zijn beschermengel.-'Hij komt vaak in mijn
dromen tevoorschijn. Zeker als ik echt in de
problemen zit, verschijnt hij in mijn dromen.
Ik word dan kletsnat van zweet en tranen
wakker. Wanneer dat gebeurt, weet ik dat
mijn problemen opgelost zijn.'
Leren, leren, leren
Na de middelbare school wilde Lonny ge
neeskunde studeren in de Verenigde Staten.
Om financiële redenen was dat echter niet
haalbaar. Lonny ging op advies van anderen
naar Nederland om daar de financiën voor
een studie in de Verenigde Staten alsnog
rond te krijgen. Lonny:'Ik wilde in Nederland
mijn studentenvisum voor de VS regelen
om zo mijn droom waar te kunnen maken.
Daar kwam alleen niets van terecht. Ik kwam
toen in een situatie waarin ik moest zien te
overleven en mijn droom moest laten varen.
Ik stond met mijn rug tegen de muur, sprak
de taal niet en moest op de een of andere
manier geld verdienen. Via een nichtje kreeg
ik een baan in een restaurant als afwasser.'
Binnen acht jaar klom Lonny op van afwas
ser tot bedrijfsleider. Niet lang daarna begon
hij een eigen restaurant.'Ik heb het leven
in Nederland altijd een beetje gezien als
naar school gaan. Het was altijd leren, leren,
leren. Ik heb in Nederland veel mensenkennis
opgedaan, mijn horecapapieren gehaald en
verschillende talen geleerd. Ik heb daarvoor
geen enkele taalcursus gevolgd. Door simpel
weg veel met mensen te communiceren pikte
ik de woorden op en die probeerde ik dan zelf
te gebruiken. Het leren ging eigenlijk vanzelf.'
Zo vader, zo zoon
Na een succesvolle carrière in de horeca wilde
Lonny met de vaardigheden en kennis die hij
in die jaren heeft opgedaan iets terug doen
voor Bali.'Op Bali werkje met toeristen. Die
komen daar om zich te vermaken en dat zien
heel veel Indonesiërs niet. Die zien alleen dol
lartekens. Ik weet wat Europeanen verwach
ten op Bali wat betreft mensen, eten, verblijf,
entertainment. De Nederlandse markt ken ik
door en door en dat heb ik te bieden op Bali.
Daarom heb ik na twintig jaar in de horeca
te hebben gewerkt mijn restaurant verkocht
en ben ik terug gegaan naar Bali. Ik heb daar
geprobeerd het Bali Hotel te kopen, maar het
was een onderdeel van een keten geworden.
In wezen had ik Nederland al definitief vaar
wel gezegd.'
Maar Lonny's afscheid van Nederland bleek
geen definitief afscheid. Toen de Tros Lonny
vroeg om het kookprogramma De Reistafel
te maken, kwam hij terug naar Nederland.
Lonny:'Zonder dat ik het ooit van plan ben
geweest, ben ik het beroep van mijn vader
gaan uitoefenen en ben ik daarmee bekend
geworden.'
Ruiken als een Europeaan
Ik krijg wel eens e-mails en brieven waarin
dingen geschreven worden als: "Mijn zuster
kan beter koken dan jij. Zij had dat pro
gramma van jou beter kunnen doen." Er
zijn natuurlijk heel veel Indische mensen in
Nederland en dan kom juist ikals Indonesiër
op tv. Maar wat kan ik eraan doen? Het kwam
gewoon op mijn pad. In het begin dacht ik
ook wel: Waarom heb ik dit geluk? Het gaat
nu de goede richting op. Een van de sterke
punten van het product Lonny als geheel
is dat ik een management heb dat bestaat
uit Nederlanders. Er zijn een aantal dingen
die voor Nederlanders vanzelfsprekend zijn
en voor ons niet. Misschien is het wel cliché
maar als wij een opdracht krijgen, gaan we
eerst bedenken of het echt belangrijk is of
het nu gebeurt. Nederlanders denken daar
niet eens over na. Die doen het meteen. Ik
heb dat intussen ook wel geleerd hoor. Ik
moet mezelf ook gewoon als Europeaan
beschouwen. Daar kwam ik achter toen ik op
Bali terug kwam.Toen ik over de markt liep
met mijn vriend dachten ze dat ik een toerist
was. Weet je hoe dat komt? Doordat ik zo
lang in Europa heb gewoond, ruik ik anders. Ik
rook zoals de toeristen.'
Erkenning
De erkenning die Lonny in Nederland heeft
verworven, hoopt Lonny ook op Bali te
krijgen.'Toen ik terug was op Bali, kon ik het
me permitteren om in een mooi onderkomen
te wonen. Ik wilde van vrienden en familie
erkenning krijgen voor al die jaren dat ik in
Europa heb gewoond en voor de ervaringen
die ik daar heb opgedaan. In Europa krijg ik
er wel erkenning voor, maar op Bali blijven
het toch slechts verhalen. Ik heb er geen pro
blemen mee hoor, maar om werk te kunnen
vinden op Bali is die erkenning wel belang
rijk. Voor mijn werk in Indonesië is het ook
belangrijk dat ik met hen kan omgaan zoals
zij met elkaar omgaan. Maar mijn kracht ligt
denk ik in het feit dat ik een Europese menta
liteit heb gekregen zonder mijn Balinese aard
kwijt te raken. Je hebt beiden nodig.'
juni 2006 15
