MULTATULI 2 MAART 1820 RADIO BOLLAND IN MEMORIAM Tevens hét adres voor TELEVISIE D. M. G. KOCH 2 AAN DE INZEND (ST) ERS VAN KOPIE Wij krijgen nog al eens brieven in allerlei toon aarden, waarvan de quintessence is: Waarom is mijn kopie nog niet geplaatst? Ik had het graag terug. Dit geeft ons echt veel werk, want hoewel we al uw verhalen hebben trachten in te delen en in di verse mappen hebben ondergebracht geeft het soms een heel gegraaf en gezoek om de betreffende kopie op te scharrelen. Als uw verhaal niet geschikt is voor de plaat sing krijgt U daarvan bericht. Als het wel geschikt is, kan het soms heel lang duren, wel meer dan een jaar in sommige gevallen, voor het in het krant je komt. Dit kan heel veel oorzaken hebben. a. We hebben heel veel kopie over het bepaalde onderwerp en kunnen niet vaak achter elkaar over hetzelfde vertellen. b. Sommige kopie is geschikt voor een bepaald nummer en wordt tot dan bewaard. c. Veel kopie moet nog uitgetikt worden, en als we het erg druk hebben, wat meestal wel het geval is, blijft dit te lang liggen, vooral (en nu niet meteen boos worden) als het hand schrift met moeite en pijn ontcijferd moet wor den. d. Uw verhaal kan heel goed zijn, maar voor ons kleine blad te lang. Onze wensdroom is nog steeds een groter blad, waarin we al deze ver halen een plaatsje kunnen geven. Sommige verhalen moeten we met een bloe dend hart terugsturen, die o zo goed waren, maar te lang. e. Als u erg gesteld bent op uw verhaal, zou u het dan niet zelf in tweevoud kunnen maken, zodat u er een afschrift van hebt en ik niet constant de zenuwen heb en moet bedenken in welke map ik dat verhaal nu weer heb weggestopt. Hiermee zou u ons al enorm kunnen helpen. IDA VAN KOETSVELD Stationsweg 143 - Den Haag Tel. 11.50.86 heeft altijd de laatste TOPPERS van Radio Luxemburg Specialisten in Krontjong- en Cowboy-Platen Deze maand kunnen wij gedenken de geboortedag van een figuur die meer dan welke Indischman, meer dan welke Nederlander ook, de historische band tussen Nederland en ,,De Gordel van Sma ragd" onsterfelijk heeft gemaakt. Alle geestes- en so ciale conflicten tussen Nederlander-van-hier en Ne- derlander-van-daar, tussen Nederlander en Indo nesiër, tussen Europeaan en Aziaat, in het hele brede gamma van waarheden, halve waarheden, misverstanden, in redelijkheid en onredelijkheid, in uiterste menselijke gevoeligheid, zijn terug te vinden in het oeuvre van deze bijzondere „repa triant" die op 2 maart 1820 in Amsterdam werd Inconsequent? .Eerst brengen wij in Tong Tong tot uiting hoe moeilijk het leven hier in Holland veel Indische Nederlanders valt, en dan gaan wij ijveren om spijtoptanten hier te halen. Is het op zijn minst niet inconsequent? Ik weet dat ik hier de Redactie tegen de haren opstrijk, maar ik ben niet de enige die er zo over denkt en is Tong Tong niet een blad voor ALLE meningen? Ik waag het er op. N. N. Als iemand in het water ligt en om hulp roept, gaan wij ook niet zeggen: het leven is moeilijk, het is koud en guur, kentang eten is onaangenaam en de gulden wordt steeds duurder, verdrink lie ver. Zelfs de drenkeling die wij kennen als de groot ste kankeraar op het leven, halen wij (ook onge vraagd) direct uit het water. Dit is niet inconse quent. Door het redden van drenkelingen is men vaak tot de ontdekking gekomen van vreselijke no den in het leven van onze naaste en zijn er maatre gelen en wetten gekomen van algemeen maatschap pelijk nut. Dat is hier het geval. Straks zullen wij samen uitkijken naar betere levensmogelijkheden, waar ook. Overigens dank voor uw opvatting van Tong-Tong Inderdaad horen alle meningen in dit blad. En u merkt wel dat het met het „tegen de haren op strijken wel losloopt. Advertentie geboren, van 1839 tot 1857 in Indië leefde, en in 1887 in Duitsland stierf. Dit jaar zal het feit herdacht worden dat een eeuw geleden zijn Max Havelaar het licht zag, sindsdien in vele talen en in oplagen van honderd duizenden over de hele wereld gelezen. Over weinig schrijvers zijn zó lang zulke heftig tegengestelde meningen te berde gebracht als over deze Eduard Douwes Dekker. Nu nog woeden pennegevechten voort, al zullen „vriend en vijand" dit jaar met gelijke eerbied zijn grootheid gedenken. En al zal verhoudingsgewijs de repatriantengroep bij alle herdenkingsplechtigheden de kleinste rol spelen, wij zullen hem waarschijnlijk het beste ken nen van alle. Want vele decennia lang is Multa- tuli DE schrijver geweest van alle schrijvers en hebben de blauwe bandjes met gouden letters van zijn volledige oeuvre in boekenkasten en in zinken dienstreiskoffertjes een ereplaats gehad van Sa- bang tot Merauke, van referendaris