'Je mag hopen dat je talent hebt,
want je kunt componeren niet leren'
'In Nederland groeide ik op in het door oorlogsbombardementen be
schadigde Bezuidenhout in Den Haag, de Juliana van Stolberglaan. In
de tijd waarin de Amerikanen nog als geïdealiseerde bevrijders werden
gezien, was alles wat Amerikaans was waanzinnig populair. In 1956, ik
was toen vijftien, emigreerden wij naar Canada en later naar Amerika
waar familie van ons woonde. Na twee jaar daar gewoond te hebben,
kwam er een recessie en dus gingen we weer terug naar Nederland.
Maar Amerika voelde als het land van de onbegrensde mogelijkheden,
het beloofde land. Ik ging bij mijn familie in Pennsylvania naar de
highschool. Amerikaans onderwijs is veel aanschouwelijker dan bij ons.
Ik koos atletiek, was broodmager en kon goed hardlopen. Ik at mijn
eerste hamburger en droeg mijn eerste Amerikaanse spijkerbroek. We
bleven thuis over Indië praten en aten nasi goreng met sambal omdat
onze oom die de overtocht sponsorde ook een Indisch verleden had.'
Conservatorium
Roderiks vader had nauwelijks interesse voor muziek. Zijn moeder
daarentegen had pianoles gevolgd op het conservatorium en kon erg
goed pianospelen. Roderik ging net als zijn moeder naar het conser
vatorium.'Ik heb eerst slagwerk gestudeerd aan het conservatorium.
In die tijd speelde ik ook vaak, iets wat ik nu niet meer doe. Ik voorzag
in mijn inkomsten door middel van jazz-schnabbels als drummer. Ik
heb overal in Den Haag gespeeld, zelfs op de Scheveningse Pier. Ik
heb ook een tijd viool gespeeld in ensembles. Ik zal je die viool maar
niet laten horen.
Tijdens mijn studie aan het conservatorium koos ik de zwaarste
studie die er indertijd was: de theorie der muziek. Ik geloofde toen
niet in compositieles en dat geloof ik in zekere mate nog steeds niet.
Componeren kun je niet leren.dat is gewoon een talent datje hebt.
Een gave, net als improviseren. Je kunt wel trucjes leren om het na te
doen of een stukje maken, maar dat is iets anders dan componeren en
improviseren. Ik dacht, als ik wil componeren, moet ik zorgen dat mijn
gereedschapkist goed gevuld is met theoretische kennis. In de loop
der jaren is mijn gezichtspunt enigszins veranderd, want ik zie erg veel
componisten die uit andere hoeken komen, pop en dergelijke, die in be
ginsel op hun intuïtie werken en dat later aanvullen door theoretische
kennis. Dat is ook mogelijk.'
De dag dat De Man zijn diploma kreeg, werd hij gevraagd om les te
geven aan het conservatorium. Niet lang daarna kreeg hij een vaste
aanstelling, iets wat tegenwoordig ongekend is.'Het was een vreemde
gewaarwording. Ik was van de ene dag op de andere van student tot
docent gebombardeerd. De conciërge gedroeg zich plotseling anders
als ik het gebouw betrad en als er gevraagd werd naar wie er hier les
gaf, werd er soms vreemd opgekeken als ik aangewezen werd tussen
de studenten. Ik heb lesgeven altijd heel erg leuk gevonden en muziek
theorie altijd zeer interessant. In 1972 begon ik met lesgeven aan het
Koninklijk Conservatorium en sinds de jaren negentig geef ik er ook les
in compositie. Een soort psychologische begeleidingsles.
Het Koninklijk Conservatorium is een inspirerende plek. Een uitstekende
plaats om allerlei muziekvormen te leren kennen. Een inkomen genere
ren uit muziek componeren valt niet mee. Ik ben blij met de combinatie
met het lesgeven. Je hebt het ook nodig, anders word je gek om je als
componist eindeloos op een kamertje te moeten afsluiten.'
Componeren
'Ik heb tot mijn grote genoegen de laatste jaren veel contact met
Rusland. Ik merk dat zij heel goed voelen waar mijn muziek over gaat.
Uit hun reacties en recensies blijkt dat ze mijn muziek on-Nederlands
vinden. Ik pas waarschijnlijk niet in de Nederlandse school. Ik vind het
altijd belangrijk om iets anders te doen. Wat niet Nederlands aan mijn
muziek is, is misschien dat ik veel kleur en passie projecteer. Misschien
is dat niet echt Nederlands. Ik voel me on-Hollands, hoewel, zo drama
tisch bedoel ik dat niet.'
44 moesson
