7}
OMA SLAAT ZICH ER DOOR
STENEN REGEN
Isafl
A
MAMPIR BIJ UW ANAKS EN TJOETJOEKS VER WEG?
Wij specialiseren ons in het verzorgen van bezoekreizen naar Canada
en U.S.A. of waar dan ook!
x>X/ Ons spaarsysteem kan U hiermede ook prachtig helpen.
THERESIASTRAAT 82
DEN HAAG - TELEFOON 723808
INDONESISCHE WIJSHEID
Hierbij een paar citaten uit een brief die we van
een dame mochten ontvangen, die nog maar een
jaar hier in het land is en woont in een tehuis
voor bejaarden. Ondanks dat ze het zelf lang niet
altijd gemakkelijk heeft, tracht ze voor deze oudjes
zoveel mogelijk te zijn onder het motto, zij hebben
het moeilijker dan ik. De brief spreekt wel voor
zichzelf en ik hoef er niets meer aan toe te voegen.
Ik woon hier met 115 personen in een centrum
van gerepatrieerden. Ik ben een heel eenvoudig
mens, die de lichtzijde tracht te vinden in een
verloren zaak. (dit als antwoord toen we onze waar-
dering voor haar werk uitspraken). Die meen ik
gevonden te hebben in het dienen van deze ge
meenschap van berooide en verdreven ouden van
dagen. Zij zijn dikwijls nog meer terneergeslagen
dan ik en dan lach ik maar en praat in hun eigen
kromme taaltje over lekker Indisch eten of over
onze belevenissen bij de H.C. in Djakarta.
Dit vinden ze heerlijk, een onuitputtelijke bron vair
herinneringen, want onderstand halen bij de H.C.
was een feest. In luidruchtige groepen in betjaks
togen ze naar Senen of Pasar Baroe met veel ge
op zak, beli oleh-oleh voor de tjoetjoeks. Hier
hebben ze 4.— in de week te verteren en dat is
in een paar dagen op aan sigaretten, beli nassi in
het cafétje hiernaast en allerlei sambalans van de
„warong keliling" die hier s'zaterdags komt. Mij
vergeten ze daarbij niet. „Kowé maoe apa non, mart
Oma beliken". Van hun armoedje kopen ze mij
nog een paar loempia's of tahoe goreng. Om niet
een helen dag maar stil te zitten, help ik de oudjes
graag met brieven schrijven, want de meeste In
dische dames kunnen schrijven, noch lezen.
Hun bedden maak ik op en leid hun wel twintig
keer op de dag de trappen af en op. Hun dank
baarheid hiervoor is aandoenlijk. „Ini non, presèn
dari Oma".
Een gulden of een paar koekjes, niet aannemen
betekent boosheid van hun kant.
Er is hier een uitgestrekte groenten en bloemen
tuin en nu, in de zomer, is het hele huis versierd
met de mooiste bloemen. We zijn met z n tweeën
aangewezen om hiervoor te zorgen en dit is een
van'de lichtpunten van mijn leven. We hebben een
televisie en een piano en ook een paar krontjong
boeken. Bengawan solo speel ik graag voor de
oudjes. Mijn slaapgenote speelt accordeon en ik ook
nog mandoline en zo vormen we een klein orkestje
onder elkaar, ook één van de lichtpunten. Ook
ga ik met een vaste club tafeldekken, borden was
sen, 30 botervlootjes vullen, elke morgen de stoelen
schikken in het salon. En zo breng ik mijn dag
door.
We hebben alle rassen uit de Archipel hier ver
tegenwoordigd, Ambonnese, Chinese, Javaanse,
Soetidanese, Surinaamse en Japanse dames. Z/e
spreken meest Indonesisch, en de jongeren zijn in
hun oog nog altijd „non en ,,njo
Zo nu en dan maken wij een grote trip, naar
Duitsland en kortgeleden naar Arnhem in twee
grote bussen. De gebrekkigen en hele oudjes gaan
niet mee. Maar dan onderweg moet U dat mee
maken: „Non. sepatoe goewa sesek, kaki goewa
sakit". Temidden van talrijke kijkers worden de
schoenen uitgetrokken en gaan ze op kousen ver
der, zich niet bekommerende om al die verbaasde
blikken. „Apa Oma tida maloe??" „Masa bodo.
Als rechtgeaard Indisch kind ben ik natuurlijk
goewa soeda paja Onze directeur kijkt gelaten toe,
want in de bussen blijven zitten willen ze niet. Het
is wel droevig, dat zulke bejaarden mensen, die
geen nederlands kennen, zich moeten aanpassen
aan dit voor hun zo moeilijk en vreemd leven.
