'In elke grote stad in Indonesië
zijn punks te vinden, van
Manado tot Medan
buiten te sluiten. Waar in het Westen
de meeste bands beschikken over
hun eigen apparatuur, en vervoer en
onkosten meestal vergoed worden
door de concert organisator, is dat in
Indonesië allerminst het geval. Bijna
niemand heeft een eigen muziekinstru
ment, dus er moet constant geleend of
gehuurd worden. Als bands uitgenodigd
worden op een concert te spelen, komt het
vaak voor dat de bands moeten betalen om
te mogen spelen in plaats van andersom. In het
spaarzame geval dat er winst gemaakt wordt, krijgen
de bands hun geld terug en zo worstelen de underground
punks om hun scene in leven te houden.
Spanningsveld
Ondertussen is de reactie van de rest van de samenleving op de
opkomst van punk in Indonesië vergelijkbaar met de reactie van de En
gelse samenleving in de jaren zeventig. Punks worden vaak beschouwd
als criminele relschoppers of verloren jongeren zonder toekomst.
Ik herinner me de dag die ik doorbracht met Rico, een punk uit Jakarta,
getooid met een groene hanenkam en van top tot teen aangebrachte
tatoeages. In de bus op weg naar de illegale cd/dvd markt te Glodok
schoven een aantal vrouwen angstig van ons weg zodra ze Rico in het
vizier kregen. Aangekomen op de markt werd hij herhaaldelijk openlijk
uitgelachen en nagewezen en op de terugweg werden we aangehou
den door een politieagent die hem botweg vroeg waarom hij eruitzag
als een crimineel.
Veel van de angst en het onbegrip wordt beïnvloed door de media, die
vooral uiterlijke kenmerken zoals tatoeages belichten. Op de sociale
aspecten wordt niet ingegaan. Zo zijn punks betrokken bij tal van
sociale projecten variërend van het organiseren van benefietconcerten
voor minder bedeelden, tot 'Food not Bombs': het uitdelen van voedsel
onder de armen in de steden. Er blijft dus een constant spanningsveld
bestaan tussen punk en de rest van de maatschappij. Punks rebelleren
tegen het status quo, en het status quo haalt de neus op voor punks.
De toekomst van punk in Indonesië hangt af van verschillende ont
wikkelingen. Cruciaal is het spanningsveld tussen underground en
mainstream. Op dit moment zitten de underground punks gevangen
in een vacuüm: als ze zich afsluiten voor de rest van de maatschappij,
lopen ze het risico te stagneren en slechts tot bekeerlingen te preken.
Maar als ze naar buiten treden, lopen ze het risico geïncorporeerd te
worden door de mainstream maatschappij en zullen de punkidealen
langzamerhand verloren gaan.
Wervelstorm
Wat er ook gebeurt in de toekomst, één ding staat vast. Punk is nu nog
verre van dood; in Indonesië is punk springlevend! Zij die claimen dat
punk dood is, zouden het Jakarta Bersatu-festival bezocht moeten heb
ben in een sportcomplex in Blok M, het zakelijk district in Jakarta. Waar
normaliter badmintonspelers hun dropshots en smashes oefenden,
krioelden nu ruim zeven duizend punks rond het stadion om meer dan
twintig bands te zien. Buiten werd het geluid gereduceerd tot een laag
bonzen. De honderden punks die er rondhingen, op de grond zittend,
kletsend met hun vrienden, rokend en drinkend, deden de situatie
bijna surrealistisch lijken; misplaatste punks tussen de wolkenkrabbers
die de skyline van de stad opmaken. Hun verschijningen waren op z'n
zachtst gezegd kleurrijk; enorme felgekleurde mohawks, die deden
vermoeden dat de fabricatie heel wat tijd en geduld gekost had, kettin
gen, leger kisten, bandshirts, tattoos en piercings. Nietsvermoedende
voorbijgangers konden met moeite hun ogen geloven.
Binnen veranderde het lage bonzen in een snel, luid en rauw punk ge
luid, voortgebracht door de immens populaire band Marginal. De dui
zenden toeschouwers dansten, sprongen in het rond en zongen hardop
mee. De pit zag eruit als een wervelstorm van lichamen. Dit had zo
z'n effect op de temperatuur, het moet bijna 40 graden geweest zijn.
Foto's nemen was onmogelijk; mijn camera kon de intense vochtigheid
die elk oppervlak deed parelen met zweet niet aan. Af en toe vielen
mensen flauw en werden vakkundig weggedragen door hun vrienden.
De zanger hield een korte speech over politieke oppressie en de nood
zaak om samen tegen het systeem te vechten 'Niets zal ooit veran
deren als we het niet zelf doen'schreeuwde hij, en toen het nummer
inzette leek het stadion te ontploffen... Terwijl ik met moeite mijn weg
naar buiten worstelde, klonk uit duizenden kelen het refrein:'Punk's
not dead, punk's not dead!'
mei 2006
