MULTATULI 2 MAART 1820
RADIO BOLLAND
IN MEMORIAM
Tevens hét adres voor TELEVISIE
D. M. G. KOCH
2
AAN DE INZEND (ST) ERS VAN KOPIE
Wij krijgen nog al eens brieven in allerlei toon
aarden, waarvan de quintessence is: Waarom is
mijn kopie nog niet geplaatst? Ik had het graag
terug.
Dit geeft ons echt veel werk, want hoewel we al
uw verhalen hebben trachten in te delen en in di
verse mappen hebben ondergebracht geeft het soms
een heel gegraaf en gezoek om de betreffende
kopie op te scharrelen.
Als uw verhaal niet geschikt is voor de plaat
sing krijgt U daarvan bericht. Als het wel geschikt
is, kan het soms heel lang duren, wel meer dan
een jaar in sommige gevallen, voor het in het krant
je komt. Dit kan heel veel oorzaken hebben.
a. We hebben heel veel kopie over het bepaalde
onderwerp en kunnen niet vaak achter elkaar
over hetzelfde vertellen.
b. Sommige kopie is geschikt voor een bepaald
nummer en wordt tot dan bewaard.
c. Veel kopie moet nog uitgetikt worden, en als
we het erg druk hebben, wat meestal wel het
geval is, blijft dit te lang liggen, vooral (en
nu niet meteen boos worden) als het hand
schrift met moeite en pijn ontcijferd moet wor
den.
d. Uw verhaal kan heel goed zijn, maar voor ons
kleine blad te lang. Onze wensdroom is nog
steeds een groter blad, waarin we al deze ver
halen een plaatsje kunnen geven.
Sommige verhalen moeten we met een bloe
dend hart terugsturen, die o zo goed waren,
maar te lang.
e. Als u erg gesteld bent op uw verhaal, zou u
het dan niet zelf in tweevoud kunnen maken,
zodat u er een afschrift van hebt en ik niet
constant de zenuwen heb en moet bedenken
in welke map ik dat verhaal nu weer heb
weggestopt.
Hiermee zou u ons al enorm kunnen helpen.
IDA VAN KOETSVELD
Stationsweg 143 - Den Haag
Tel. 11.50.86
heeft altijd de laatste TOPPERS
van Radio Luxemburg
Specialisten in Krontjong- en
Cowboy-Platen
Deze maand kunnen wij gedenken de geboortedag
van een figuur die meer dan welke Indischman,
meer dan welke Nederlander ook, de historische
band tussen Nederland en ,,De Gordel van Sma
ragd" onsterfelijk heeft gemaakt. Alle geestes- en so
ciale conflicten tussen Nederlander-van-hier en Ne-
derlander-van-daar, tussen Nederlander en Indo
nesiër, tussen Europeaan en Aziaat, in het hele
brede gamma van waarheden, halve waarheden,
misverstanden, in redelijkheid en onredelijkheid,
in uiterste menselijke gevoeligheid, zijn terug te
vinden in het oeuvre van deze bijzondere „repa
triant" die op 2 maart 1820 in Amsterdam werd
Inconsequent?
.Eerst brengen wij in Tong Tong tot uiting hoe
moeilijk het leven hier in Holland veel Indische
Nederlanders valt, en dan gaan wij ijveren om
spijtoptanten hier te halen. Is het op zijn minst niet
inconsequent? Ik weet dat ik hier de Redactie tegen
de haren opstrijk, maar ik ben niet de enige die er
zo over denkt en is Tong Tong niet een blad voor
ALLE meningen? Ik waag het er op.
N. N.
Als iemand in het water ligt en om hulp roept,
gaan wij ook niet zeggen: het leven is moeilijk,
het is koud en guur, kentang eten is onaangenaam
en de gulden wordt steeds duurder, verdrink lie
ver. Zelfs de drenkeling die wij kennen als de groot
ste kankeraar op het leven, halen wij (ook onge
vraagd) direct uit het water. Dit is niet inconse
quent. Door het redden van drenkelingen is men
vaak tot de ontdekking gekomen van vreselijke no
den in het leven van onze naaste en zijn er maatre
gelen en wetten gekomen van algemeen maatschap
pelijk nut. Dat is hier het geval. Straks zullen wij
samen uitkijken naar betere levensmogelijkheden,
waar ook.
Overigens dank voor uw opvatting van Tong-Tong
Inderdaad horen alle meningen in dit blad. En
u merkt wel dat het met het „tegen de haren op
strijken wel losloopt.
Advertentie
geboren, van 1839 tot 1857 in Indië leefde, en in
1887 in Duitsland stierf.
Dit jaar zal het feit herdacht worden dat een
eeuw geleden zijn Max Havelaar het licht zag,
sindsdien in vele talen en in oplagen van honderd
duizenden over de hele wereld gelezen. Over weinig
schrijvers zijn zó lang zulke heftig tegengestelde
meningen te berde gebracht als over deze Eduard
Douwes Dekker. Nu nog woeden pennegevechten
voort, al zullen „vriend en vijand" dit jaar met
gelijke eerbied zijn grootheid gedenken.
En al zal verhoudingsgewijs de repatriantengroep
bij alle herdenkingsplechtigheden de kleinste rol
spelen, wij zullen hem waarschijnlijk het beste ken
nen van alle. Want vele decennia lang is Multa-
tuli DE schrijver geweest van alle schrijvers en
hebben de blauwe bandjes met gouden letters van
zijn volledige oeuvre in boekenkasten en in zinken
dienstreiskoffertjes een ereplaats gehad van Sa-
bang tot Merauke, van referendaris tot commies
4e klasse, van Ou-opa tot Paatje tot tjoetjoek toe.
