Tempo Doeloe albertinevanommen-douwes
Het deksel van het grote blik staat op een kier. Langzaam dringt
de geur van vanille mijn oude hersenen binnen. Een heerlijke,
fijne, aromatische zacht-zoete geur, die steeds sterker wordt.
Een ingeblikte
herinnering
Ik ben weer het meisje van zes jaar, dat met haar pappie door oma's
achtertuin loopt naar het gedeelte waar vanilleplanten staan. Kron
kelend om een paar kale struiken, ze zijn dik vlezig met aan de top ko
raalrode bloempjes, klimmen de vanilleslingers naar boven. Er hangen
trossen van groengele bloempjes aan deze takken. De vanillebloemen.
Pappie vertelt dat het een soort orchideeën zijn. Hij zelf had als hobby
het kweken en veredelen van orchi
deeën, die nog verder in de achtertuin
hingen tussen de djeroekbomen.
Altijd bloeiden er wel een paar soorten.
De mooiste leende hij uit aan
de kerk en soms wekenlang
hingen ze langs het altaar.
Ik loop dus mee, vol verwach
ting. Want... voor de eerste keer mag
ik pappie meehelpen de vanillebloempjes te
bestuiven. Niet elke bloem had de kans zichzelf of
door insecten te bestuiven en om de opbrengst wat
te verhogen moest de mens eraan te pas komen. De
vanillestokjes werden weliswaar wat kleiner, maar de
geur bleef goed.
Met een korèk koeping (verzilverd oorpeutertje) in
mijn hand krijg ik de opdracht de onderste bloemen te
bestuiven. Uit een geopende bloem haal ik heel, heel
voorzichtig één polletje van stuifmeel eruit en die
plaats ik in een andere bloem. Ik werk aan de onder
kant en pappie doet de bloemen die veel hoger hangen. Eindelijk is
het werk af. En nu enkele weken wachten tot de groene vanillebonen
groot genoeg zijn en ze afgeplukt worden.
Daarna volgt opnieuw een secuur werkje. De nog vrij groene
bonen worden door oma zelf op flanellen doeken gelegd en in een
bepaalde ruimte van het huis 'gewinddroogt'. Elke dag worden ze dan
met een flanellen lapje opgewreven en omgekeerd. Dagenlang! De
boontjes zie je zienderogen verschrompelen en donkerder van kleur
worden. Dan kwam de dag dat de nu heerlijk geurende vanillestokjes
in bosjes van vijf of tien, lengte bij lengte, met een fijn dun draadje bij
een worden gebonden. Daarbij mocht ik ook helpen als ik van school
thuis kwam. Ik zat toen in de eerste klas van de lagere zusterschool
aan deïoentangseweg in Salatiga.
De weg van de vanillestokjes ging verder: de
mooiste werden verkocht aan de apotheker, die het
verder verkocht, de kleinere stokjes gebruikte hij om
er essences van te maken en sommige Chinese koek
jesverkopers kochten ook de kleinere stokjes voor hun
kwee-kwee. Maar... oma nam natuurlijk voor eigen gebruik
ook wat van de eigen oogst voor onszelf thuis. Ze bewaarde
ze dan in het suikerblik, waardoor ook
de suiker al meteen het heerlijke
aroma kreeg. En maakten we
cake of taart dan werd zo'n
stokje uit het suikerblik
gehaald en de fijne zaadjes uit het stokje genomen
en in het deegmengsel gedaan. Hier koop ik ook
altijd nog een paar vanillestokjes en doe ze
in mijn suikerblik. En elke keer komt deze
herinnering uit 1940 bij me naar boven.
Een gelukkige tijd toen.
'dustratie-
Lezers schrijven...
Wil je ook in deze rubriek komen,
schrijf dan een verhaal over een specifieke
gebeurtenis of herinnering uit de tijd van
vóór de repatriëring. Schrijf rond de 500
woorden en stuur ofe-mait dit - samen
met een bijpassende foto - naar Moesson,
iedere maand wordt het beste verhaal ge
selecteerd. Moesson bedankt Albertine van
Ommen-Douwes voor haar bijdrage.
moesson