Gaskolectra (sedert 1931)
Keizersgracht 486
Amsterdam, tel. 43772 en 32716, levert U franco
uit de ruime keuze van goederen, zo als meu
belen, woningtextiel, kleding, alle soorten haar
den en kachels, stofzuigers, geijsers, wasmachines
koelkasten, radio, televisie, huishoudelijke art.
glas- en servieswerk, enz enz-
Prima service, betaling in overleg Wij lichten
U gaarne nader in-
grootgebracht met de meest ijzingwekkende verha
len over roemah's anker, poentianak, sirihspuwen,
stenenregen en was dies meer zij. Vooral mijn
oudere broers en zuster hadden er een heilloos
plezier in om ons, de twee kleintjes, met die verha
len de doodschrik op het lijf te jagen. Later, toen
ik wat ouder was, begon ik te begrijpen dat het
maar bangmakerij was, na een paar keer harte
lijk uitgelachen te zijn, als ik 's avonds luid zin
gend langs de donkere overloop naar de badka
mer rende om voeten te wassen en het verdere
ritueel te volgen vóór het naar bed gaan- of als ik
met een enorme sprong mijn bed in dook, zodat
het in al zijn ijzeren voegen kraakte omdat ik bang
was, dat iets griezeligs in mijn kuiten zou knijpen.
Toen ik nog wat ouder werd had ik andere dingen
aan m'n hoofd en vergat gewoon dat er spookver
halen ook maar bestonden, tot op een keen
Ik zal toen vijftien geweest zijn. Mijn kamer had
openslaande deuren naar de tuin die, opzij van het
huis, anderhalve meter breed was en door een
laag muurtje, waarlangs een droge greppel liep,
van de stille straat gescheiden was.
Ik weet nog goed dat ik aardrijkskunde-Duitsland
zat te leren voor de volgende dag en omdat het
buiten al schemerde was binnen het licht aam Ik
zat dicht bij de tuindeuren die wijd openstonden.
SE'SENDOK SE'HARI
1. Bung, jij staat met evenveel rechten (maar ook
plichten!) op deze wereld als ieder ander.
Pukul terus atau kembali!
2. As jij bang
Ander branie,
As jij branie,
Ander larie!
3. Het is goed om soms terug te blikken,
Maar ga altijd voorwaarts!
4. Begin nooit met te denken „ze hebben wat
tegen me.
Want meestal doen „ze" dat niet!
5. Waar je ook ter wereld bent,
„Try to make the best of it!
6. Wat geeft het of „men" het verschil niet
weet tussen Indisch of Indonesisch?
Als je een „vent" bent, ben je laku!
(„What is in a name?": bung Shakespeare dulu
bilang)
7. Voor de zondag:
„Gojang kaki sadja"
Kèn óók in Goelaan!
SI TON.
Er tikte iets op de stoep.
Toen weer, en nog eens.
Ik keek, maar zag niets.
Een hele serie tikken, net of er kleine stenen op
de stoep vielen.
Weer keek ik, zag weer niets.
Verbeten trachtte ik verder te leren, maar steeds
sneller hoorde ik de stenen op de stoep vallen.
Mijn hart begon zwaar te bonken en met trillende
benen sloop ik naar de deuropening.
Doodse stilte niets te zien.
Nauwelijks zat ik over mijn Bos-atlas gebogen of
daar begon de ellende opnieuw. Ik moest me nu
met alle macht beheersen om niet gillende naar de
kamer van mijn zuster te hollen. Nóg ben ik dank
baar dat ik uiterlijk rustig de deur opendeed en
onverschillig zei: „Zus het spookt in mijn kamer
„Doe niet zo idioot", zei Zus ongeduldig, „heus,
kom alsjeblieft even kijken. Er vallen aldoor stenen
en er is niets te zien
We werden, bij de binnenkomst van mijn kamer,
verwelkomt door geratel van vallende stenen. Moe
dig stapte Zus naar de stoep, zag niets, liep de nu
al donkere tuin in.
„Wel krachtterm krachtterm kracht
term. „Wat is er" zei ik benauwd vanuit de veilige
kamer'. „Een draad en twee ellendelingen in de
goot!"
Twee jongens uit m'n klas lagen te sterven van het
lachen in de greppel voor het huis. Ze hadden een
steentje aan een zwarte draad gebonden en met een
punaise aan mijn deur geprikt. Door vanuit de
goot aan de draad te trekken hadden ze het steen
tje vrolijk op de stoep laten dansen.
Aan een kant was het gelukkig dat ik sprakeloos
van nijd was, anders was er die avond bepaald
zéér onwelvoegelijke taal gebezigd.
IKo
Kom eens bij ons omongen
N.V.
Seperti teboe, airnja dimakan empasnja diboeang.
Zoals bij het suikerriet het sap genuttigd wordt en
de vezels worden weggeworpen.
Ondank is 's werelds loon. „Der Mohr hat seine
Schuldigkeit getan, der Mohr kann gehen!" Beide
(en soortgelijke Europese) spreekwoorden zijn alle
nog nét een trapje te laag in wijsheid, omdat zij
een gevoelsfactor inhouden. Het Indonesische
spreekwoord zegt zonder enige bitterheid: „Het is
nu eenmaal zo dat een mens ge(mis)bruikt wordt
om het goede dat hij geven kan en dat men het
onbruikbare verwerpt." (Laat ons niet bitter zijn,
verdienstelijke zonen en dochteren uit het oude
Indië zelfs niet om het gebrek aan waardering
voor vaak nog zoveel tussen de ampas verborgen
sap!).