Maar ook voor hen, die hem maar oppervlakkig
kennen uit zijn werk, zal zijn levensloop een be
kende zijn. Hoeveel Nederlanders zijn net als hij
hier geboren, hebben daar geleefd en zijn ten
slotte net als Multatuli „onaangepast" naar het
buitenland gegaan om daar het leven te eindigen.
Het conflict van Multatuli is ons bekend, en al
zijn wij met de literaire merites misschien slecht
vertrouwd, en al zijn we het misschien in alle op
zichten helemaal niet met hem eens, wij kénnen
hem. Hij is één van ons, hij heeft in toetoep ge
lopen, zijn vele pikoels rijst gegeten en vaak
smartelijk verlangd naar haring en boerenkool!),
hij heeft twist gehad met overheidsapparaten
en toen hij terugkwam, was hij zijn vaderland
kwijt, zat eeuwig in de felste en onredelijkste po
lemieken, heeft beurtelings Hollands grootheid
geroemd en kleinburgerlijkheid gehaat. Hij stierf
als een banneling.
Ah, hij was een uiterst feilbaar, een hyper-nerveus
een eindeloos lijdend mens, een éénling. En toch
ziet deze ene man kans voor Nederland's histo
rie en cultuur bewaard te houden de Nederland
se waarden van de evenaar, die honderdduizenden
gedweeë „vergetertjes-van-Indië" niet erkennen dur
ven. Nu na honderd jaar leeft Max Havelaar nog!
En de naam Nederlandsch-Indië is verdwenen en
misschien zal de naam Indonesië ook verdwijnen,
maar zal een begrip als „Insulinde", een poëzie
als „De Gordel van Smaragd", ooit sterven?
In dit beknopte bestek van een geboorte-notitie
kan helaas niet meer over Mutatuli geschreven
worden, maar lees alle Nederlandse bladen in de
komende maanden, Kinderen van Lebak, „Het
Land van Herkomst" zal nooit sterven!
T. R.
Regelmatig brengt de post ons de bekende envelop
pe met zwarte rouwrand. We zijn over de aanvan
kelijke schrik en beklemming als we zulke brieven
ontvangen, al sinds lang heen. We hebben de dood
leren kennen als een natuurlijke afsluiting van het
leven. We gaan hem niet jammerend uit de weg,
noch zijn we verbitterd, noch zijn wij bevreesd.
Wij leren wat van hem. Dit: dat juist omdat ons
leven eindig is, het onwaardig is om ons leven he
lemaal voor onszelf alleen „op te eten dat elk le
ven pas dan werkelijke zin heeft gehad, als wij
voor ons nageslacht iets nagelaten hebben. Geeste
lijke waarden. De een laat waarden na van grote
nationale en historische betekenis, de ander slechts
eenvoudige: karakterwaarden voor zijn gezin en
vriendenkring, maar van een zó grote diepte en
eerlijkheid, dat zij via deze kleine kring toch grote
invloed uitoefenen op de samenleving. Pas dan ook
beseffen wij hoe nietswaardig menig millionairs-
leven kan zijn en hoe hoogwaardig het leven van
menige „arme sloeber", die tot zijn dood toe ge
vochten heeft voor een Betere Idee. Het leven
van Christus is het mooiste voorbeeld dat wij
kennen. En een ander voorbeeld is dat van de Ro
meinse gladiatoren, die in de arena hun laatste
groet brachten: „Ave Caesar, moritori te salutant!"
en na een leven vol gruwelijke krijgsmansverschrik
kingen hun laatste strijd vochten voor een katjang-
etend publiek. Het zij zo. Veel oudgedienden uit
Indië, ambtenaren, planters, journalisten, enz.
doen ons aan deze vechters „pur sang" denken.
Saluut!
Dezer dagen kregen wij zo'n zwartgerande brief, het
overlijden meldende van D. M. G. Koch, een man
die zóveel bekendheid verwierf dat hij algemeen
bekend was bij zijn voorletters sadja: D. M. G„
dat was Koch. In een vooroorlogs Indië dat zich
in het geheel niet interesseerde voor politiek en
waar de doorsnee man geen notie had van sociale
en politieke verantwoordelijkheid, was Koch één
van de weinige „outstanding men", die met grote
kundigheid, grote moed en grote koppigheid, voor
zijn beginselen vocht. Wij hebben hem eens door
een lauw Indisch burger horen qualificeren als
o ja, Koch en Setiabudhi en nog meer van
die luitjes, rotcommunisten Hoe gauw kreeg
men in het oude Indië als socialist of com
munist een „rotnaam", en hoe slecht ging deze qua-
lificatie in elk geval op voor D.M.G.! Wij kennen
hem als een rechtschapen en respectabel mens, die
ook in zijn scherpste disputen zijn tegenstander
respecteerde. Hoe weinig zien wij dat in de mo
derne politiek, waar men elke slag (ook beneden
de gordel) geoorloofd acht om te winnen!
Eén ding is zeker: docr zijn grote sociale verant
woordelijkheidsgevoel heeft Koch zich een beter
burger en een groter mens getoond dan zovele
tienduizenden die daar (en nog steeds hier) een
leventje leid(d)en van genoegzaam toeschouwertje.
Tong-Tong gedenkt hem met respect. Saluut!
T. R.