tot commies 4e klasse, van Ou-opa tot Paatje tot tjoetjoek toe. Maar ook voor hen, die hem maar oppervlakkig kennen uit zijn werk, zal zijn levensloop een be kende zijn. Hoeveel Nederlanders zijn net als hij hier geboren, hebben daar geleefd en zijn ten slotte net als Multatuli „onaangepast" naar het buitenland gegaan om daar het leven te eindigen. Het conflict van Multatuli is ons bekend, en al zijn wij met de literaire merites misschien slecht vertrouwd, en al zijn we het misschien in alle op zichten helemaal niet met hem eens, wij kénnen hem. Hij is één van ons, hij heeft in toetoep ge lopen, zijn vele pikoels rijst gegeten en vaak smartelijk verlangd naar haring en boerenkool!), hij heeft twist gehad met overheidsapparaten en toen hij terugkwam, was hij zijn vaderland kwijt, zat eeuwig in de felste en onredelijkste po lemieken, heeft beurtelings Hollands grootheid geroemd en kleinburgerlijkheid gehaat. Hij stierf als een banneling. Ah, hij was een uiterst feilbaar, een hyper-nerveus een eindeloos lijdend mens, een éénling. En toch ziet deze ene man kans voor Nederland's histo rie en cultuur bewaard te houden de Nederland se waarden van de evenaar, die honderdduizenden gedweeë „vergetertjes-van-Indië" niet erkennen dur ven. Nu na honderd jaar leeft Max Havelaar nog! En de naam Nederlandsch-Indië is verdwenen en misschien zal de naam Indonesië ook verdwijnen, maar zal een begrip als „Insulinde", een poëzie als „De Gordel van Smaragd", ooit sterven? In dit beknopte bestek van een geboorte-notitie kan helaas niet meer over Mutatuli geschreven worden, maar lees alle Nederlandse bladen in de komende maanden, Kinderen van Lebak, „Het Land van Herkomst" zal nooit sterven! T. R. Regelmatig brengt de post ons de bekende envelop pe met zwarte rouwrand. We zijn over de aanvan kelijke schrik en beklemming als we zulke brieven ontvangen, al sinds lang heen. We hebben de dood leren kennen als een natuurlijke afsluiting van het leven. We gaan hem niet jammerend uit de weg, noch zijn we verbitterd, noch zijn wij bevreesd. Wij leren wat van hem. Dit: dat juist omdat ons leven eindig is, het onwaardig is om ons leven he lemaal voor onszelf alleen „op te eten dat elk le ven pas dan werkelijke zin heeft gehad, als wij voor ons nageslacht iets nagelaten hebben. Geeste lijke waarden. De een laat waarden na van grote nationale en historische betekenis, de ander slechts eenvoudige: karakterwaarden voor zijn gezin en vriendenkring, maar van een zó grote diepte en eerlijkheid, dat zij via deze kleine kring toch grote invloed uitoefenen op de samenleving. Pas dan ook beseffen wij hoe nietswaardig menig millionairs- leven kan zijn en hoe hoogwaardig het leven van menige „arme sloeber", die tot zijn dood toe ge vochten heeft voor een Betere Idee. Het leven van Christus is het mooiste voorbeeld dat wij kennen. En een ander voorbeeld is dat van de Ro meinse gladiatoren, die in de arena hun laatste groet brachten: „Ave Caesar, moritori te salutant!" en na een leven vol gruwelijke krijgsmansverschrik kingen hun laatste strijd vochten voor een katjang- etend publiek. Het zij zo. Veel oudgedienden uit Indië, ambtenaren, planters, journalisten, enz. doen ons aan deze vechters „pur sang" denken. Saluut! Dezer dagen kregen wij zo'n zwartgerande brief, het overlijden meldende van D. M. G. Koch, een man die zóveel bekendheid verwierf dat hij algemeen bekend was bij zijn voorletters sadja: D. M. G„ dat was Koch. In een vooroorlogs Indië dat zich in het geheel niet interesseerde voor politiek en waar de doorsnee man geen notie had van sociale en politieke verantwoordelijkheid, was Koch één van de weinige „outstanding men", die met grote kundigheid, grote moed en grote koppigheid, voor zijn beginselen vocht. Wij hebben hem eens door een lauw Indisch burger horen qualificeren als o ja, Koch en Setiabudhi en nog meer van die luitjes, rotcommunisten Hoe gauw kreeg men in het oude Indië als socialist of com munist een „rotnaam", en hoe slecht ging deze qua- lificatie in elk geval op voor D.M.G.! Wij kennen hem als een rechtschapen en respectabel mens, die ook in zijn scherpste disputen zijn tegenstander respecteerde. Hoe weinig zien wij dat in de mo derne politiek, waar men elke slag (ook beneden de gordel) geoorloofd acht om te winnen! Eén ding is zeker: docr zijn grote sociale verant woordelijkheidsgevoel heeft Koch zich een beter burger en een groter mens getoond dan zovele tienduizenden die daar (en nog steeds hier) een leventje leid(d)en van genoegzaam toeschouwertje. Tong-Tong gedenkt hem met respect. Saluut! T. R.

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1960 | | pagina 2