelijks coördinator van
Golkar en verkiezingen uitgeschreven. Ik heb nooit handenwrijvend
achter mijn bureau gezeten en gedacht van: ik heb alle macht en nu
kan ik doen wat ik wil. Ik zei: Nee, dit gaat de verkeerde kant op. Als ik
niets doe is dit het begin van de Balkanisering van Indonesië. De kleine
onschuldige man op straat zou hier de dupe van worden. Zij zijn het
fundament van Indonesië, die moetje koesteren. Bovendien zou ik het
ook als mens niet kunnen verantwoorden. Ik was niet blij dat ik op dat
moment president was. Maar ik ben een religieus mens. Ik geloof in de
lieve God die het goed bedoelt met ons. Hij dacht: Die kleine jongen
daar, hij moet maar eens president worden. Alles heeft een reden. Was
er een andere persoon op dat moment op mijn positie geweest, Wahid
bijvoorbeeld of Megawati, vergeet het dan maar. Ik weet niet of zij
hetzelfde zouden zijn omgegaan met al die macht.'
Een instrument
'Ik heb me nooit president gevoeld. Daar had ik het te druk voor. Het is
verder ook niet zo belangrijk. Het presidentschap was voor mij bovenal
een instrument om iets te kunnen doen voor mijn land. Het ambt van
president is geen doel op zich. Ik wilde me dan ook alleen beschikbaar
stellen voor een tweede termijn als president, wanneer ik na mijn
verantwoordingstoespraak voor mijn beleid tijdens de presentatie van
de begroting, steun kreeg van minstens de helft van het parlement.
Ik merkte tijdens mijn presidentschap dat
veel mensen unfair tegen me waren. Dat
ze me geen echte kans gaven. Dat ze me
niet rationeel afrekenden op mijn daden,
maar zich in hun opinie over mij en mijn
beleid lieten leiden door emoties. Ik vond
het belangrijk dat ik als president steun
had van het parlement. Dat ik draagvlak
had. Ik weet met mijn twintig jaar ervaring als
minister drommels goed dat ik bij de presentatie
van de nieuwe begroting geen verantwoording hoef
af te leggen over mijn beleid. Toen mensen hoorden dat
ik mijn keuze of ik me verkiesbaar zou stellen voor een tweede
termijn af zou laten hangen van een stemming in het parlement,
dachten ze dat ik gek geworden was. Er is geen afzettingsprocedure,
het staat niet in de grondwet. Maar ik moest het doen, voor mezelf. Ik
zag dat het parlement emotioneel en unfair was, ik wilde weten of het
parlement rationeel genoeg was om mij op mijn daden te beoordelen.
De trias politica, ik wilde steun van het parlement. Mijn resultaten
liegen er niet om moet u weten. Ik had van Soeharto een inflatie van
78 procent geërfd, onder mijn bewind is die gedaald tot 2 procent.
Onder Soeharto was één dollar meet dan 16.000 rupiah, in 1999 was
het 6.500 rupiah. In de laatste maanden van de Orde Baru daalde de
Jakarta Stock Exchange van 500 naar 250 punten. In 1999 stond de in
dex op 600 punten. De werkloosheid is onder mijn bewind afgenomen,
ik heb voor een vrije pers gezorgd, ik heb het Oost-Timor probleem
opgelost en ga zo maar door.'
Na zijn verantwoordingsspeech voorgelezen te hebben voor het par
lement zonderde Habibie zich af om het parlement te laten stemmen
over zijn lot. 53 procent van de parlementsleden keurde zijn beleid af.
Habibie:'Vanaf dat moment was ik niet meer beschikbaar voor een
nieuwe termijn. Ik vond het prima. Het is niet alles om president te
zijn. Bovendien wilde ik een voorbeeld stellen. Het Indonesische volk,
de politiek laten zien hoe een democratie werkt. Dat een president niet
onfeilbaar is en dat in een democratie het parlement de baas is. Boven
dien hoefje geen president te zijn om je steentje bij te dragen aan de
ontwikkeling van Indonesië, dat kun je ook als gewone burger doen. Ik
vond het een blunder van het parlement dat ze mijn beleid afwezen.
22
moesson
